Ұшпайтын ұшақ Оралда да бар

Сонау бір жылдары өндірістік қуа 

ты 

жылына 1 млн 200 мың тонна өнім беру ге 

да салынбақшы болды. Даниялық 

«F.L.Schmidt» компаниясының ең соңғы, 

эко логиялық таза өнім шы ға ратын жаб дық-

тары орнатылған зауытта 300 адам тұрақ ты 

жұмыспен қамтылады деп жос парланды. 

Бірақ құны 213 мил лион АҚШ долларына 

бағаланған жобаны қуат көз де рімен қамту 

әу бастан-ақ толық еске 

ріл 

анықталды. Мамандар цемент зауы тының 

жобасында кеткен тағы бір кем 

шілікті 

Каспий шельфін игеруші ком 

па 

ниялар 

арасында не теміржол қатынасы, не су 

жолы жоқ. Тиімсіз тасымал тауар құ нын 

еселеп көтеретіні белгілі. Абырой бол ған да 

«серпінді жобадан» бас тартылды. Әйт-

пегенде тағы бір дуалмен қоршалған өлі 

кәсіпорынға ие болуымыз ғажап емес еді. 

Өңірлер өндіріс орындарын ашқанда 

ішкі-сыртқы нарықты мұқият зерттеуге 

басты назар аударылуы тиіс. Әзірге қан ша-

лықты тиімділігі белгісіз, дегенмен Қызыл-

ТҮЙТКІЛ

Үстіміздегі жылы да сондай игілікті іс-

тер жүзеге асты. Облыс әкімі Қырымбек 

Кө 

қолдау көрсетті. Осы күнге дейін аймақтың 

басты дақылы – күрішке ешкім өз дең-

гейін де мән берген жоқ еді. Соның салда-

ры 

нан диқандар біршама проблемаға 

Аймақ басшысы оның жолдарын іздеді. 

Соның арқасында күріш кластері кон сор-

циу мы құрылды. Сондай-ақ мал тұқым да-

рын жаңарту бағытында тек осы өңірді 

жер сінген түлік түрлерінің тұқымын алып 

келуді міндеттеді. 

АСЫЛТҰҚЫМДЫ МАЛ КӨБЕЙДІ

Сыр өңірі бұрыннан төрт түлікті түлет кен 

аймақтың бірі саналады. Мал шаруа шы-

лығына қолайлы жерлер аз емес. Сол 

себепті қай кезде де елдегі ағайын түлікті 

түлету ісіне ерекше мән беріп келеді. Үсті-

міздегі жылдың 1 қарашасына дейінгі ста-

тистикалық мәлімет бойынша 253 819 

мүйізді ірі қара, 446 651 қой, 219 342 

ешкі, 80159 жылқы мен 34 462 түйе малы 

есептеліп отыр. Өткен жылдан бері кейбір 

заңнамалық актілерге өзгерістер мен 

толықтырулар енгізілді. Бұрынғы асыл-

тұқымды шаруашылық мәртебесі бар 

мүйізді ірі қара шаруашылықтары респуб-

ли калық ет және сүт бағыттары бойынша 

біріктіріле бастады. Сыр өңірінде мұндай 

мәр тебеге ие болған жеті шаруашылық бар. 

Оның ішінде 3-і – ет, 4-і сүт бағытында жұ-

мыс жасайды. Олардың қолында 3351 бас 

сиыр малы бар. Оның барлық мүйізді ірі 

қара бойынша үлес салмағы 1,3 пайыз ды 

шамалайды. Сонымен қатар асыл тұ қым ды 

қаракөл қойын өсірумен айна лысатын 6 

шаруашылықта 29 180 мал болса, оның 

облыс тағы жалпы қой бойын ша үлесі 5,7 

пайызды маңайлап тұр. Облыс та бес асыл-

тұқым ды жылқы шаруа шы лығы бар, олар-

да 3758 Қамбар ата түлігі күтімге алынған. 

Асылтұқымды жылқының үлес салмағы – 

4,6 пайыз. Айыр өркешті түйені өсірумен 6 

шаруа 

лық шұғылданып келеді. Бұл 

құры лым дар дың үлес салмағы – 7 пайыз.

Үстіміздегі жылдың 25 қаңтарында 

Қазақ стан Республикасы Үкіметінің «Асыл-

тұқым 

арналған субсидиялау қағидаларын бекіту 

туралы» қаулысы қабылданды. Аталмыш 

қаулыны іске асыру жөніндегі Ауыл шаруа-

шы лығы министрлігінің бұйрығымен бекі-

тіл ген «Тауар өндірушілер отандық асыл тұ-

қымды мал зауыттарынан немесе 

асыл   тұ қымды  мал  шаруашылықтарынан 

сатып алған асылтұқымды төлінің құнын 

ішінара арзандату мақсатындағы» рес пуб-

ликалық бюджеттік нормативтері бекітілген. 

Осының негізінде әрбір бас қойға – 8, жыл-

қыға – 40, түйеге – 37, мүйізді ірі қара ға 

118 мың теңге қаралған. Селек 

ция 

лық 

әрбір мүйізді ірі қара аналығына 14 мың 

теңгеден төленеді. Бекітілген ере 

же 

1 асылтұқымды бұқадан келуі шарт. Тағы 

бір айта кетерлігі, үстіміздегі жылдың 25 

қаңтарында Қазақстан Республикасы 

Үкіметінің «Мал шаруашылығы өнімінің 

өнімділігі мен сапасын арттыру мақсатында 

субсидиялау қағидаларын бекіту туралы» 

қаулысы шықты. Осыған сәйкес, Ауыл 

шаруа шылығы министрлігінің бұйрығымен 

бекітілген республикалық бюджеттік суб си-

дия нормативтері қолданысқа енгізілді. 

Осының негізінде сүттің бірінші сұрыпының 

бір литріне – 25, екіншісіне – 15, үшін ші-

сіне 10 теңгеден белгіленген. Сондай-ақ ет 

бойынша бір келі сиыр етіне – 100, қой 

етіне – 50, жылқы етіне 92 беріледі. Оған 

қоса, бір литр қымызға – 60, шұбатқа 55 

теңгеден қарастырылған. 

Елімізде қолға алынған «Сыбаға» бағ-

дар 

ламасы бойынша облыста көптеген 

маға сәйкес, облыста 2011-2015 жылдар 

аралығында 5 мың бас сиырға арналған 2 

бордақылау алаңын, 2,7 мың басқа арнал-

ған 2 өсіріп таратушы (репродуктор), жал-

пы аналық мал басы 7,1 мың басқа жететін 

80 фермерлік шаруашылық құрылуы тиіс. 

Селекциялық тұқым жаңарту жұмыстарына 

мүйізді ірі қара малының аналықтарының 

қатыстырылуы облыс көлеміндегі барлық 

аналық басқа шаққанда 12,3 пайызды 

құрайды. Аудандар арасында төменгі көр-

сет кішке тоқталсақ, ол Қармақшыда – 2,9, 

Аралда – 5,2, Жалағашта – 9,1 пайыз. 

Жергілікті мал тұқымын асылдандыру 

жө ніндегі мамандар осы бағытта тексеру 

жүргізді. Соның нәтижесінде Аралдағы 

«Құ ланды» ЖШС, «Байдәулет», Қаза лы-

дағы «Жеңіс», «Аржиков Б», «Атамекен-2», 

«Бай қоңыргаз», «Аян», Шиелідегі «Асан», 

Жаңа қорғандағы «Ынтымақ», «Ақсеңгір», 

«Бақытжан» қожалықтары асылтұқымды 

мал шаруашылығы нысандарының рес пуб-

 ликалық тізбесіне енгізілді. Қалған құры-

лымдар асылтұқымды мал шаруа шы лығы 

мәртебесін алуға байланысты заң талап-

тарына сәйкес болған жоқ. Сон дықтан бұл 

бағытта ғылыми-зерттеу инс ти туттарымен 

Ол «Бизнестің жол картасы - 2020» бағ-

дар ламасымен алған қаржысын бір отар 

ешкі сатып алуға жұмсаған. Мемлекет қол-

дауының нәтижесінде қазір ешкінің сүтін 

өндіре бастады. Жеке кәсіпкер тәулігіне 30 

литр сүт сауып, оның тең жартысын саты-

лым ға шығарып отыр. Ал қалғанынан ірім-

шік пен сүзбе дайындайды. 

Әзірге шаруашылықтағы ешкі саны – 

36, дегенмен болашақта мемлекеттік сатып 

алу тендеріне қатысуды жоспарлап отыр. 

«Жалпы, ешкі сүті – тоқсан тоғыз ауруға 

ем болатын ерекше қасиеті бар тағам», – 

дейді мамандар. Ана сүтін алмас тыр ма ға-

ны мен, оны емшектегі балаға да беруге 

бола тынын  білеміз. 

Сондықтан болашақта шаруашылықтың 

іргесі кеңейіп, тұтынушылар табиғи таза 

өнім 

кәсіп керлікпен қатар, денсаулық сақтау 

сала сының дамуына да тигізер пайдасы 

зор болмақ. 

Ресми деректерге сүйенсек, биылғы 

жыл басынан бері өңірдегі жұмыспен қам-

ту органдарының көмегіне 6 мыңға жуық 

азамат жүгінген. Олардың қатарындағы 3 

мың ға жуық павлодарлық жұмысқа орна-

ласты. Оқу орнын тамамдаған 900 түлек 

әлеуметтік жұмыс орындарына тартылса, 

500-ге жуық ұл-қыз кәсіптік оқуға және 

біліктілігін арттыруға жіберілді. Сонымен 

қатар 917 жұмыссыз қоғамдық жүмыс 

орын дарына бағытталған. Ал облыстағы 

жастар тәжірибесін ұйымдастыруға жер гі-

лік ті бюджеттен 79,5 миллион теңге бө лін-

ген.

– «Жұмыспен қамтудың жол картасы 

қатыс ты. Үстіміздегі жылы жасалған 3644 

әлеу меттік келісімшарттың 1544-і – жас 

буын өкілдеріне тиесілі. Мемлекеттік бағ-

дарлама бойынша берілетін 487 шағын 

несие нің 142-сі жастарға үлестірілді», – 

дейді Д.Шәпішев.

Жарқын ШЫНТАЙ, 

Кереку

Мамандар бағаның өсуі көршілес мем-

лекет Ресейдегі жағдайға байланысты деп 

отыр. Себебі жақында көрші елде жұмыртқа 

бағасы өскен болатын. Оған басты себеп 

ретінде құс жемінің қым бат ты ғы айтылған. 

Ресей өніміне тәуелді облыс тардағы қым-

бат 

Қызыл жардың үш бірдей құс фабрикасының 

бағаны шарықтатып жібергеніне ел аң-таң. 

Мәселенің алдын алу мақсатында әкімдікте 

арнайы жиын өткізіліп, құс фабрикалары 

басшыларымен меморандум жасалды.

келісімшартқа отырып, мал тұ қымын асыл-

дан дыру  құжаттары  дайын да лып  жатыр. 

Шегірткеден еліміздің бірқатар аймақ-

та ры зиян шекті. Қызылорда облысында 

мұн 

3108,9 мың гектар алқапта шегіртке зиян-

кесіне күрес шараларын жүргізу жос пар-

ланған. Сондай-ақ ерекше қауіпті сар шұ-

нақ, тышқан тәріздес және колорадо 

қоңы 

және өсімдік ауруларына қарсы іс-шара-

лар жасау жоспарланып, бұл бағытта 

нақты жұмыстар жасалуда. Бізде шегір т-

кенің италиялық және азиялық прус деген 

екі түрі бар. Осы зиянкестердің дер нә сіл-

деріне қарсы 1436 мың гектарға мони то-

рингтік зерттеу жүргізілген. Осының нәти-

жесінде зерттелген аймақтың 201,5 

гек тарында зиянкестің бар екендігі анық-

талды. Зиян тигізудің экономикалық шегі-

нен асқан 158,5 мың гектар алқап жимия-

лық өңдеуге жатқызылып, ол толығымен 

өңдеуден өткізілді. Осы мақсатта рес пуб-

ликалық бюджеттен «Фитосанитариялық 

қауіпсіздікті қамтамасыз ету» бағдар ла ма-

сы бойынша 91 млн теңге шамасында 

қаржы қаралып, бұл ақша өз мақсатында 

толықтай игерілді. Облыс бойынша ерек-

ше қауіпті шегіртке зиянкесіне қарсы 9 ар-

найы жер агрегаттарымен «Өсімдік қор-

ғау» және «Қазавиа» ЖШС-тері химия лық 

өңдеу шараларын атқарып шықты. 

Сондай-ақ жоңышқа дақылының зиян-

кесі болып табылатын фитономус дер нә-

сіл деріне қарсы тексеру жұмыстары да өз 

деңгейінде жасалды. Бұл мақсатта біздің 

ма 

гектар жерге тексеру жүргізді. Осы бағытта 

өңдеу шараларын қолға алдық. Күріш 

арамшөптеріне қарсы көктем және жаз 

айларында мониторинг жасалып отырады. 

Тексеру барысында шиін, доңыз қоға, 

қамыспен ластанған аймақтардың бар 

екендігі анықталды. 

Алдымен сыртқы карантин бойынша 

айта кетсек, бұл бағытта импорттық өнім-

дер ден карантинге жатқызылған жүктер 

тексеріліп, олардан ешқандай нысандар 

анық тала қоймады. Ішкі карантин бойын-

ша республика аумағынан тиелген жүктер 

де назардан тыс қалған жоқ. Жақын және 

алыс шетелдерге жіберілген 21 мың тон-

НАРЫҚ

КӘСІП

Б

АҒА

на 

күріш, 1 мың тоннадан астам мия тамыры 

тексерілді. Сонымен қатар ішкі тасылым 

бойынша республиканың басқа облыс та-

ры на жіберілген 11,7 мың тонна ақ күріш, 

4,4 мың тонна ұсақ күріш, 68 тонна бидай 

ұны, 65 тонна тұқымдық күріш, 121 тонна 

қар быз біздің мамандар тексеруінен өткі-

зілді. Зерттеу және өңдеу жұмыстары 

бойынша айтатын болсақ, облыс бойынша 

карантиндік зиянкестер болып табылатын 

калифорниялық қалқанша сымыры, қауын 

шыбыны, карантиндік арамшөп – кекіре 

және сарышырмауық сынды төрт 

карантиндік нысанға зерттеу және өңдеу 

шаралары жасалған. 

Мемлекеттік астық инспекторлары 

облыс бойынша астықтың сақталуы мен 

сапа сын бақылайды. Қолдағы астықтың 

нақтылығын анықтау мақсатында жұмыс-

тар атқарады. Біздің өңірде астық сақтау 

қызметімен лизенциясы бар төрт кәсіп-

орын айна лысады. Олардың қатарында 

«Шапа ғат-астық» ЖШС, «Абзал және К» 

ТС, «РЗА» АҚ пен «Қызылорда-агро сер-

вис» ЖШС сынды орындар бар. «Жалағаш 

эле ва торы» ЖШС-нің мекеме атауының 

өз ге руіне байланысты еліміздің лицен зия-

лау талап 

тарына сәйкес, құжаттары 

қайтадан дайындалып жатыр. 

Облыс бойынша астық сақтау кәсіп-

орын дары мен ауыл шаруашылығы тауар 

өндірушілер қолында 163 965 тонна астық 

бар. Оның ішінде 162 315 тонна күріш 

салысы, 1457 тонна бидай, 107 тонна 

арпа, 57 тонна тары, 29 тонна жүгері бар 

деп есептеліп отыр. Астық сапасы сер ти-

фи 

үнемі бақыланып отырады. Қазіргі таңда 

облыстағы аккредиттелген астық сақтау 

жөніндегі зертханалар бар. Оның ішінде 

«Қазагрэкс» АҚ-ның Қызылорда филиа-

лын да үстіміздегі жылдың қаңтар-қыр-

күйек айларында 19 мың тоннадан астам 

ақ күріш пен ұсақ күріш секілді өнімдерге 

сапа сертификаты берілді. Ал «Астық сапа-

сы» ЖШС арқылы 27 мың тоннадан астам 

өнімге осындай сертификат дайындалды. 

Өсім 

сақтан дыру бойынша да нәтижелі іс-шара-

лар жүргізіліп келеді. 

Қызылорда облысы

Жуырда Қазақстанның қолөнер бұйымдарын өндіруші бірқатар 

компаниялар Ресейдегі халықаралық көрмеге қатысып қайтыпты деп 

естідік және үлкен сұранысқа ие болса керек. Нақты қандай компаниялар 

екенін, сонымен қатар олардың қалай іріктелгенін білгіміз келеді?

Диана ШАЙЗАХОВА, Алматы қаласы

Kaznex Invest экспорт және инвес ти-

ция 

лар ұлттық агенттігі ұйым 

тыр-

өз өнімдерін белгілі алматылық киізден 

жасалған қолөнер бұйымдарының 

өндірушісі «Aigul-line» ЖШС ком па ниясы, 

AidaKaumeNOVA сән үйі өзінің әйелдерге 

а р   н а л ғ а н  

да й ы н  

к и і м   д е   р і н , 

«ENDEAVOUR» ЖШС – Iron bear брен ді-

мен спорттық киімдерді және 

Caramel брендімен балалар киім де рін 

таныстырды.  «Сымбат»  сән  ака де мия сы 

әйелдер киімін және мектепке арнал ған 

киімді, «Glasman» ЖШС – мектеп киімі 

мен ерлерге арналған кос 

тюмдерді 

таныстырды. Ұлттық стендке қатыс ты ры-

лу үшін компаниялар өнді ріс тер дің экс-

порт тық потенциалы негізінде Қазақ стан-

 ның  жеңіл  өнеркәсіп  қауым   дас тығымен 

бірлесе отырып іріктеліп алынды.

орда облысының әкімдігі, «Мелиоратор» 

ЖШС-і, «BTX Group» ЖШС-і арасында 

үшжақты мемо рандумына қол қойылыпты. 

Осы құжат аясында Жаңақорған ауда нын-

да цемент зауыты салынбақшы.   Облыс 

әкімі Қырымбек Көшербаевтың айтуынша: 

«зауыт салу мақсатында бірлескен кәсіп-

орын құрылып, жобаға 85 миллион АҚШ 

доллары көлемінде инвестиция құйылады. 

Зауыттың техникалық мүмкіндігі жылына  

750 мың тонна цемент шығаруға есеп тел-

ген. Құрылысы бітіп, жұмысы басталған 

кез  де өндіріс  төрт түрлі цемент өнімдерін 

шы  ға рады. 450 адам жұмыспен қам ты-

лады».

сы нақ өнімін шығарып, тауарды сер ти фи-

каттаудан өткізуге кіріседі. Ал жаңа зауыт-

тың ресми ашылу рәсімі 2015 жылдың 20 

нау рызына белгіленген. Аймақтың жыл-

дық сұранысы қазір 500 мың тоннадан  

асқан. Өндірістің қуаттылығын кезең-кезең 

бойынша өсіру жоспарда бар екен. Кейін 

іргелес Ақтөбе, Қарағанды облысына 

өнім  ді шығару жолдары қарастырылмақ. 

Зауыт құрылысын бастау биылғы жылдың 

тамыз айына жоспарланғанмен, ол әзірге 

әңгімеден әрі аспай жатыр. 

Кезінде көп үміт күттіріп, соңы сиыр-

құйым шақтанып кеткен сәтсіз жобалардың 

қата рында Оралдағы биохимиялық зауыт-

ты да атауға болады. Басында спирт шы ғар-

мақшы болған тараздық «БМ» ЖШС-нің 

жобасы кейін бағытын қырық құбылт ты. 

Құны 53,4 млн АҚШ долларына бағаланған 

биохимия зауыты алғашқы жоспар 

бойынша 2007 жылы пайдалануға берілуі 

тиіс болатын. Бидай дақылдарын қайта 

өңдеп, жылына 12 мың тонна кіле гей, 27 

мың тонна азық қосымшаларын және 30 

млн литр биоэтанол шығаратын кәсіп-

орынның артықшылығы – қалдықсыз тех-

нологиясы мен экологиялық таза лы ғын да 

делінетін. Зауыт құрылысына 200 адам 

тартылса, кәсіпорын іске қосылған кезде 

550 адам тұрақты жұмыс табуы тиіс 

екен. Қазір жұмысшы тұрмақ, кәсіп орын-

ның өзі жоқ. Айнала қоршалған биік дуал-

дан кейбір өндірістік қондырғылардың әб-

ден шіріген сұлбалары ғана қарауы та ды... 

Айта берсе, мұндай дәлелсіз-дәйексіз, 

бірақ «жаңашыл инновациялық» баста ма-

лар аз емес. Одан бірақ халықтың тұр мыс-

тық ахуалы мәз емес. Жоба жұртқа жұмыс 

істе генде ғана мағыналы, маңызды бол-

мақ.

Ғалым ӘСКЕН, экономист ғалым:

– Мұндай сәтсіз жобаларға алдымен 

жергілікті атқарушы органдар кінәлі. Олар 

қажет пе, қажет емес пе, ескерместен 

өндіріс аша салады. Екінші кінәлі тарап – 

осы бастамаларға «бата» беретін тиісті 

министрлік басшыларының жауапсыздығы. 

Менің таңғалатыным, қазір біздің ми-

нистр  лік терде  «сарапшылық»  лауазымда 

өнді рісте істемек түгіл, көзбен көрмеген 

көп  те ген жастар жүр. Олар өндірістің не 

екенін білмесе, қайтіп сараптама жасайды, 

қалай тал дайды? Сондықтан олар өңір лер-

дің ығына жығылудан әрі аса алмайды.

Орал

Сыр өңірі қай кезде де ауыл шаруашылығына арқа сүйеп келді. 

Соңғы ширек ғасырда аймақта тау-кен өндірісіне мән беріліп келе 

жатқанымен, елдегі ағайын бұрынғы тіршілігінен ажырай қойған 

жоқ. Жергілікті тұрғындар атадан аманатқа айналған кәсіптің түрі – 

төрт түлікті түлетіп, жайқалта егін өсіріп, берекелі тіршіліктің қазанын 

қайнатып келеді. Соның нәтижесінде жылма-жыл табыстан тау 

тұрғызып, қазына қазанына қаншама пайда кіргізіп отыр.

Бір жасқа толмаған баланы асырап алған кездегі берілетін жәрдемақы көлемі қанша 

және қандай құжаттар керек? 

Сәуле МЫҢЖАСАР, Семей қаласы

Арнайы үлгідегі өтiнiшпен бірге төмен де гі дей 

құжаттар қажет:

1)жеке басты куәландыратын құжат;

2) тұрғылықты жерi туралы мәлiметтер (мекен-

 жай анықтамасы немесе ауылдық округ әкiмiнiң 

анықтамасы);

3) баланың (балалардың) туу туралы куә лi г інің 

көшiрмесi, сондай-ақ оны салыстыру үшiн 

түпнұсқасы;

4) отбасының құрамы туралы мәліметтер;

5) бала бір жасқа толғанға дейін оның кү ті міне 

байланысты табысынан айырылу фактісін рас-

тайтын құжат: қызметкерлер үшін – әлеу 

мет 

тік 

детті 

аударымдар жүргізілген қаты су шысы бала күтіміне 

байланысты жалақысы сақтал май тын демалыста 

екені туралы жұмыс беруші бұй ры ғы ның үзінді 

көшірмесі;

6) қорғаншылық немесе қамқоршылық жө нін-

дегі функцияларды жүзеге асыратын орган берген 

баланы (балаларды) асырап алу туралы сот 

шешімінен үзіндінің көшірмесі;

7) қорғаншылық немесе қамқоршылық жө нін-

дегі функцияларды жүзеге асыратын орган шеші мі-

нің көшірмесі қоса беріледі.

Әлеуметтiк төлем баланың туу туралы куә лiгiнде 

көрсетiлген туған күнiнен бастап, ол бiр жас қа толған 

күндi қоса алғандағы мерзімге дейiн та ғайындалады. 

Ай сайынғы әлеуметтiк төлем дер табыс тың орташа 

айлық мөлшерiн табыс ты ауыс тыру коэффициентiне 

көбейту  арқылы  айқын да ла ды.

Әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі 

ретінде ескерілген табыстың орташа айлық мөл шері 

әлеуметтік төлемге құқық басталған айдың 

алдындағы соңғы 24 ай ішінде әлеу меттік ауда рым-

дар жүргізілген (осы кезеңде әлеуметтік ауда рым-

дарда үзілістердің болу-болмауына қара мас тан) 

табыстар сомасын 24-ке бөлу арқылы ай қындалады. 

Мұн дай әлеу мет тік төлемнің ең жоғары мөлшері ең 

төмен жала қының он еселенген мөлшерінің 40 

пайы 

төмен мөлшері бала бір жасқа толғанға дейін оның 

күтіміне байланысты берілетін ай сайынғы мем ле-

кеттік жәрдемақы мөлшерінен кем болмауға тиіс.

Абай ОМАРОВ (коллаж)

№195 (1106) 

7.

7.