кесте. Жаратылыстану ғылымы дайындығының деңгейі/ пайыз/ 8-сынып

TIMSS-
2011 Ұлттық есебі  
 
 
 
 
27 
 
 
 
TIMSS 

 PIRLS 
International  Study  Center 
22 
Қазақстан 
4 
23 
58 
86 
23 
Бахрейн 
3 
17 
44 
70 
24 
Катар 
3 
14 
34 
58 
25 
Норвегия 
3 
22 
62 
90 
26 
Румыния 
3 
16 
47 
78 
27 
Иордания 
2 
15 
45 
72 
28 
Македония 
2 
10 
30 
53 
29 
Оман 
2 
11 
34 
59 
30 
Армения 
1 
12 
37 
66 
31 
Малайзия 
1 
11 
34 
62 
32 
Таиланд 
1 
10 
39 
74 
33 
Чили 
1 
12 
43 
79 
34 
Палестина Автономиясы 
1 
10 
33 
59 
35 
Ливан 
1 
7 
25 
54 
36 
Сауд Арабиясы 
1 
8 
33 
68 
37 
Грузия 
0 
6 
28 
62 
38 
Сирия 
0 
6 
29 
63 
27 
Тунис 
0 
5 
30 
72 
28 
Индонезия 
0 
3 
19 
54 
29 
Марокко 
0 
2 
13 
39 
30 
Гана 
0 
1 
6 
22 
 
Халықаралық орта пайыз 
4 
21 
52 
79 
Дерекнама : Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі  
 
4 
және 8-сынып оқушыларының ғылыми жаратылыстану пәндер білімін бағалау құрылымы 
2 өлшемді – мазмұнды бөлім мен Оқу-танымдық іс-әрекет түрлерін қамтиды TIMSS-2011 «Science 
Framework» 
шектеулі үлгісіне сәйкес 4-сынып тесттің мазмұнды бөліміне биология, физика  мен 
жағрафияның,  8-сыныпқа  биология,химия,физика  мен  жағрафияның  тапсырмалары  енгізілген. 
Оқу-танымдық  іс-әрекет  түрлері  бойынша  нәтижелер  педагогикалық  ғылымында  қабылданған  - 
Білу,  Пайдалану  және  Ойлау  операциялары  мәнмәтінде  бағаланды    (кесте  2.1.5,  2.1.4  кестеге 
қосымша).  
2.1.5 -
кесте. Мазмұнды бөлім мен Оқу-танымдық іс-әрекетіне байланысты тапсырмалардың үлестірілуі 
 
Мазмұнды бөлімдер 
4-
сынып 
 
8-
сынып 
45% 
Биология 
35% 
Биология 
35% 
География  және Астрономия 
20% 
Химия 
20% 
Физикалық ғылымдар 
25% 
Физика 
 
 
20% 
География 
Оқу-танымдық іс-әрекет түрлері 
4-
сынып 
 
8-
сынып 
40% 
Білім 
 
35% 
Білім 

TIMSS-
2011 Ұлттық есебі  
 
 
 
 
28 
 
 
 
35% 
Пайдалану 
 
35% 
Пайдалану 
25% 
Талдау 
 
30% 
Талдау 
 
Дерекнама : Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі  
4-
сыныпқа  арналған  Биология  бөлімі  бойынша  тест  тапсырмаларының  45%  адам 
денсаулығы  мен  тамақтану,тірі  ағзалардығы  өмірлік  процестерінің  сипаттамалары,жалпы 
экожүйедегі  өсімдіктер  мен  жануарлар  табиғатын  анықтауға  бағытталған  сұрақтарды  қамтиды. 
Физикалық  ғылымның  мәнді  блогы  бойынша  оқушылардың  білім  алудағы  жетістіктерін  35%-ы 
тапсырмалар  бағалады.  Олардың  сәтті  орындалуы  үшін  қатысушылар  нысандар  мен 
материалдарды  физикалық  ерекшелігі  негізінде  салыстыра  және  топтастыра,қуат  көзін  анықтап, 
жылулық процестер мен қуат тізбектерінің түсінігін көрсете білулері қажет. 
География  мәнді  бөлімі  тест  тапсырмаларының  20%-ын  қамтиды.Оқушылар  Жердің 
құрылымы  мен  физикалық  сипаттамасы,  оның  процестері  мен  кезеңдері,  Күн  жүйесіндегі  орны 
жайлы  білімдерін  көрсете  білулері  қажет.  Жаратылстануың  мазмұнды  блоктарының  мәнмәтіні 
бойынша  TIMSS-2011  қорытындылары  Физика  ғылымдары  бойынша  жоғары  көрсеткіштерді 
Корея мен Сингапур оқушылары көрсеткенін растап отыр.  
Қазақстандық төртінші сынып оқушыларының көрсеткіштері жаратылстану ғылымдарының 
барлық үш мазмұнды бөлімдері бойынша халқықаралық орта баллға сәйкес келеді. Сонымен бірге, 
Биология пәні бойынша ғылыми жаратылыстануның басқа мазмұнды бөлімдерімен салыстырғанда 
табыстылық көрсеткіші 500 баллды құрады (2.1.6 кесте). 
2.1.6 
кесте. Мазмұнды бөлімдер бойынша елдердің көрсеткіштері  
 
орын 
Елдер 
Орта балл 
Биология  Физика ғылымдары 
География 
1 
Корея Республикасы 
587 
571 
597 
603 
2 
Сингапур 
583 
597 
598 
541 
3 
Финляндия 
570 
574 
568 
566 
4 
Жапония 
559 
540 
589 
551 
5 
Ресей Федерациясы 
552 
556 
548 
552 
6 
Қытай Тайбэ 
552 
538 
569 
553 
7 
АҚШ 
544 
547 
544 
539 
8 
ЧехияРеспубликасы 
536 
550 
519 
537 
9 
Гонконг 
535 
524 
539 
548 
10 
Венгрия 
534 
552 
520 
524 
11 
Швеция 
533 
534 
528 
538 
12 
Словакия  
 
532 
534 
527 
535 
13 
Австрия 
532 
526 
535 
539 
14 
Нидерланды 
531 
537 
526 
525 
15 
Ұлыбритания 
529 
530 
535 
522 
17 
Германия 
528 
525 
535 
520 
18 
Италия 
524 
535 
509 
523 
20 
Словения 
520 
524 
524 
506 
21 
Солтүстік  Ирландия 
517 
519 
520 
507 
22 
Ирландия 
516 
513 
517 
520 

TIMSS-
2011 Ұлттық есебі  
 
 
 
 
29 
 
 
 
TIMSS 

 PIRLS 
International  Study  Center 
24 
Австралия 
516 
516 
514 
520 
26 
Литва 
515 
520 
514 
501 
27 
Бельгия 
509 
510 
507 
505 
29 
Испания 
505 
513 
497 
499 
30 
Польша 
505 
514 
495 
496 
31 
Жаңа Зеландия 
497 
497 
493 
499 
32 
Қазақстан 
495 
500 
486 
491 
33 
Норвегия 
494 
496 
482 
506 
34 
Чили 
480 
490 
471 
475 
35 
Тайланд 
472 
480 
462 
460 
36 
Түркия 
463 
460 
466 
456 
38 
Иран 
453 
449 
453 
457 
40 
Мальта 
446 
439 
453 
447 
41 
Әзірбайжан 
438 
440 
436 
408 
42 
Сауд Арабиясы 
429 
415 
439 
432 
43 
БАӘ 
428 
420 
429 
435 
44 
Армения 
416 
424 
399 
398 
45 
Катар 
394 
383 
397 
401 
46 
Оман 
377 
370 
370 
371 
47 
Кувейт 
347 
323 
348 
352 
48 
Тунис 
346 
342 
342 
319 
49 
Марокко 
264 
245 
256 
208 
50 
Йемен 
209 
172 
198 
186 
Дерекнама : Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі  
 
Алдыңғы  кезең  қорытындысымен  салыстырғанда  ғылыми  жаратылыстану  топтамасы 
пәндерінің  барлық  мазмұнды  бөлімдері  бойынша  халықаралық  тестілеуге  қатысушылар  - 
қазақстандық 4-сынып оқушылары нәтижелерінің  біршама төмендегені байқалады. Егер  TIMSS – 
2007-
де  Географиядан  тест  тапсырмаларын  орындау  нәтижелігінің  көрсеткіші  534  балл  болса,  
TIMSS 2011 – 
491.Физика  ғылымдары  бойынша  халықаралық  тестерді  орындау  көрсеткіші  42 
баллға, Биология пәні бойынша  28 баллға төмендегені тіркелді(2.1.3 сурет). 
 
 
 
 
 
 

TIMSS-
2011 Ұлттық есебі  
 
 
 
 
30 
 
 
 
2.1.3 сурет. Мазмұнды бөлімдер бойынша оқушылардың нәтижелері /4 сынып 
 
Дерекнама : Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі  
Оқу-таным  қызметінің  түрлері  бойынша  нәтижелерді  салыстырғанда  төртіші  сынып 
оқушылары  Пайдалануға  бағытталған  тапсырмаларды  орындауда  жоғары,    Ойлау  мен  Білуге 
бағытталған тапсырмаларда төмен көрсеткіштер көрсеткен. Сонымен қатар олардың көрсеткіштері 
TIMSS- 
2007 қорытындыларымен салыстырғанда төмен (2.1.4 сурет). 
 
 
 
 
 

TIMSS-
2011 Ұлттық есебі  
 
 
 
 
31 
 
 
 
TIMSS 

 PIRLS 
International  Study  Center 
2.1.4 сурет. Оқу-таным қызметі түрлері бойынша оқушылардың нәтижелері/ 4 сынып  
 
 
TIMSS  – 
2011  жаратылыстану  ғылымы  тестілерінің  негізгі  мектеп  оқушыларына  арналған 
тест тапсырмалары 35% Биолгия саласындағы білімдерін бағалауға бағытталған. Физикадан тест 
тапсырмаларының пайызы 25%, Химия мен Географиядан 20%.  
Биологиядан  тест  тапсырмаларының  тақырыптық  аясы  өмірлік  үдерістер  құрылымын,  тірі 
ағзалардың  әр  тектілігі  және  тәуелділгін  түсіну,  ағзалар  мен  жасушылардың  жіктелуі  мен 
қызметін, тұқымқуалаушылықты, экожүйені және адам денсаулығын білуді қамтиды.  
Оқушылар  Химиядан  мазмұнды  бөлімінде  заттар  мен  заттектердің  химиялық  құрамы, 
қасиеттерін, өзгеруін және т.б. түсініктерін көрсетулері қажет.  
Оқушылар Физика бағдарламасында физикалық үдерістермен және  жылу  мен температура 
энергиясымен,  электр  және  магнетизммен,  күшпен,  қозғалыспен  байланысты  концепциялары 
бойынша түсініктерін көрсетуі қажет.   
География  пәнінің  тақырыптық  аясы  геологияны,  астрономияны,  метеорологияны, 
гидрологияны,  океанографияны  білулерін  қамтуы  қажет.  TIMSS  -2011 ((Science Framework») 
құрылымдық  құжаты  осы  салада  бағалаудың  келесі  тақырыптарын  ұсынды:  Жердің  құрылымы, 
физикалық қасиеттері, үдерістері мен циклдері, ресурстары, Күн жүйесіндегі және Галактикадағы 
орны  және  т.б.    Халықаралық  салыстыру  бойынша  жаратылыстанудың  мазмұнды  бөлімдері 
бойынша  жоғары  нәтижені  Сингапур,  Қытай  Тайбе,  Корея  Республикасы,  Жапония  және 
Финляндия елінің сегізінші сынып оқушылары көрсетті. Қазақстан оқушыларының нәтижелері әр 
мазмұнды  блок  бойынша  әр  түрлі  –  ең  жоғары  көрсеткіштер  Географиядан  болса  (508  балл), 
салыстырмалы түрде алғанда ең төмен Физикадан (472 балл) (2.1.7 кесте).   
 

TIMSS-
2011 Ұлттық есебі  
 
 
 
 
32 
 
 
 
2.1.7 кесте. Елдердің  мазмұнды бөлімдер бойынша нәтижелері / балдар/ 8 сынып 
орын 
Елдер 
Орта  
балл 
Биология 
Химия 
Физика 
Г еография 
1 
Сингапур 
590 
594 
602 
566 
590 
2 
Қытай Тайбэ 
564 
557 
552 
568 
585 
3 
Корея Республикасы 
560 
561 
577 
548 
551 
4 
Жапония 
558 
561 
558 
548 
560 
5 
Финляндия 
552 
548 
540 
574 
554 
6 
Словения 
543 
532 
532 
560 
558 
7 
Ресей Федерациясы 
542 
537 
547 
535 
554 
8 
Гонконг 
535 
535 
539 
539 
526 
9 
Ұлыбритания 
533 
533 
533 
536 
529 
10 
АҚШ 
525 
530 
513 
533 
520 
11 
Венгрия 
522 
520 
525 
511 
534 
12 
Австралия 
519 
527 
511 
533 
501 
13 
Израиль 
516 
523 
514 
504 
514 
14 
Литва 
514 
517 
503 
517 
517 
15 
Жаңа Зеландия 
512 
514 
509 
523 
501 
16 
Швеция 
509 
513 
498 
520 
502 
17 
Италия 
501 
503 
490 
513 
491 
18 
Украина 
501 
492 
503 
495 
512 
19 
Норвегия 
494 
491 
481 
516 
488 
20 
Қазақстан 
490 
483 
489 
472 
508 
21 
Түркия 
483 
484 
494 
468 
477 
22 
Иран 
474 
466 
483 
477 
469 
23 
Румыния 
465 
458 
456 
470 
469 
24 
БАӘ 
465 
463 
461 
466 
464 
25 
Чили 
461 
462 
453 
476 
447 
26 
Бахрейн 
452 
449 
457 
451 
448 
27 
Таиланд 
451 
460 
430 
466 
436 
28 
Иордания 
449 
447 
446 
436 
463 
29 
Тунис 
439 
449 
436 
414 
434 
30 
Армения 
437 
420 
441 
421 
452 
31 
Сауд 
Арабиясы 
436 
430 
437 
441 
428 
32 
Малайзия 
426 
427 
435 
401 
426 
33 
Сирия 
426 
425 
426 
414 
424 
34 
Палестина 
Автономиясы 
420 
407 
432 
406 
432 
35 
Г рузия 
420 
435 
401 
417 
395 
36 
Оман 
420 
407 
427 
431 
408 

TIMSS-
2011 Ұлттық есебі  
 
 
 
 
33 
 
 
 
TIMSS 

 PIRLS 
International  Study  Center 
 
Дерекнама : Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі   
Ғылыми  жаратылыстану  тізбегіндегітапсырмаларды  орындау  барысында  8-сынып 
оқушылары тек жаратылыстану білім бөлімдеріндегі тестіленетін қағидалар мен заңдарды, негізгі 
ұғымдарды  білу  мен  түсінуді  көрсетіп  қоймай,  сонымен  қатароларды  тапсырмаларды  орындау, 
табиғат құбылыстарын түсіндіру және нәтижелер көрсету кезінде қолдана алуды талап етті.  
Факторлар мен процедураларды Білуге халықаралық тест жад бойынша еске түсіру,амалдар 
мен процедуралар, құралдар мен жабдықтарды Пайдалану білімдерін көрсету, сипаттау, анықтау, 
Үлгілер келтіру сияқты қызмет түрлері жатады.  
 
2.1.8 кесте. Тест тапсырмаларының сипаттамасы / «Білу» 
 
Қызмет түрлері 
Қызметтің мәні 
Еске түсіру, тану 
 
Жаратылыстану  ғылымарының  түсініктері,  процестері,  фактілері 
бойынша  білімдерді,  құралдар  мен  үдерістерді,  жеке  ағзалардың 
сипаттамасын және қасиеттерін атап көрсету 
Анықтау 
Жаратылыстану  түсініктеріне  анықтама  беру,  жаратылыстану 
ғылымары  терминдерін  (сөздік),символдарына,қысқартуларына, 
өлшем  бірліктеріне,  шкаласына  сәйкес  мәнмәтінде  анықтау  және 
Пайдалану. 
Үлгілер келтіру 
Ғылыми  жаратылыстану  туралы  фактілерді,  үдерңстерді  және 
түсініктерді сәйкес Үлгілермен тұсіндіру (бекіту). 
Сипаттау 
Ағзалар,  физикалық  құралдар  және  жаратылыстану  үдерістерін 
сипаттау,  функиялар  және  байланыстар,  құрылымдар,  қасиеттер 
бойынша білімдерді көрсету.  
Құралдар мен 
материалдары, 
әдістер мен 
процедураларды 
Пайдалануды білуді 
көрсету 
Құралдарды, материалдарды, түрлі жабдықтарды, өлшеу құралдарын 
және шкалаларды білуді көрсету.  
 
Пайдалануға  бағытталған  тест  тапсырмалары  оқушылардан  концептуалды  түсінікті, 
ағзалар, материалдар мпен үдерістер  тобы арасындағыұқсас/айырмашылық қырларын анықтау 
немесе сипаттау, жекелеген нысандардың тәртібі мен бірізділігін белгілеуді талап етеді. Білімді 
Пайдалану  машықтарын  бағалауға  тәжірибе  үдерісінде  немесе  табиғатта  бақыланатын 
құбылыстарды  түсіндірулері  қажет  тест  тапсырмаларының  топтамасы  бөлінген.  Мұндай  тест 
37 
Катар 
419 
411 
426 
408 
416 
38 
Македония 
407 
400 
398 
403 
416 
39 
Ливан 
406 
395 
405 
365 
435 
40 
Индонезия 
406 
410 
397 
412 
378 
41 
Марокко 
376 
378 
349 
377 
374 
42 
Гана 
306 
290 
292 
265 
331 

TIMSS-
2011 Ұлттық есебі  
 
 
 
 
34 
 
 
 
тапсырмаларының көпшілігі түрлі сипатта берілген – диаграммалар, суреттер, модельдер (2.1.9 
кесте). 
 
 
Қызмет түрлері 
Қызмет мазмұны  
Салыстыру, қарама-
қарасы қойып 
салыстыру, жіктеу  
 
Үдерістер, материалдар, ағза топтары арасындағы ұқсастық пен 
айырмашылықты анықтау және сипаттау, қасиеттер мен 
сипаттамалар негізінде жекелеген ағзалар, материалдар және 
объектілер тәртібі мен бірізділігін ажырату, жіктеу және анықтау.  
Үлгіні Пайдалану 
Жаратылыстану түсініктерін, құрылымдарын,  байланыстарын, 
биологиялық және физикалық жүйелерді, циклдерді саралауды 
көрсету үшін  диаграммаларды, суреттерді, модельдерді 
Пайдалану.  
Байланыстыру, 
арақатынас 
Объектілерді, ағзаларды, материалдардың  бақыланушы немесе 
болжалды қасиеттерін, қылықтарын, қолданылуын биологиялық 
және физикалық түсініктерден алған білімдермен байланыстыру  
Ақпаратты талдау 
Ғылыми жаратылыстанумен байланысты түсініктермен немесе 
принциптерімен байланысты мәтін, кесте, график түрінде 
берілген ақпаратты талдау 
Шешім табу 
Сапалы және көлемді тапсырмаларды шешу үшін тәуелділіктерді, 
байланыстарды, теңдеулерді немесе формуларды пайдалану 
Түсіндру 
Тәжірибе немесе табиғат жағдайында бақыланатын үдерістерді 
түсіндіру, осы құбылыстар негізінде жатқан түсініктер, 
принциптер, заңдар мен теорияларды түсінуді көрсету. 
 
Ойлау  тапсырмасы  (себеп-салдар  байланыстарын  анықтау  мен  талдау  жасау)  сегізінші 
сынып оқушыларынан көрсетілген мәселенің барлық аспектілеріне талдау жасауды, негізделген 

TIMSS-
2011 Ұлттық есебі  
 
 
 
 
35 
 
 
 
TIMSS 

 PIRLS 
International  Study  Center 
қорытындыны  негіздеуді,  жаратылыстанудың  түрлі  саласынан  білімдерін  біріктіруді  және 
жаплылауды  талап  етеді.  Ғылыми  таным  әдістерін  меңгеруді  бағалау  оқу  жетістіктерін 
диагностикалаудың маңызыды бағыттарының бірі болып табылады және қабілеттердің мәселені 
талдау  мен  шешу,  жалпылау,  біріктіру,  дәлелді  (болжам  жасауды)    жалпылауды,  жобалауды 
қалыптастыру (2.1.10-кесте). 
 
2.1.10 кесте. Тест тапсырмаларының сипаттамасы / «Ойлау» 
 
Қызмет түрлері  
Қызмет мазмұны 
Талдау,мәселені 
шешу  
Сәкес келетін байланыстарды,ұғымдар мен шешу кезеңдерін анықтау 
мақсатында мәселелерді талдау,шешу амалдарының түсіндірмесін 
көрсету 
Жалпылау,біріктіру   Жаратылыстану білімінің әр түрлі бөлімдеріндегі үғымдар мен әр 
түрлі мәліметтерді қарастыруды талап ететін мәселелерді 
шешу,жалпыланған жаратылыстану білімдері ұғымдары мен 
ықпалдарды түсіндіріп көрсету,ғылыми жаратылыстану мәселелерін 
шешуде матаметикалық ұғымдар мен амалдарды Пайдалану.  
Болжамдар мен 
Ойлауларды 
тұжырымдау  
 
Жеке тәжірбие мен бақылау негізінде алынған ғылыми 
жаратылыстану ұғымдары мен ақпараттарды қолдана отырып  

жүктеу/скачать 6,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: