Рысбаева г. С
жүктеу/скачать 161,51 Kb.
|
Зертханалық сабақтарға арналған Әдістемелік нұсқау БТ негіздері 1-курс
- Бұл бет үшін навигация:
- Жұмыс жасау барысы
| Құралдар мен жабдықтар: 20 шақты әртүрлі өсімдік дәні, бір-екі қабатты сүзгіш қағазымен Петри табақшасы, 3 дана химиялық стакан. Пробиркалар. Пинцеттер, қайшылар, дәкелі дорбалар, залалсызданған дистилді суы бар 250мл колбалар, 0,1%-ті сусло ерітіндісі,96 %-ті спирт, спирт шамы.
Жұмыс жасау барысы: Өлшемі бірдей 10-ға жуық дәнді таңдап алынады, оны сабынды ерітіндіде, одан соң ағын су астында жақсылап жуады. Дәкелі дорбаны ламинар боксқа 96%-ды 10с аралығына батырады, одан соң 0,1% сулема ерітіндісіне немесе диализ ерітіндісіне 10-15 минутқа салады. Одан кейін дәнді 3-5 көлемдегі залалсызданған дистилденген сумен жуып жеңіл түрде құрғатады. Бір-екі қабатты сүзгіш қағазды Бекул табақшасына қысқыш арқылы 10 дәннен орнықтырады және 10-15 залалсызданғанөсімдік жасушаларын дедиференцирлеу және оның каллусқа айналуынан негізгі жағдайы қоректік ортады екі фитогормондар тобының: ауксиндер мен цитокини ндердің қатысуымен айқындалады. Ауксиндер оны бөлуге дайындайтын жасушаларды дедифицирлеу процесін шақырса, ал цитокиндер-дедиффирленген жасушалардың бөлінуіне әкеліп соқтырады. Каллусты жасушалардың каллусты ұлпалар немесе каллусты жағдайда пайда болуы салдарынан бөліну нәтижесіне қарай каллусты жасушалар барлық өсімдіктерге қатысты жасушаны дифференцирлену түрлерінің бірін құрайды. Каллус өсімдігі үшін жарақаттанған жерді қорғайтын, жоғалтқан мүшелерді немесе анатомиялық құрылысы үшін. Қоректік заттарды жинақтаушы ұлпа ретінде алынады. Дифференцирленген жасушалар өсімдіктерде, ұлапаларда бірігуі және белгілі функцияны орындайды. Жасушалар тек функцияларды түрде ғана емес морфологиялық жолменде ерекшеленеді. Жасушалар бұрынғы функциясымен морфологиясын жоғалтып алады. Оның ішінде структалық-химиялық дифференциялды жасуша аз болған жағдайда каллусты алу жеңіл түрде өтеді.Бөлінуге дайын болған жасушаларда РНҚ формасының барлық түріндегі синтез құрылады,ДНҚ репликациясы басталады. Арнайы ұлпа ақуыздары жайылып кетеді, каллусты жасушалар үшін арнайы жаңа антгендер синтезделеді. Гендер струкурасының активтілігі өзгереді және жасушалардың ақуызды аппараттары да өзгереді. Жасушалардың арнайы дедифференциясы цитоплазма элементтерімен микротрубаларымен ЭПС мембраналарымен және Гольджи комплекстерімен, рибосомдарымен, құнарлануы арқылы басталады. Хромопласттармен хлорлар және олардың өнімдері жойылады. Вакуолдағы нығыздылып хромосома саны артады немесе ядро құрамы көбейеді.Беттік тұрғыда өсетін каллус, белгілі бір құрылысқа ие болмайтын жұқа қабатты, паренхимді жасушалардың аморфты массасын құрайды. Каллусогенез индукциясы үшін әдетте орталарда гормонсыз дамыған ұрықтары бар залалсызданған пробиркалардағы өсімдіктер қолданылады.Каллусты алуға қажетті өсімдіктерді жылыжайда өсіруге болады. Бұл үшін қабынған дәндерді 20С –қояды, өскіндерді вегетативті ыдыстарға отырғызып сүтті кезеңге пісіп жеткенге дейін өсіреді.Жетілмеген ұрықтарды бөліп қоректік орталарға ауыстырады. Каллустарды өсімдіктердің әртүрлі өліктерінен де оның ішінде тамыр ұштарынан да алу Каллустарды өсімдіктердің әртүрлі бөліктерінен де оның ішінде тамыр ұштарынан да алуға болады. Каллустың түзілуі бірінші және екінші меристем аумағында жүреді. Каллус түзілу процессі эксплант мөлшеріне айланысты келеді. Экспланттың оптимальдық көлемі 5-10мм3 және массасы (салмағы) 20-100 мг Көптеген ұлпалар физиологиялық полярлыққа ие болады. Сондықтан каллус экспланттардың апикалды меристем тамырына жақын орналасқан жағындай жақсы түзіледі. Егер қоректік ортада жазықтықта орналастырса тамыр ұштарынан каллус жақсы түзіледі. Ал сабақ сегменттері көлденең орналасқан жағдайда каллус жақсы құралады. Залалсыздандыратын орындарда өсіп алынған дәндердің залалсызданған қабықшаларын қоректік ортада культивирлеген жөн. Залалсызданған өскіндерді культивирлеу үшін ламинар-боксты міндетті түрде қолдану қажет, бұл экспланттардың қоректік ортаға микроағзалардың зақымсыз егілуін қамтамассыз етеді. Ламинар бетін 96% спиртпен сүртіп тазартады, залалсызданған құралдарды, материалдарды, өсімдік материялдарын ламинар үстеліне қойып ультра-күлгін сәулесін қосады. 6) Штативтен қоектік ортасы бар пробирканы алып, мойын тұсын спирт жалынында күйдіру керек. Пробирканың ашық жағын өзіңнен алыс ұстау керек. 7) Булы инемен ұрықты қоректік ортаның бетіне дән жарнағын төмен қаратып орналастыру керек 8) Пробирканы және пробиркалар мойындарын спирт жалынында күйдіріп , жабу керек. Ұрықтармен бірге штативке салып култураларды төмендегі стеллажға жайғастыру керек. 9) Ұрықтармен қоса пробирканы штативке орналастырып культураларды бөлмедегі стеллажға орнықтыру керек. 10) Бидай өскіндерін 1-2 аптадан соң суреттеп, егілу сапасын бағалау керек. жүктеу/скачать 161,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|