С. Г. Тажбаева Редакция алқасы



Pdf көрінісі
бет46/58
Дата03.03.2017
өлшемі16,6 Mb.
#6428
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   58

طا
^
ﺀطا
^  окушыларының 
’ 
дамуы  мен  қимыл-эрекет  мүмкіндіктерінің  көрсеткіштері
кластерлік еипаттаманың көмегімен жіктеліп  сүрыпталды.  Зерттеуге қатысқан  оқушыларга талдау жүргі- 
зу  4  класқа  бөлінд؛,  олардың  эрқайсысы  үшін  дене  дамуының  жеке  ерекшеліктері,  көрсеткіштері,  саны 
мен өкілеттілігі аныкгалды. Зерттеу нәтижелері бозбалалар мен қыздарға жеке-жеке жүргізілді.
Бірінші  кластерга  торакальды  дене  кұрылымды  т-үрде؛■؛  оқушылар  кірсе,  ек؛нш؛ге  бүлшық  еттері 
дамыған  дене  қүрылымды  түрдеп  оқушылар  кірді,  үшіншісіне  астеноидты,  ал  төртіншіге  дигестивті 
түрдагі  дене  күрьшымды  окушылар енді.  Сыннан өтушілер арасында торак^'!ь;т،>1 дене құрьшымды түрге 
жататын  256  қыз  (57,9%)  бен  254  бозбала  (56,3%)  аныкгалды;  бүтішық еттері  дамыган  дене  құрылымды 
бозбалалар  106  адамды  (23,5%>)  құраса,  қыздардың  саны  66  (14,9%)  болды.  Астеноидты  түрдегі  дене 
кұрылымды  бозбалалар  14,0%  бен  кыздар  16,3%  құраса,  ал  дигестивті  дене  қүрылымындагылар  кон^и- 
н е н ^ ؛н 6,2% мен  10,9% кұрады (1-сурет).
Қорытынды:  эртүрлі  конституциялық  түрдегі  жогары  сынып  оқушыларының  дене  мүмкіндіктері 
жэне  психикалық  даярлыктары,  морфофункционалды  көрсеткіштері  сараланды.  Көп  жагдайларда 
бүлшық  егг؛  оқушылардың  шапшаңдық,  күш,  шапшаңдық -   күш  мүмкіндіктерінің даму  деңгейі  басым 
болды.  Торакалды  түрдегі  окушьшардың  ептілік  жэне  төзімділік  мүмкіндістерінін даму  деңгейі  жогары
Вестник КазНПУ им. Абая,  серия «Педагогические науки», №1(45),  2015 г.
209

Абай атындагы Қаз¥ПУ-нің Хабаршысы,  «Педагогика гылымдары» сериясы, №1(45),  2015 г.
сипатталды.  Дигестивті  түрдегі  дене  бітімді  оқушылардың  қозғалыс  әрекеттерінің  нэтижелері 
тетелес 
балалардан әлдеқайда төмен.
Сыналушылардың ішінде торакалды түрдегі дене бітімді  бозбалалар - 56,3% - ды, қыздар -  57,9 % - ды 
кұрады.  Бұлшық  етті  түрдегі  дене  бітімді  бозбалалар  -   23,5  %  ды,  кыздар  -   14,9  %  ды  құрады. 
Астенойдты  түрдегі  дене  бітімді  бозбалалар  -   14,0  %-  ды,  ал  кыздар  -   16,3  %  -  ды  құрады,  дигестивті 
түрдегі дене 6
ﻢﺑوإ
؛
آ
؛
 бозбалалар - 6,2 % - ды, қыздар -   10,9 % - ды қүрады.  Сыналушылардың көпшілігінің 
бозбалалар  (65,2  %)  жэне  кыздар  (84,4  %)  қүжаттық  жастары  биологиялық  жастарымен  сәйкестігі 
анықталды.  Жоғары  мектеп  жасында  агза  дамуының  қаркыны  акпараттылықты  жоғалтады,  ал  дене 
бітімінің түрлері дене дамуынын көрсеткіші ретінде жасөспірімнің жеке морфологиялық тітіркенушісінің 
жетекшісі болып калыптасады.
Қыздар
14,9%
ه
 Торакалды ■ Астеноидты □ Дигеставті □ Булшық етгі
Бозбалалар
*
□ Торакалды ■Астеноидты □ Д и гествті □ Бұлшық етті
1 сурет.Дене ңурылымының түрлері бойынша 15-17 жас арапыгындагы окушылар санының
арақатынасы
Адамбеков  К.И.  Педагогические  основы  физического  воспитания учащихся:  автореф.дисс.  ()окт.  пед.  наук: 
13.00.04.-Алматы,  1995. - 3 8  с.
2Телеугалиев Ю.Г.,  Абилдабеков С.А.  Изменения показателей удовлетворенности занятиями и смыслосодержа- 
щих  мотивов  при  обучении  физическим упражнениям.  // Актуальные  проблемы  теории  и  практики  физической 
культуры. - Алматы, 2001. - 242 с.

ЗТелеугалиев Ю.Г., Абилдабеков С.А.
ه ﻮ ﻬﺴ ﻤ ﻌﻫ » ﺖ ﻫ  
показателей воспитания в процессе физического образования, 
воспитания и обучения
 
// 
Теория и методика физической культуры.
 

2001.
 

№2.
 
-  
с. 
67.
4Тлеугалиев  Ю.Г.,  Абилдабеков  С.А.  Проблема
 
ا
،،
ﻢ ﻤ ﺳ ﺀ الا ، ااا
 
взаймосвязи  двигательной  позновательной 
деятельности  в  процессе  физического  воспитания  и  обучения.
  / /  
Международная  научная  конференция.  Каз 
ГАСТ, -Алматы,  2001.
5Адамбеков  Қ.І.,  Тастанов  Ә.Ж.,  Абилдабеков  С.А.  Теоретические  основы  физической  культуры  и  спорта.
  - 
Алматы: «Полиграфия Сервис к», 2010. -3096.
бБальсевич  в.к.  Концепция  альтернативных  форм  организации  физического  воспитания  детей  и молодежи
 // 
Физическая культура: воспитание,  образование, тренировка.
 -  
1996. 
-  
№1.
 -  
с. 
23-25.
Summary
Electronic textbook "Engineering Graphics"  was created with  the  main principles of didactic training and especially the 
impact  of the  above  e-textbook  as  the  training program.  It  is  known  that  the  foundation  ofthe  ttaining  program  system 
comprise some programs, which are subject to a number ofpsychological and pedagogical requirements in terms of achieving 
the goals oflearning through diversity training actions with regard to the provisions ofpedagogy, psychology and didactics; as 
well  as  stimulation  ofthe  high  activity  ofthe  learner, providing developmental  effect  of training  and  its  ind؛v؛dua؛i^،t؛on, 
conducting pedagogical orientation ofthe dialogue with the possibility of modifications and adjus^ents.
УДК 373.1
Б А С Т А У Ы Ш  М Е К Т Е П Т Е Г ІД А М Ы Т А  О Қ Ь ІТ У  Т Е Х Н О Л О Г И Я С Ы Н Ь ІҢ  
П Е Д А Г О Г И К А Л Ы К  НЕГ13ДЕР]
Қ-Е- Агь،бай -  ага оқытушы,  Абай am. ҚазҮПУ,  «Жаты педагогика жэне психология» кафедрасы
Қогамның дамуы оку мазмұнына жаңа білім беру үрдістерін альт келуде.  Осыған байланысты бастауыш сынып 
окушыларынын  таньмдылык  оку  белсенділіктерін  қалыптастыру,  оны  тиімді  баскару  жэне  дамыту,  эдістемелік, 
үйымдастырушылык жэне  моралдік-психологиялық тұрғыдан  камтамасыз  ету  күрделі  педагогикалык  мәселе  ғана 
емес, маңызды  элеуметтік мэселе де болып табылады.  Окушының элеуметтену ортасы  ол окыту урдісі.  Оқытудың 
жана технологн^сын пайдалану - сапалы білім негізі. Ал сапалы білім болашак мамандарды қалыптастырудың негіз- 
гі ірге тасы болып табылады.
Тірек 
сөідер: 
окыту үрдісі, технология, дамыта окыту технологиясы, сабак, окыту сапасы
Тәуелсіз  Қазакстан мемлекетінің қазіргі  кезеңіндегі  қоғамныңтүрлі  салаларының кұрылуы  мен тұлға- 
ның  белсенділігінің  жоғарлауы  арасында  байланыс  айкындала  түсуде.  Осыған  байланысты  балалардың 
танымдылык әркетін  белсендендіру,  оны  тиімді  баскару  жэне дамыту,  әдістемелік,  ұйымдастырушылык 
және моралдік-психологиялык тұрғыдан камтамасыз ету күрделі  педагогикалык мэселе ғана емес,  маңыз- 
ды элеуметтік мэселе де болып табылады.
Окьпгу технологиясы  окыту мазмұнын жүзеге асыру жолындагы алга қойган мақсатқа жетудің тиімді- 
лігін камтамасыз ететін оқыту эдісі,  кұралы жэне түрлерінің жүйесі болып табылады.  Окьгту технология- 
сында мазмұн, әдіс және кұралдардың өзара байланысы  мен себептілігі жатыр,  соган байланысты қажетті 
мазмұнды,  тиімді  эдістер  мен  құралдарды  багдарлама  мен  білу  магалімнің  педагогикалык  шеберлігіне 
байланысты.
Оқытудың  жаңа  технологиясын  пайдалану  -  сапалы  білім  негізі.  «Адам  ұрпагымен  мын  жасайды»- 
дейді  халыкымыз.  Ұрпақ жалгастығымен  адамзат баласы  мың емес  миллиондаған  жылдар жасап  келеді. 
Жақсылыққа  бастайтын  жарық  жұлдыз  -   оқу.  «Надан  жүрттың  күні  -   қараң,  келешегі  тұман»,  деп 
М.Дулатов  айтқандай,  егеменді  е^ім؛зд؛и  тірегі  -  білімді  ұрпақ.  Су'сыз,  кұргақ,  таса  көлеңке  жерге  дэн 
ексең өнбейтіні  сияқгы,  жас ұпрақтарымызды тәрбиелемесек өспейді,  өнбейді.  Қазіргі  мектеп  мүгалімде- 
рінің  алдында  тұрған  басты  міндет  -   оқушылардың  шыгармашылық  білім  дағдыларын  калыптастыру, 
міне, өз ұрпагының өнегелі, өнерлі, еңбексүйгіш,  абзал  адамзат болып ©су؛  үіиін  халық педагогикасының 
негізг؛ мақсатын  шыгармашылықпен оқу-тэрбие үрдісене 
'ГИІМДІ 
пайдалану әрбір ұстаздың міндеті болып 
табылады.  Оқушы  кабілеті  дегеніміз 
ОИЫ^ 
педагогикалык ықпал  аясында білім  алу эркеті,  жеке тұлганы 
дамыта оқыту эдістері,  оның шыгармашылық қабілеиінің дамуына эсерін тигізеді.  «Қазақстан-2030» атгы 
еліміздің  стратегиялық  багдарламасында  ең  негізгілерінің  бірі-  жогары  интелектуальды  жастарды  жан- 
жақтылыққа тэрбиелеу, олардың потенциалдык деңгейінің көтерілуіне үлес косу. Бүгінгі  гаңда жас ұрпак- 
к^ пэнді тиімді 
- жаңа технология  негіздері болып табылады.  Берілген аныкгамалардан
«технология» techne -  ©нер, шеберлік жэне  logos - гылым,  заң,  ягни технология дегеніміз шеберлік (өнер) 
туралы  гылым  екенін білуге болады.  Педагогикалык технология дегеніміз — тэжірибеде жүзеге асырыла- 
тын  белгіл؛  педагогикалык жүйенің жобасы,  ап  педагогикалык жагдайға сай  қолданатын  эдіс, тэсілдер  -  
онып күрамды б©л؛г؛ гана деп түжырымдайды  [1].
 

2
ل ا
 
Вестник КазНПУ им. Абая,  серия «Педагогические науки», №1(45),  2015 г.


Педагогикалык технологиялар сипатын айқындайтын  көптеген окыту технологиялары:  білімді  ізгілен- 
діру,  дэстүрлі  технологиялар,  бағдарламалап  оқыту  және  проблемалы  оқыту  технологиялары,  дамыта 
оқыту  технологиясы,  эр  деңгейлі  оқу,  голык  меңгеру,  ұжымдық  ықпалдаса  оку,  икемдесе  оку,  жобалап 
оку,  авторлық окыту технологиясы  (мысалы,  В.Ф.  Шаталов технологиясы),  интерактивтік окыту,  қашык- 
тан окыту, акпараттык окыту жэне тағы басқа түрлерін айтуга болады.
Сонымен технологии астарында не жатыр?
Оку '[ехнологиясы жөніндегі идея кай заманда пайда болган?
Мұнда гылымдык 
МЭН؛ 
бар ой жаңалық емес. Я.А.  ؛<оменский де дәріптеген.  Үлы  педагог-гұлама XVI- 
гасырда-ак  оқытудың  «техникалық»  яғни  технологиялық  болатынын  уагыздап,  оның  мүлтіксіз  тиімді 
нэтиже беретін жолдарын іздестіріп бакгы.
Я.А.  ^؛оменски#д؛ц  еңбектеріне  үңіле  түссек,  педагогикалык  технологияга  бастау  берген  даналык 
пікірді табамыз:  «Дидактикалык машина үшін қажет нэрсе:
). Түбегейлі ойластырылған мақсаттарды;
2. Сол мақсаттарға жетуге дэл икемдестірілген жабдыктарды;
3.  Мақсаттың орындалуына мүмкіндік бермейтін накты жабдыктарды қолданудың мызғымас ережелін 
табуымыз керек».
؛<оменский  заманынан  бастап,  оқуды  мүлтіксіз  эрекеттегі  механизмге  сэйкестендіру  ұмтылысынын 
талайы  күні  бүгінге  дейін  басылган  емес.  Кейін  оку  технологиясы  жөніндегі  көптеген  түжырымдар 
толықтырылып,  нақтыланып  отырды.  Әсіресе, техникатық гірогрестің эрқилы  теориялык жэне  практика- 
лық кызметтер аймагына енуімен окуды технологизацияластыру идеясы ныгайып,  іске асырыла бастады.
Осы  замангы  дидактикада  эрқилы  оку  технологиялары  көрніс  беріп  жүр.  Олардың  көп  түрлі  болу 
себебі  - эр  автор мен  орындаушының  педагогикалык  процеске өзінше азды-көпті  жаңалык қосып, техно- 
логияга өзгеріс ендіруіне байланысты.
Оқу  технологиясының  топтастырылуы  сонымен  бірге,  нақты  кезеңде  басым  болған  мақсаттар  мен 
міндеттерге,  окуды  ұйы.мдастыру  формасынын  колданылуына,  дәл  кезенде  кажет  болган  әдістерге  жэне 
баска да негіздемелерге тэуелді келеді.
Оку  технологиясы  педагогикалык  шеберлікпен  өзара  байланысты.  Оқу  технологиясын  жете  білудің 
03؛ -  шеберлік.  Бір технологияны  әрбір оқытушы жеке  ؛ске асырып отыруы  мүмкін,  ал осы  іске асыруда- 
гы технологи^лык
Жогарғы қиыншылык деңгейіндегі оку приндпіне орай білім мазмұны жэне оны қүрастьфу реті анык- 
талады.  Оку  материалының мазмұн  каркыны үлгаяды
, وادأ
 тереңдейді, жетекші  рол •теориялык білімдерге 
беріледі, дегенмен, оқушылардың практикалык ептіліктері мен дағдыларының маңызы жойылмайды.
Дамьггушы технология  талаптарының б ؛р؛  -  оку  ілгерілі  жедел  карқынды  жүреді.  Өткендерді  жиі  әрі 
б؛р бегкей қайталаулар оку процесінің кедерг؛с؛не айналып, оқуды  жогарғы  қиыншылық деңгейінде өтуге 
мүмкіндік бермейді.  Дамытушы технологияны  ؛ске  асыру сонымен бірге оқушылардың жас ерекшелікте- 
ріне байланысты >к^'йел؛  іс-әрекеттік оқу багытын ұстануды кажет етеді (Д.Б.  Эльконин).
Дамытушы  технология  идеяларының  катарьш  сондай-ак  о^у  қызметінің  әрқилы  жағдайларында 
окушылардың  қажет  болганды  өзіншетанып,  содан  оздігінен  жауап  эрекет  орындауға  (рефлексия) 
ынталандыру  идеясы  да  кіреді.  Жауап  әрекетке  (рефлексия)  келу дегеніміз  баланың өз  эрекеттерін тэсіл, 
эдістерін өзінше байқап, тануы.
Рефлексиялык  эрекет-кимылдар  эрқашан  өзіндік  қадагалау  жэне  багалаумен  тыгыз  байланысты 
болатындықтан дамытушы технология шарттарына орай оларга да көп мән беріледі.
Дамьгга  о к ы ^   -   адамның  психикалык  дамуының  формасы,  элемент؛.  Кез  келген  оқыту  белгіл؛  бір 
мөлшерде адамды дамытады.
«Даму»  ұғьімы  созд؛кте  «...мөлшерлік  өзгерістердің  белгілі  бір  өлшем  шегінен  шығып,  сапа^тык 
өзгерістерге аиналуы» - дептүсіндфілген.
«Даму»  ұгымының  психологиялык  аныктамасы  -   жаңарту  процесі,  жаңаның  өмірге  келіп,  ескінің 
жогалуы деген магынаны береді. барлык табиғат күбьшыстары сияқты бала психикасы да үнемі диалекти- 
калык жолмен дамып, өзгеріп, бір деңгейден екіпш؛ деңгейге өтіп отырады.
Окыту  мен  даму  арасында  тыгыз  байланыс  бар  екенін  психология  гылымы  жеткілікті  дэрежеде 
дәлелдеп  береді  деп  айтуга  болады.  Бұл  мэселені  түбегейлі  зерттеп,  бала  дамуындагы  окьггудың  рөлін, 
алар орнын аныктаган көрнекті психолог Л.С. Выготский.
Ол дамуды окыту мен тен,  керісінше оку мен даму ек؛ белек процесс деген к ^ ؛^растардь|  катты сынга 
алады, Ең алгаш рет бала дамуының төмендегідей ек؛ аймагыныц болатындыгы жайлы теория ұсынады:
ا
 . Бала дамуының жақын аймагы -  баланьщ тек үлкендердің көмегі аркылы атқара алатын ؛стер.
2. Баладамуыныц кол жеткен аймагы- баланьщ үлкендердің көмегінсіз ؛стей алатын каракет؛.
Абай атындагы ҚазҮПУ-нің Хабаршысы,  «Педагогика гылымдары» сериясы, № 1(45),  2015 г.
 
 
212
   

Баланың да^уь■  бірінші  аймакты  меңгеру арқылы  жүзеге  асады.  Дамудың  қол  жеткен  аймагы  жақын 
аимақпен өзара қызметтесе отырып, оны игерген кезде дамуға өріс ашады.
И Я .  Лернер  «даму»  деген  ұғымды  педагогикалык заңдылықтарға  негіздей  отырып,  адамның әртүрлі 
қиындыктардағы  мэселелерді  шеше  білуге дайындығы  деп түсіндіреді.  Мұндай  аныктама  интеллектуал- 
дык іс-эрекетті жоғарғы орынга шыгарады. Мәселе каишалықты күрделі болса,  оны  шешуге жұмсалатын 
ақыл-ой кызметі де соншалықты кен, аумакты, демек, даму денгейі де жогары болады.
Л.В.  Занков  ақыл-ой  кызметінің  төмендегідей  көрсеткіштері  дамуды  ؛еке  асырады  деп  есептейді. 
Оларға байқампаздық, 03 ойын еркін жеткізе білу, практикалық іс-әрекеттер атқара білуі.
В.В.  Давыдов  ақыл-ойдың  дамуының  көрсеткіші  ретінде  жинактай,  қортындылай  алу  дағдысын 
есептейді  [2].
Түтас алганда барлық зерттеуші ғалымдар даму туралы ойлары окыту барысында баланын психикасы- 
ның  жаңа  сапалық  деңгейге  котерілуі  дегенге  келіп  саяды  жэне  оның  басты  шарты  етінде  әрекегтер 
аланады.
Бастауыш мектеп оқушыларының танымдылық кызыгушылығын дамытудың негізгі факторы олардың 
білімі  мен дагдыларының дэрежесі ғана емес, сонымен бірге баланың маңызды  психикалық кызметтерін, 
акыл-ой  жұмысының  тәсілдерін  қалыгггастыруга  мүмкіндік  беретін  оқу  процесін  жолға  кою  керестігі 
саналады.  Окушының  шыгармашылык  кабілеті  де  он،>>н ойлау  мен  практикалык  әрекетгер؛  арқылы  гана 
дамиды. Ойлауга үйрететін сабақгарды дымытта оқыту сабактары деп білеміз.,Дамыта оқытуды үйымдас- 
тыру, балаларга ақыл-ой әрекеттін  меңгеруге жагдай жасау деп карастыру керек. дамыта окыту сабактагы 
ерекше  ахуал,  мұгалім  мен  оқушы  арасындагы  ерекше  қарым-катынас.  Жүйенін  авторлары  «дамыта 
оқыту деп -  оқыту  мақсаты,  міндеттері,  эдіс-тэсілдері  баланың даму  заңдылықтарына сэйкестендірілген 
оқьггуды»  атайды.  Оқыту  арқылы  баланың  психикасында  жаңа  құрлымдар  пайда  болуы  ягни  жаңа 
сапалык өзгерістер болуға 
™ نآ
 деп есептейд؛. Жүйенің басты максаттарының бірі- баланы оқыта отырып 
жалпы  дамыту,  оның  еркіндігін  қалыптастыру,  өз  бетінше  ізденуге,  шешім  қабылдауға  дагдыландыру, 
жекелік қасиеттерін ескеру,  басшылыкка алу, эр карай ұшкырлау, тұлғалыкка бағыттау. Дамыта оқытуда 
баланың  ізденушілік -  ойлау  эрекетін ұйымдастыру  басты  назарда  үсталады.  Ол  үшін  бала өзінің  бүган 
дейінгі білетін амалдарының, тэсілдерінің жаңа мәселе»؛ шешуге жеткіліксіз екендігін сезетіндей жагдай- 
га түсуі  керек.  Сонда барып онын білім алуга деген  ынта-ыкласы  артады,  білім  алуга әрекетгенеді.  Сабак 
мұндай жагдайда төмендегідей үш күрамдас бөліктерден тұратын болады:
ا
 .  Оку мақсаттарынын койылуы.
2.  Оны шешудің жолын бірлесе карастыру.
3.  Шешімнің дұрыстығын дәлелдеу.
Бүл  -   үш  б©л؛к  дамыта  оқытудың  Д.Б.  Элконин  мен  В.В.  Давыдовтың  жасаган  жүйесінің  нег؛зг؛ 
компоненттері.
Окушы  алдында  оку  мақсаттарын  қоюда  ешкандай  дайын  үлгі  берілмейді.  Максатты  шешу  іштей 
талқылау,  сосын  жинактау  аркылы жүзеге асады.  Мұгалім  сабак  процесін  ұйымдастырушы,  багыттаушы 
адам  ролінде  шешім  табылған  кезде  эркім  оның  дұрыстыгын  өзінше  дәлелдей  білуге  үйретіледі.  Әр 
окушыга 
03 
ойын,  пікірін  айтуга  мүмкіндік  беріледі.  жауаптар  тьшдалынады.  дри»е,  жауаптар  барлык 
жағдайда  дұрыс  бола  бермейді.  Дегенмен  эр  бала  жасаган  сңбег؛н؛ң  нэтижесімен  бөлісіп,  дәлелдеуге 
талпыныс жасайды, жеке тәжірибесін қортындылауға үйренеді.
Дамыта оқьггу жүйесінде оқушьшардың ойларын жетілдірудің маңызы зор. Біріншіден, дамьгга окыту- 
да  білім  даяр  күйінде  берілмейді,  оған  окушы  03  оку  әрекеті  арқылы  қол  жеткізеді.  сабақгың  алғашқы 
ізденіс  кезен؛ндс  жаңа  ақпарат  жайлы  не  білетіндіктерін  ортага  салып,  мэселені  о^  беттерінше  шешуге 
талпынады.  Сөйтіп олар осы мәселе туралы өз білімдерінің же^к؛л ؛кс؛з, таяз екенін сезіну арқылы сабаққа 
деген қ ы зы ^ ы л ы к т а р ь і оянады,  ؛шк؛ түрткілер пайда болады.
Екіншіден,  дамыта  оқытуда  окушы  жогаргы  қиындықгагы  мэселелерді  шеше  отырып,  ©3  санасының 
саңылауларын  ашады.  Әр  оқушы  03؛не  тэн  би؛к  деңгейіне  дейін  дамута  қол  жеткізе  алады.  «Жақсы 
оқуиЛі»,  «Жаман оқушы» ұгымының болма^■, балаларды танымдык әрекеттерге үмтылдырады,  к ^ т а р -  
лығын арттырады.
Үшіншіден,  окушының  жеке  басын  дамытатын  басты  күрал  -   ол  өзінің  әрекеті.  Сол  себепт؛  дамыта 
окытудагы оқыту эдістері  окушыны белсенді жұмыс жагдайына коя  отырып,  мэселелерді,  кайшылыктар- 
ды  шешу мақсатын қояды  [3].
Төртіншіден,  дамыта  оқыту  жүйесініп  нәтижелі  болуы  окушы  мен  мұгалімнің  арасындагы  жаңаша 
қарым-катынасы  арасында гана 03 жемісін береді.  Сол  себепті дэстүрлі  жүйедегі  әміршілдік ұстаным бүл 
жерде  тиімсіз,  оқушыга  «орындаушы»,  «мүғалімнің  тасасындағы»  объект  ретінде  емес,  педагогикалык 
ынтымактастыкта  шыгармашылык  жұмыс  жасайтын  тұлга -  субъект  ретінде  қарау  парыз.  Ол 
03 
пікірін
Вестник КазНПУ им. Абая,  серия «Педагогические науки», №1(45),  2015 г.
 
  213   

аіиық  айта,  ойын  дэлелдей  алатын,  сонымен  қатар  басқаның  да  ойын  тыңдап,  көзқарасын  құрметтей 
білуге үйренген жаңа сападагы  оқушы.  Окытудың осындай  жаңа педагогикалык технологияларын  сабак- 
ка ендіру бүгінгі танда әрбір ұстаздың басты  мақсаты болуы  керек. Өйткені, елімізге казіргі заман талабы- 
на сай  қалыггган тыс  шыгындап ойлай  алатын,  оңтайлы  эрі  шұгыл  шешімдер қабылдай апатын,  белсенд؛, 
шыгармашыл азаматтар қажет.
/  Түргынбаев Б. Дамыта оқыту технологйялары - Алматы, 2000 ж.
2 Самойлов 
و
Дамыта оқыту технологиясының жеке түлганың дамуына әсері//Бастауыш мектеп - №9. 2004.
3 Аяпова Ж.  Білім беру технологиясын жетілдірудің психологиялық жэне педагогикалык, сипаттары.  // Бастау- 
ыш мектеп. - №5. 2003 ж.
Резюме
С развитием общества в содержания ©бучения приходит новые тенденции образования, 
в 
связи с этим формиро- 
ваиия  познавательной  учебной  активность  у учеников  начальных  классов,  и  эффективное  управлеиие  и  развития, 
обеспечения методической, организационной и морально-психологической стороны является не только педагогиче- 
ской сложной проблемой,  но  и важной социологической проблемой.  Социальная среда ученика это  процесс обуче- 
ния.  Использования  новых  технологий  обучения  -  качественная  основа  знания.  А  качественное  знание  является 
основньім фундаментом формирования будущих специалист©؛؛.
Ключевые слова: учебный процесс, технология, технология взвивающего обучения, урок, качество обучения
Summary
With the development of society  in the learning content c©mes new trends  in  education.  In this regard,  the  f©rmat؛©n  of 
cognitive learning activity  in primary school  students, and the effective management and devel©pment, ensuring methodical, 
organizational  and  moral-psychological  aspect  is not ©nly teaching a challenge,  but also an  important sociological problem. 
The social environment is the student's learning process. The use of new  learning ،echn©l©gie$ - high-quality kn©wledge base. 
A qualitative knowledge is the basic foundation for ،he formatio'n oftuture professionals.
Key words: the learning process, technology, technology development training, lesson, the quality ©f education
ә о ж  373.3'.016.026. 52(574)
БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕ ОҚЫТУҮДЕРІСШ ДЕДИДАКТИКАЛЫҚҚҮРАЛДАРДЫ 
ҚОЛДАНУДЬІҢ ӘДІСТЕМЕЛЖ Е Р Е К » » Е ^ Е Р !
Н.С. Алпысбаева -І.Ж ансугіров атындагы Жетісумемлекеттікуниверситеті
Макалада  бастауыш  мектепте  оку  үдерісіндедидактикалык  қүралдарды  қолдану  эдістеме-сі  баяндалады.  Онда 
дидактикальіқ  кұралдардын  түрлері  мен  м؛،зм^нь،,  олардың  жіктелуі  жан-жакты  қарастырылады.  Дидактикалык 
материалдарды колданудың әдістемелікерекшеліктері көрсетіледі.
Кілттік сөздер: бастауыш мектеп, оку үдерісі, дидактикалык кұралдар 
t
Оқушының жеке түлгасын, рухани әлемін,  ынтасы  мен  кабілетін дамыту бүгінгі  күннің негізгі  мэселе- 
лердің  бірі.  Себебі,  оқушьшар  03  бетімен  ізденіп  жүмыс  істеуге,  03  бетінше  білімді  тэжірибеде,  өмірде 
пайдалануга дагдыланбаган.  Осы  мэселені  шешу жолында  ок>'  материалын  түсіндіру кезінде  окушылар- 
дыңсезіміне ықпал ету аркылы  ынта-ыкыласын, кызьнушылыгын күшейту қажет.Осылайша ұйымдасты- 
рылган оку үдерісі барысында оқушылардың ©йлау қабілеті кеңейеді жэне де оқушылардың сабакка д^тен 
ынтасы артады.
Оқу  әдістері  белгілі  оку (дидактика)  кұралдармен  ؛ске  асырылады.  Дидактикалык кұралдар  білім  алу, 
білікті  қалыптастыру көздері.  «Оку кұрал-жабдықтары» ұгымы  кең жэне тар мағынада қолданылады.  Тар 
магынада бүл  ұғым  оқу  жэне  көрйекі  күралдары,  техникалык  күралдар жэне 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   58




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет