С. Г. Тажбаева Редакция алқасы
жүктеу/скачать 7,04 Mb. Pdf көрінісі
|
| Педагогикалық қарым-қатынас тeсілдері
1. Педагогикалық қарым-қатынас деңгейлері. 2. Педагогикалық қарым-қатынас т`сілдері[4, б.7]. Қарым-қатынас стилі педагог іс-`рекеттің негізін қолданған бөлігі болып табылады. Қарым- қатынастың техникасын коммуникацияның вербальды ж`не вербальды емес т`сілдерін меңгеру `рбір педагогқа ж`не барлық педагогикалық ұжымға ауадай қажет. Бұл біліктен педагогиканың іскерлік `рекетіндегі н`тижелері (педагог-студент, `ріптес-`ріптес). Н`тижелері ғана т`уелді болып қана қоймай оның қабылданған шешімдері мамандарының болашақ карьерасы оның имеджі осы билікке т`уелді. Педсоветте баяндама оқу немесе сөйлеу келісім шартқа тұру сабақ өткізу осының б`рі шебер сөйлеуді қажет етеді. Сөз байлығы аз педагог аудиториямен жұмыс істей алмайды, жоғарғы рейтинг ала алмайды. Вербалді емес т`сілдерге адамдардың сөзі жатады.Мүмкін болатын барлық ақпарат берушілердің т`сілдерінің ішіндегі тиімдісі осы т`сіл арқылы адамдар белгілі бір ақпаратты қабыл- дайды. Қазіргі кезде миллиондаған адамдар м`тін құрастырып басқаларға жеткізеді. Мамандардың айтуы бойынша іскер адам күніне отыз мың сөз айтады, ал сағатына үш мың сөз айтады. Сөздік ақпарат сөздік емес ақпаратпен қоса беріледі, ол берілген сөздік м`тінді тез қабылдауға көмектеседі. Педагогикалық қарым-қатынас - күрделі процесс. Педагогикалық қарым-қатынастың бірнеше түрі бар: қызметтестік, техникалық, көркемөнерпаздық, спорттық, жалпы ортақ адамгершілік, діни, сымбаттылық т.б. Осы қатынастың көпшілігі ұжымда өтеді. Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 192 Бүгінгі жахандану заманында жас ұрпаққа `лемдік стандартқа с`йкес білім беру м`селесі респуб- ликамызда ғылыми педагогикалық тұрғыда ізденіспен `лемдік жинақталған т`жірибеге отандық қол жеткен табыстарды саралай отырып, ұлттық ерекшеліктерді ескере отырып т`рбиелеуді жаңаша ұйымдастырумен көкейкесті м`селе болып отыр. Біздің ең басты мақсатымыз сапалы білім, саналы т`рбие беру. Мұғалім өзіне жүктелген осы абыройлы міндетті жүзеге асыру жолында қолданатын қарым-қатынас, амал т`сіл, `дістер құрамынан этика елеулі орын алады. dдеп м`дениетін теориялық тұрғыдан сараптайтын философиялық ұғым. Педагогикалық `депке оқушылар жүрегіне педагогикалық жол табу деген анықтама беруге болады. Оны оқушылардың сыртынан бақылау жүргізу деп те атауға болады, өйткені педагогикалық `дептің өзі, К.Д. Ушинский- дің айтқандай, - түптеп келген психологиялық `деп. # Ұстаз этикасы – мұғалім мен бала, ата-ана мен мұғалім арасындағы қарым-қатынас. # Педагогикалық этика – ұжым ішінде, мұғалімдер арасында басталып, өзінің заңды жалғасын сыныптарда табуы тиіс. Мұғалімнің `дептілігі де оқушылармен қарым-қатынасында жетекші орын алады. dдептілік – мұғалімнің жоғарғы шындық, қарапайымдылық, сабырлылық көрсетуі, өзін-өзі басқарып, ұстамды- лық жасауы, жат қылықтардан бойын аулақ ұстауы ж`не `ртүрлі жағдайларда оқушылармен, өзге адамдармен қарым-қатынас жасай алу ептілігін біріктіретін адамгершілік т`ртібі. dдепті мұғалім – `р уақытта оқушылардың құрметті адамы. dдепті болу-`рбір адамға өнегелі,`депті болуды талап етеді,`сіресе,ол мұғалімге,себебі мұғалім жеке тұлғаның дамуына қатысып,өзіндік қасиеттерді қалыптастырады. Педагогтық `деп `р мұғалімде `р түрлі ж`не `рқалай көрініс беруі мүмкін.Бұл оның жас ерекше- лігіне, темпераментіне, мінез-құлқына ж`не тағыда басқа ерекшеліктерге байланысты. Мұғалімнің `дебін құрайтын компоненттер көп.Олардың бастылары:педагогтық оптимзм, педагогтық такт, педагогикалық техника, шеберлік,байқағыштық, психологиялық қырағыштық, күшті ерік-жігер, сөйлеу ж`не сезім м`дениеттілігі, қылық сұлулығы, ұстамдылығы, талант, бейімділік, ұйымдасты- рушылық [5, б.25]. Жалпы оқушылармен қарым-қатынасқа түсіп жүрген мектеп мұғалімдерін екі топқа бөлуге болады: Балалармен қарым-қатынас жасауы оңай ж`не қиын. Бірінші топтағы мұғалімдер қай жастағы оқушылармен болмасын қарым-қатынасқа оңай түседі. Оныңсебептері: # Өз сыныбындағы `р баланың психологиясын өте жақсы біліуінде; # Баланың ішкі жан дүниесін оятатындай жылы сөздер айтуында; # Мұғалімнің этикасы мен психологиясының дұрыс қалыптасуында; # Мұғалім өзінің т`ртіптілігіде, жүйелілігінде, анықтылығында, нақтылығында; # Оқу – т`рбие үрдісінде мұғалімнің бірнеше қарым-қатынас түрлерін пайдалана білуінде; Қарым-қатынаста кездесетін қиыншылықтарды осы ж`не өзге де жолдар арқылы жеңе отырып, мұғалім қарым –қатынастың үш функциясын орындайды: # 1. Мұғалім қарым –қатынаста оқушыны жеке тұлға ретінде дамытады; # 2. Оқушыны қоғам мүшесі ретінде т`рбиелейді; # 3. Қарым – қатынас тек адамдар арасында ғана емес ол қоршаған дүниемен, табиғатпен байланысты екенін оқушының санасына ұқтырады; Оқушы мен мұғалім арасындағы келіспеушілікті шешу жолдары: # Баламен қақтығысқа түскен кезде істі өршітпей т`рбие жұмысын жалғастырыңыз. # Оқушымен кеңес жүргізуге уақыт табыңыз. # Қиындықтан шығудың тиімді жолдарын ойластырыңыз. # Баланың арына тимеңіз, оның жағдайын түсінуге тырысыңыз. # Оқушымен `ңігіме жүргізу кезінде оның намысын қорлауға, кемітуге, дауысыңызды көтеруге жол бермеуге тырысыңыз. # Оқушыны түсінетініңізге сездіруге тырысыңыз. # Жазалау үшін білім бағасын төмендетпеңіз. # Оқушымен болған оқиғаны құпия сақтаңыз. Оқушының сыртынан сөз айтсаңыз сенімнен айырылып, оны өзіңізден алыстатып аласыз. # Балаға жүрек жылуын аямаңыз. |