Біліктілікті жетілдіру мен ӛз бетінше білім алудың дағдыларын қалыптастыру:
Ӛз
бетінше
білім алу
мен
ҥздіксіз
білім
алудың
қҧзырет-
тері
-
ӛз бетімен
ақпарат кӛз-
дерімен жұмыс
жасау; СӚЖ
қарапайым
формаларын
орындау.
-
кітапханадағы
қажетті ақпарат
кӛздеріне ӛз
бетімен ізденіс
жүргізу; СӚЖ
орындау.
-
интернеттегі
қажетті ақпарат
кӛздеріне ӛз
бетімен ізденіс
жүргізу.
-
студенттің ӛз
портфолиосын
қалыптастыр-
уы.
-
білімін жетіл-
дірудің қосым-
ша формалар-
ын меңгеру;
-
студенттердің
ғылыми-зерт-
теу жұмысына
қатысуы;
-
курстық
жұмыстар,
мақалалар
-
санитарлық-
эпидемиология
-лық бақылау
саласында оқу
және ғылыми
әдебиеттермен,
нормативті
құжаттармен
ӛз бетімен
жұмыс жасау
дағдыларын
-
медициналық
ақпаратты
бағалауды
қалыптастыру,
ғылыми
медициналық
әдебиетті
талдау, жұмыс
барысында
аналитикалық
әдістерді,
74
жазу;
-
студенттердің
ғылыми-
тәжірибелік
конференцияла
рына, семинар-
ларға қатысу.
қалыптастыру;
-
ақпаратты
электрондық
тасымалдаушы
ларды қолдану,
іскерлікті
үйрететін
ойындарға
сценарий жазу,
курстық
жұмыстар,
оларды қорғау,
зерттеу
жұмыстарын
жүргізу дағды-
ларын қалып-
тастыру
компьютерлік
технология-
ларды қолдану;
-
медицина
саласында
ғылыми зерт-
теулерді жос-
парлау және
жүргізу,
ғылыми
баяндамалар
мен мақалалар
дайындау
75
4.7
«ГИГИЕНА ЖӘНЕ ЭПИДЕМИОЛОГИЯ» ДАЙЫНДЫҒЫНА БАҒЫТТАЛҒАН «ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ»
МАМАНДЫҒЫ ТҤЛЕГІНІҢ ҚҦЗЫРЕТТЕРІ
Қҧзыреттер
атауы
1 курс
2 курс
3 курс
4 курс
5 курс
Білімді қалыптастыру:
Когнитивті
қҧзырет
(білім)
-
тірі және ӛлі
табиғаттағы
байқалатын негізгі
құбылыстар;
-
табиғаттанудың
ғылыми әдістері;
-
әлеуметтік-
гуманитарлық және
экономикалық
ғылымның негізгі
білімдері;
-
ағзалар мен
жүйелердегі қалыпты
жағдайдағы
жасушалардың,
тіндердің құрылымы
мен қызметінің жалпы
заңдылықтары;
-
информатика негіздері;
-
адамның қалыпты
жағдайдағы, әр жас
кезіндегі ағза
қызметінің
анатомиялық-физиоло-
-
экономикалық заңдар
және олардың түрлері;
-
денсаулық сақтау және
медицинаның негізгі
мәселелері, әлеуметтік
саясаттың басқа да
салаларымен
байланысы және ӛзара
тәуелділігі;
-
ғылымның саясаттың,
тарихтың және саяси
ӛмірдің теориялық-
әдістемелік негізі;
-
денсаулық сақтаудағы
халықаралық саяси
негізгі мәселелері;
-
денсаулықты
қалыптастырушы
факторлар, қорғаныс-
бейімделу үрдістері,
қалыпты және
патология
жағдайындағы реттелу
туралы білімді
-
демографияның меди-
циналық -әлеуметтік
аспектілері, халықтың
аурушаңдығы, оны
зерттеу тәсілдері,
аурулардың
халықаралық жіктелуі
және медициналық
кӛмектің ұйымдас-
тырылуы;
-
қолайсыз әлеуметтік -
экономиялық фактор-
лардың әсерінен
болатын аурулар,
пайда болу себебі мен
шарты, халық
арасында жұқпалы
және жұқпалы емес
аурулардың таралуы,
сауықтыру шаралары;
-
халыққа медицина-
лық кӛмек кӛрсету
принциптері мен
негіздері;
-
емдік –профилактика-
лық және санитарлы-
эпидемиологиялық
ұйымының ұйымдас-
тыру -экономикалық
жұмысының аспек-
тілері туралы білімін
қалыптастыру;
-
тұрғын мекендерді
жоспарлау, мәдени-
тұрмыстық
қызметтегі ӛндірістер
және қоғамдық
мекемелер, тұрғын
мекемелерін сумен
қамтамасыз ету
гигиенасы бойынша,
топырақ, су
қоймаларын,
атмосфералық ауаны
санитарлық қорғау
және мемлекеттік
санитарлық қадаға-
лау туралы;
-
тӛтенше жағдай кезіндегі
санитарлық-эпидемияло-
гиялық шаралар ұйымдас-
тыру ұстанымдары тура-
лы білімді қалыптастыру;
-
эпидемиялық үрдіс
дамуының механизмі мен
заңдылықтары,оның таби-
ғи, әлеуметтік-экономика-
лық жағдайлар, қарқынды-
лығына әсері туралы;
-
урбанизация үрдісі мен
инфекциялық және
паразитарлық аурушыл-
дықты эпидемиологиялық
талдаудың негізгі ұстын-
дары туралы;
-
әртүрлі инфекциялық
топтар мен паразитарлық
аурушылдық кезіндегі
эпидемиологиялық қада-
ғалаудың географиялық
таралуы мен бақылау
әдістерінің негізгі
76
гиялық ерекшеліктері;
-
молекуларлық
биология мен генетика
негіздері, гендік,
хромосмдық,
мультифакториалдық,
аурулардың заманауи
түсінігі және олардың
алдын алу.
қалыптастыру.
-
кауіпті ӛндірістік
факторлардың адам
ағзасына әсер ету
механизмі, кәсіптік
аурулар түрлері және
медициналық –
әлеуметтік экспертиза
сұрақтары;
-
дәлелді медицинаның
негізгі принциптері.
халықтың денсаулық
жағдайының негізгі
кӛрсеткіштері және
денсаулықты кешенді
бағалау белгілері;
-
халықтың
денсаулығын зерттеу
кезіндегі қолданылат-
ын негізгі статисти-
калық әдістер туралы
білімді қалыптастыру.
-
тағамдық ӛнеркәсібі-
нің және қоғамдық
тамақтандыру, сауда
ӛндірісін қамтамасыз
етілуіне және
құрлымына
талаптары туралы;
-
тұрғындардың жеке
топтарының тамақ-
тануы, диеталық және
емдеу-профилактика-
лық тамақтану негіз-
дері туралы;
-
тағамтану ӛндірісінің
жұмысшыларын
гигиеналық оқытуды
ұйымдастыру;
-
тағамдық улануларды
алдын алу және
тергеу туралы;
-
балалар және
жасӛспірімдердің
білімдік іс-әрекетінің
гигиенасы туралы;
-
балалар және
жасӛспірімдерді
физикалық және
еңбектік тәрбиелеу
гигиенасына және
қозғалу белсенділігі-
ұстындары;
-
профилактикалық және
эпидемияға қарсы
шаралар-ды жүргізу мен
ұйымдастыру әдістері;
-
ұлттық денсаулық
сақтауды ұйымдастыру,
сондай-ақ санитарлық-
эпидемиология-лық
қызметті ұйымдастыру-
дың негізгі ұстындары
жайлы;
-
жұмыс істейтін халықты
медициналық
қамтамасыз-дау
ұйымдастыру жүйесінде
еңбек гигиенасы бойынша
маманның орны мен ролі;
-
әртүрлі еңбек қызметі
кезіндегі еңбек пен
демалыстың үйлесімді
режимін ұйымдастыру
негізі туралы;
-
жұмысшылар организміне
ӛндірістің қолайсыз
әсерін анықтап, ескерту
мен гигиеналық және
сауықтыру шараларын
жүргізу мен ұйымдастыру
негіздері туралы;
77
не;
-
салауатты ӛмір
салтын қалыптастыру
негізінде және еңбек
гигиенасын оқушы-
ларға кәсіби білім
беру және оқыту;
-
балаларға арналған
заттарды гигиеналық
бағалауда, балалар
мен жасӛспірімдер
мекемелеріндегі
санитарлық-эпиде-
мияға қарсы
режімінің сақталуын
бақылау және
медициналық
қамтамасыз ету,
балалар және жас
ӛспірімдерді санитар-
лық-эпидемиология-
лық және медицина-
лық қамтамасыз ету
туралы.
-
халық пен денсаулық сақ-
тау, медицинаның жалпы
теориялық концепциясы
туралы;
-
халық денсаулығын зерт-
теу мен бағалау туралы;
-
ана мен баланың
денсаулығын қорғауға,
халыққа емдік-профилак-
тикалық кӛмекті
ұйымдастыру туралы;
-
медико - әлеуметтік
реабилитация мен
дәрігерлік-еңбек сарапта-
масы;
-
санитарлық–эпидемиоло-
гиялық қызметті ұйым-
дастыру туралы;
-
денсаулық сақтауды
жоспарлау, қаржылануы,
жоспарлануы, экономи-
касы мен әлеуметтік және
медициналық сақтандыру,
маркетинг және менед-
жменті, басқару сапасы
туралы денсаулық
сақтаудағы кәсіпкерлік;
-
халықаралық денсаулық
сақтау мен медициналық
білім беру туралы;
78
Дағдыларды қалыптастыру:
Операцио-
налдық
қҧзырет
(дағдылар)
-
тарихи жағдайларды
ғылыми негіздеу және
сараптау;
-
арнайы, кәсіби
терминдерді
мемлекеттік және
шетел тілдерінде
қолдану;
-
интернет және
интернет жүйесінде,
компьютермен жұмыс
істеу, тәжірибе жүзінде
тірі ағзалардың
қоршаған ортамен
байланысының
заңдылықтары туралы
алынған білімдерді
қолдану;
-
құқықтық
ақпараттардың ғылыми
негізделуі және оларды
объективті бағалау;
-
адам ағзасындағы
биохимиялық
үрдістердің
механизмдері туралы
білімдері, физико-
химиялық үрдістердің
заңдылықтарының
-
қоршаған орта ны және
оның негізгі
мәселелерін
философилық
білімдердің негізінде
тану;
-
кәсіби деңгейде шетел
тілдерін меңгеру;
-
ҚР шет елдердегі
объективті әлеуметтік
құбылыстарды анықтау
және талдау қабілеті;
-
қоғамдық денсаулық
сақтау жүйесінде
тарихи әдістерді
тәжірибе жүзінде
қолдану;
-
ағзадағы негізгі
патологиялық
үрдістерді анықтау;
-
дәрілік заттардың
дозаларын есептеу
және рецептерін жазу;
-
салауатты ӛмір сүру
салтын насихаттау
туралы машықтарды
қалыптастыру.
-
санитарлық –
гигиеналық
зерттеулер жүргізу
үшін қоршаған орта
нысандарынан
сынама алу және
қажетті құжаттарды
толтыру;
-
денсаулық сақтау
жүйесінде басқару
механизмін
рационалды қолдану
және сандық және
сапалық зерттеулерді
дәлелді медицинада
пайдалану;
-
ауруларды тексеру,
диагностиканың
негізгі зертханалық –
аспаптық әдістері;
-
алғашқы және жедел
кӛмек кӛрсету; кәсіби
аурулардың
медициналық -
әлеуметтік
экспертизасы және
диагностикасы;
-
қоғамдық денсаулық
сақтау саласындағы
-
қоршаған орта жағ-
дайын шаруашылық
ауыз сумен қамта-
масыз ететін нысан-
дар, ЕПМ коммуна-
лдық-тұрғын үй
шаруашылығына
санитарлық-гигиена-
лық қадағалау жүргізу
-
тағамдық шикізаттар
және азық-түліктерді
санитарлық-эпидеми-
ологиялық сараптау
жүргізу;
-
кәсіби және тағамдық
улануларды тергеу;
-
белгілі бір аумақта
сумен қамтамасыз ету
және пайдалану ерек-
шеліктерін ескере
отырып, инфекция-
ның су арқылы беріл-
уін бейтараптау
шараларының тиімді-
лігін бағалау;
-
оқыту-тәрбиелік орта
факторларының бала-
лар мен жас ӛспірім-
дердің физикалық
-
дағдыларды
қалыптастыру:
-
аурушылдыққа күнделікті
және ретроспективті
эпидемиологиялық талдау
мен профилактикалық
және эпидемияға қарсы
шаралар-дың жоспарын
құрастыру;
-
кәсіптік қызмет пен
тіршілік ететін орта
объектілерінің санитар-
лық эпидемиологиялық
салауатылығының
кӛрсеткіштерін бағалау;
-
ӛндірістегі жұмыс
орындарына аттестация
жүргізу;
-
ӛнеркәсіптен туындаған
кәсіптік аурушылдықты
талдау мен тергеу
жүргізу мен профилакти-
калық шараларды құрас-
тыру;
-
бақылаудағы объектілерді
санитарилық- эпидемио-
логиялық сараптамалар
мен эпидемиология және
еңбек гигиенасы
79
түсінігі;
-
молекулярлық
әдістеменің
диагностикасы және
тұқым қуалаушық
патологияның алдын
алу;
-
жас аспектілеріне сәй-
кес адамның қаңқа
сүйектерінің ерекше-
ліктері;
-
физиологиялық әдістер
жүргізу;
-
адамның әр түрлі сала-
дағы іс әрекетінің
психологиялық құбы-
лыстарын талдау және
салауатты ӛмір сүру
салтын насихаттау
туралы машықтарды
қалыптастыру.
статистикалық
әдістерді
компьютерлік
программалардың
кӛмегімен қолдану;
-
зерттеуді жоспарлау,
шешімдерді
қабылдау,
денсаулықсақтау
сапасын бақылау,
талдау, бағалау;
-
денсаулық сақтау
менеджері мен
гигиена және
эпидемиология
маманының емдеу
профилактикалық
басшыларымен, басқа
да медицина
қызметкерлерімен
қарым қатынасы.
дамуына және ден-
саулық жағдайына
әсер етуін бағалау;
-
гигиена және эпиде-
миология салаларын-
да мемлекеттік сан-
эпид қадағалау
жүргізу;
-
бақылаудағы объект-
терді санитарлық-
эпидемиологиялық
сараптау;
-
күнделікті және сақ-
тық санитарлық қада-
ғалау жүргізу;
-
тұрғындар арасында
тамақтану және
салауатты ӛмір сал-
тын насихаттауды
жоғары деңгейде
ӛткізу.
саласындағы мемлекеттік
эпидқадағалау жүргізу;
-
еңбек ауырлығына,
қарқынына қарай
ӛнеркәсіп
мекемелеріндегі кәсіптік
қауіп - қатермен т.б.
ӛндірістік зиянды
факторлардың дәрежесін
бағалау;
-
халық арасында
салауатты ӛмір сүру,
тамақтану жайлы кәсіптік
жоғары деңгейде насихат
жүргізіп ұйымдастыру.
Коммуникативті дағдыларды қалыптастыру:
Аксиологиял
ық қҧзырет
(коммуникат
ивті
дағдылар)
-
қоғамдық саяси ӛмірге
студенттің
толеранттық және
гуманитарлық
кӛзқарасы; мәдени
дәстүрлер мен тарихи
мұраларға құрметпен
қарау және оларды
-
аурулармен дұрыс
қарым қатынас орната
білу, оқу үрдісінде
коммуникативтік
дағдыларды қолдана
білу, студенттердің
ӛзіндік ерекшеліктерін
ескере отырып, сенімді
-
жағдайлық есептерді,
тестерді шешу,
ауызша жауап беруде
ӛз кӛзқарасын
дәлелдеп, пікір
алмасуға қатысу;
-
ұжымдағы қолайсыз
жағдайларды болдыр-
-
ара қатынастың
негізгі модельдерін
меңгеру;
-
әлеуметтік қызмет
жұмысшылары, ЕПМ,
МСЭҚБД қызметкер-
лерімен, ӛндірістік,
кәсіптік объекттер
-
ұжымдағы басқа мүше-
лермен тығыз қарым-
қатынасты орнатып,
серіктес болу қабілеті;
-
коммуникативті дағды-
ларды қолдану, кәсіптік
қызметте, жеке ӛмірге
қолайлы әрі қауіпсіз
80
сақтау;
-
психологиялық
кедергілерге қарсы
тұру, e-mail, Internet,
chat жүйесінде
идеялармен,
ақпараттармен алмасу;
-
коммуникативтік
дағдыларды
қалыптастыру,
әріптестерімен,
оқытушылармен,
халыққа салауатты
ӛмір сүру салтын
насихаттауда,
медициналық этиканы-
ның принциптерін
сақтау;
-
топта пікірталас,
пікірсайыс та ӛз
кӛзқарасын дәлелдей
білу.
қарым қатынас орнату;
-
топта жұмыс істеуі
және лидерлік
қасиеттері;
-
ӛзінің кӛзқарасын
жеткізе білу;
-
халық алдында еркін
сӛйлеу, пікірталасқа
қатысу, логикалық
ойлау;
-
ұжымдағы келіспеуші-
ліктерді шешудің
тиімді тәсілдерін білу,
әлеуметтік ӛмірге
толеранттық және
гуманитарлық
кӛзқарасы,қоғамдағы
ӛзгерістерді тез қабыл-
дау;
-
коммуникативті дағды-
ларды қолдана отырып,
берілген тақырып
бойынша реферативтік
баяндама,
тапсырмаларды
орындау, жағдайлық
есептерді, тестерді
шешу арқылы ӛз
кӛзқарасын жеткізу.
мау,топта жұмыс
істеу, лидерлік
қасиеттер, келіспеу-
шіліктерді және
стрестерді;
-
науқастың денсаулы-
ғы туралы мәлімет-
терді жинау, ӛңдеу,
басқа да мамандармен
кеңесу;
-
стационардағы мед-
бикелермен,
дәрігерлермен, нау-
қастармен қатынаста
медициналық этика-
ның принциптерін
сақтау;
-
пікірталас жүргізу,
халықарасында еркін
сӛйлеу, әр трлі
талдау-ларды
логикалық анализдеу;
-
кәсіби және
әлеуметтік мазмұнды
мәтіндерді дайындау.
қызметкерлерімен,
басқару аппаратымен,
науқастармен сӛйлесу
кезінде деонтология
және медициналық
этика принциптерін
сақтай отырып ком-
муникативті
дағдылар-ды қолдану;
-
медициналық қызмет-
керлермен, МСЭҚБД
қызметкерлерімен,
пациенттермен,
бақылаудағы
ұйымдар мен
мекемелер
қызметкерлері
байланыс орнатуды
үйрену, біріншілік
ӛзара түсінушілік
және сенім-нің
орнауы;
-
коммуникативтік
арақатынастың сәйкес
моделін таңдау, жеке
ӛмірі, қауіпсіздігіне,
қолайлы
-
ғына назар аудару
және сыйластықпен,
нәтиже-лі қарым-
болуына мән беріп, түсін-
істікпен қарап медицина-
лық этиканың қағидалар-
ын қадағалай отырып,
кикілжіңдерді шешу
әдістері;
-
жоғары басшылық ететін
мекеме қызметкерлерін,
әріптестерін дұрыс айта
білу;
-
команда ішінде жұмыс
істей білу мен ұйытқы
бола білу қасиетін
меңгеру;
-
қоғамдық денсаулық сақ-
тау, менеджмент, санитар-
лық эпидемиологиялық
қызмет интеграциясы
туралы сұрақтарға
компетентті болу;
-
мақсатты түрде бағыттал-
ған эпиданамнез жинай
білу;
-
халық арасында жоғарғы
деңгейдегі санитарлық
эпидемиологиялық
сауаттылықты қалыптас-
тыру;
-
мемсанэпидқадағалау
мен қоғамдық денсаулық
81
қатынасқа ба
ғытталған.
сақтаудың түрлі деңгей-
інде шешілетін мәселер-
іне ат салысу;
-
әкімшілік, құқық қорғау
органдарында, әкімшілік-
те, медициналық және
медициналық емес
жоғарғы басқарушы
мекемелердің коллегия
мәжілісінде қаралатын
сұрақтарға нақты дәлел
келтіре отырып, ӛз кӛз-
қарасын білдіре білу т.б.
-
әлеуметтік маңызды және
кәсіптік мазмұндағы
мәтіндерді дайындап,
редакциялай білу
қабілеті;
-
әріптестермен, басқа
медқызметкермен, науқас
және оның туыстарымен
дидарласуда медқызмет-
тің деонтологиялық және
этикалық аспектілерді
жүзеге асыру қабілеті.
Дағдылар және қҧқықты білімді қалыптастыру:
Қҧқықты
қҧзырет
(денсаулық
сақшысы)
-
философиялық білім-
дердің негізінде жалпы
адамзат, тарихи және
ұлттық құндылықтар
-
қоғамның әлеуметтік
және экономикалық
дамуы, халықтың
денсаулығын
-
Қазақстан халқының
санитарлық-
эпидемиологиялық
салауаттылығы
-
балалар мен
жасӛспірімдер
гигиенасы, тағамтану
гигиенасы, аурухана
-
Қазақстан
Республикасының
денсаулық сақтау
ұстамдары туралы;
82
негізін мемлекеттік
саясат саласында
қоғамды экономика-
лық, рухани жағынан
реттеу;
-
адамдар арасындағы
және адамның қоғамға,
қоршаған ортаға
құқықтық және этика-
лық қарым қатынасы;
-
ҚР-ның денсаулық
сақтау жүйесінде
бірыңғай ақпараттық,
халықаралық саясат
саласын;
-
Қазақстанның
денсаулық сақтау
жүйесін дамытудың
мемлекеттік бағдарла-
масын, сонымен қатар,
қоғамдық денсаулық
сақтау, денсаулық
сақтаудың алдын алу
бағыттары, салауатты
ӛмір сүру салтын
қалыптастыру, ауру-
лардың алдын алу
негіздерін қалыптас-
тыру.
-
қалыптастырушы
әлеуметтік факторлар,
қоғамда денсаулық
сақтау жүйесінің
ұйымдастырылуы,
Қазақстанда заманауи
нарықтық экономикада
медицинаның тарихи
жолдарын дамыту
туралы;
-
аурулардың себебі,
ағзаның зиянды
факторларынан
қорғану механиздері
негіздерін
қалыптастыру.
туралы заңдылығы;
-
гигиеналық нормалау;
-
қоршаған ортаны
қорғау заңы;
-
қоғамның
денсаулығын
жақсарту және кәсіби
аурулардың алдын
алу негіздерін
қалыптастыру.
гигиенасы,
коммуналдық
гигиенасы
саласындағы
мемлекеттік
қадағалау туралы;
-
балалар және ересек
тұрғындар арасында
ауруларды алдын алу
мақсатымен сақтық
санитарлық қадағалау
оның ішінде
қоршаған ортаның
химиялық
антропогендік
ластанумен
шартталған,
паразиттік, вирустық,
инфекциялық
аурулар, тағамдық
уланулар;
-
гигиеналық тәрбиелеу
мен оқыту, балалар
мен жасӛспірімдердің
салауатты ӛмір салты.
-
азаматтардың
денсаулығын қорғау
жӛніндегі заңды-лықтар;
-
ҚР мемсанэпидқызмет
мамандарының құқықтық
іс- әрекеті;
-
ҚР мен шет елдердегі
денсаулық сақтау
сапасын басқару;
-
ҚР табиғатты қорғау,
санэпидемиологиялық
заңдылықтары;
-
еңбек гигиенасы
саласындағы күнделікті
және сақтық
санитариялық
қадағалауды;
-
жұмысшылар
денсаулығы-ның
жағдайын бағалау;
-
ҚР шекарасы мен тер-
риториясын аса қауіпті
және конвенциялы
инфекция таралып,
енуінен санитариялық
қорғау.
|