болуы  немесе  сот  оны  өлді  немесе  хабар-ошарсыз  кеткен  деп

деп таныған  жұбайдын қорғаншысының өтініші бойынша оны 
бұзу  жолымен  тоқтатылуы  мүмкін.  Некені  өйелдің  жүктілігі 
кезенінде  және  бала туғаннан  кейінгі  бір  жыл  ішінде  өйелдің 
келісімінсіз бұзуға болмайды.
Азаматтық хал актіуіерін жазу органдарында некені бұзу
 кәме-
летке  толмаған  ортак  балалары  жоқ және  бір-біріне  мүліктік 
және өзге де талаптар  коймайтын  ерлі-зайыптылардың некені
жағдаиында
ортақ
ерлі-зайыптылардың  біреуінің  өпніші  бойынша,  егер  ерлі-за- 
йыптылардың екіншісін:  1) сот хабар-ошарсыз кеткен деп таны- 
са;  2) сот әрекетке  қабілетсіз деп таныса;  3)  қылмыс  жасағаны 
үшін кемінде үш жыл мерзімге бас бостандығынан айыруға сот- 
талса,  неке  азаматтық хал  актілерін  жазу  органдарында  бұзы- 
лады.
Некені сот тәртібімен бузу:
  I) осы Заңның 16-бабының 2-тар-
мағында көзделген жағдаиларды қоспағанда, ерлі-зайыптылар- 
да кәмелетке толмаған ортақ балалардың болуы; 2) ерлі-зайып- 
тылардың біреуінің некені бұзуға келісімі болмаған кезде; 3) егер 
ерлі-зайыптылардын біреуі өзінің қарсылығы болмауына қара- 
мастан,  некені  бұзудан  ез  әрекетгері  не  әрекетсіздігі  арқылы 
жалтарса; 4) ерлі-зайыптылардың бір-біріне мүліктік талаптары 
болған жағдайларда жүргізіледі.
Егер  сот  ерлі-зайыптылардың  одан  әрі  бірлесіп  өмір  суруі 
және  отбасын  сақтауы  мүмкін  еместігін  анықтаса,  неке  сот 
тәртібімен  бұзылады.  Ерлі-зайыптылардың  біреуінің  некені 
бұзуға  келісімі  болмаған  жағдайда, сот ерлі-зайыптыларды та- 
туластыруға  шаралар қолдануға жөне ерлі-зайыптыларға тату-
мерзім тағаиындаи
калдыруға
жөніндегі
йыптылар (олардын біреуі) некені бұзуды талап етсе, неке бұзы- 
лады.  Екі  жактың  өзара  некені  тоқтату  туралы  ерікті  келісімі 
болған жағдайда некені бұзу сот шешімімен кемінде бір ай өткен 
соң жүргізіледі.
Некені сот тәртібімен бұзу кезінде ерлі-зайыптылар соттың 
карауына  кәмелетке  толмаған  балалар  өздерінің  қайсысымен 
тұратындығы туралы, балаларды және (немесе) еңбекке жарам- 
сыз мұқтаж жұбайын асырауға қдражаттөлеу тәртібі туралы, бұл 
каражаттын  мөлшері  туралы  не  ерлі-зайыптылардың  ортақ 
мүлкін бөлу туралы келісім ұсына алады.
115

Егер ерлі-зайыптылардын арасында осы баптын 1-тармағын- 
да  аталған  мәселелер  бойынша  келісім  болмаса,  сондай-ак ол 
келісім  балалардын  немесе  ерлі-зайыптылардын  біреуінін 
мүдделерін  бүзатындығы  аныкталса,  сот:  1)  неке  бүзылғаннан 
кейін  кәмелетке  толмаған  балалар  ата-анасынын  кайсысымен 
түратындығын айкындауға; 2) балаларды асырауға алимент ата- 
аналардын қайсысынан  және  кандай  мөлшерде өндіріліп  альі- 
натынын белгілеуге; 3) ерлі-зайыптылардын (олардын біреуінін) 
талап  етуі  бойынша  олардын  бірлескен  ортак  меншігіндегі 
мүлікті бөлуді жүргізуге; 4) екінші жүбайдан асырауға каражат 
алуга күкығы бар жүбайдын талап етуі бойынша осы асырау кдра-
жатының мөлшерін айкындауға міндетп.
Егер  мүлікті  бөлу  үшінші  бір  адамдардын  мүдделерін  коз-
ғайтын болса, сот мүлікті жеке іс жүргізіліп бөлу туралы талап- 
|
ты жеке істе қозғауға қүқылы. 
і
Азаматтык хал актілерін жазу органдарында бүзылатын неке
азаматтық хал актілерін жазу кітабында некенін бүзылғандығы 
мемлекеттік  тіркелген  күннен  бастап,  ал  неке  сотта  бүзылған 
жағдайда -  соттың шешімі  занды  күшіне  енген  күннен  бастап 
токтатылады.  Сот  некені  бүзу  туралы  соттың  шешімі  занды 
күшіне  енген  күннен  бастап 
үш  кун
  ішінде  сот  шешімінің 
көшірмесін  шешім  шығарылған  жердегі,  сондай-ақ  неке  кию 
мемлекеттік тіркелген жердегі азаматтық хал актілерін жазу орга- 
нына  жолдауға  міндетгі.  Ерлі-зайыптылардын  азаматтык  хал 
актілерін жазу органында некенің бүзылғаны туралы куәлік ал-
ғанға дейін жаңадан некеге түруға қүқығы жоқ.^
Ерлі-зайыптылардын 
жеке 
қүқықтары  мен  міқцеттері. 
Ерлі- 
зайыптылардың  қүқықтары  мен  міндеттері  азаматтық  хал 
актілерін жазу органдарында некеге түру мемлекетпк тіркелген 
күннен  бастап  туындайды.  Ерлі-зайыптылар  тең  күқыктарды 
пайдаланады және тең міндеттер аткарады. Ерлі-зайыптылардын 
әрқайсысы  кызмет,  кәсіп  түрін,  түрғылыкты  жерді  тандауда 
ерікті.  Ана,  әке  болу,  балаларды  тәрбиелеу,  оларға  білім  беру 
мәселелері  мен  отбасы  өмірінің  баскд  да  мәселелерін  ерлі-за- 
йыптылар  бірлесіп  шешеді.  Ерлі-зайыптылар  отбасындағы  өз 
қатынастарын  өзара  сыйластык  ж әне  өзара  көмек  негізінде 
құруға, отбасының игілігі  мен  нығаюына жәрдемдесуге, өз ба- 
лаларының  денсаулығына,  өсіп-жетілуіне  және  олардың  өл- 
ауқаты жағдайына қамқорлык жасауға міндетті.
Ерлі-зайыптылардың мүліктік емес жеке қүқықтары. 
Некеге 
түру  кезінде  ерлі-зайыптылар 
өз 
тілектері  бойынша  ортак тек
116

ретінде өздерінің біреуінің тегін тандап алады не ерлі-зайыпты- 
лардын өркайсысы  өзінің некеге түрғанға дейінгі  тегін  сактап 
калады,  не өз тегіне екінші жұбайдың тегін  косады.  Егер ерлі- 
зайыптылардың біреуінің некеге тұрғанға дейінгі тегі косарлас 
болса,  тектерді  косуға  жол  берілмейді.  Ерлі-зайыптылардын 
біреуінің тегін өзгертуі екінші жұбайдың тегін өзгертуіне әкеп 
сокпайды. Неке бұзылған жағдайда ерлі-зайыптылар ортактекті 
сактауға немесе өздерінің некеге тұрғанға дейінгі тегін калпына 
келтіруге кұкылы.
Сонымен, ерлі-зайыптылардың мұліктік емес катынастары- 
на: айналысатын ісін, кәсібін, мамандығын, тұратын жерін, аты- 
жөнін, тегін тандау еркі жатады. Аналық, әкелік, баланы тәрбие- 
леу, білім беру, отбасының тағы басқа мәселелерін ерлі-зайып- 
тылар өзара ақылдасып, бірігіп шешеді. Ерлі-зайыптылар отба- 
сындағы  өздерінің  катынастарында  бір-бірін  сыйлауға,  өзара 
көмек көрсетуге, отбасының беріктігін нығайтуға, отбасы мүше- 
лерінің,  балалардың  денсаулығын  сактауға,  олардың  өсуіне 
дұрыс жағдайлар туғызуға міндетті.
Ерлі-зайьштылардың мүліктік құқықтары мен міндеттері. Ерлі- 
зайыптылар  некеде  тұрған  кезде  жинаған  мүлік  олардың 
бірлескен 
ортақменшігі
 болып табылады. Ерлі-зайыптылардың 
некеде тұрған кезде жинаған мүлкіне (ерлі-зайыптылардың ортақ 
мүлкіне) ерлі-зайыптылардың өрқайсысының еңбек қызметінен, 
кәсіпкерлік қызметтен және санаткерлік кызмет нәтижелерінен 
тапкан  табыстары,  ерлі-зайыптылардың  ортак  мүлкінен  және 
ерлі-зайыптылардың  әрқайсысының  бөлек  мүлкінен  түскен 
кірістер,  олар  алған  зейнетакылар,  жөрдемақылар,  сондай-ак 
арнаулы нысаналы максаты жок езге де акшалай төлемдер (ма- 
териалдық көмек сомалары, мертігу не денсаулығының өзге де 
закымдануы салдарынан еңбек кабілетін жоғалтуына жөне бас- 
қаларына байланысты залалды әтеуге төленген сомалар) жата- 
ды. Сондай-ақ ерлі-зайыптылардың ортақ кірістерінің есебінен 
сатып алынған жылжымалы және жылжымайтын мүліктер, ба- 
ғалы қағаздар, жарналар, салымдар, несие мекемелеріне немесе 
езге де коммерциялық ұйымдарға салынған  капиталдағы үлес- 
тер жөне ерлі-зайыптылар некеде тұрған  кезенде тапқан басқа 
да кез келген мүлік ол ерлі-зайыптылардың кайсысының атына 
сатып алынғанына не ақша қаражаттарын ерлі-зайыптылардың 
қайсысы  салғанына  қарамастан,  ерлі-зайыптылардың  ортак 
мүлкі болып табылады.
117

Ерлі-зайыптылардың  ортак  мүлікке  қүкығы  некеде  түрған 
кезенде үй  шаруашылығын  жүргізуді, балаларды бағып-күтуді 
жүзеге асырған немесе баска да дәлелді себептермен жеке кірісі
бол маған жүбайға да тиесіл і.
Ерлі-зайыптылардың 
әрқайсысының меншігі.
  Мыналар  ерлі-
зайыптылардың әркайсысының меншігі болып табылады:  I) не- 
кеге  түрғанға дейін  ерлі-зайыптылардың  әркайсысына  тиесілі 
болған  мүлік;  2)  ерлі-зайыптылардың  некеде түрған  кезеңінде 
сыйлыкка,  мүрагерлік  тәртібімен  немесе өзге де  мәміле  жасау 
бойынша тегін алған  мүлкі; 3) кымбат заттар мен баска да сән- 
салтанат  затгарын  қоспағанда,  некеде  түрған  кезенде  ерлі-за- 
йыптылардың ортақ қаражаты  есебінен сатып алынса да,  жеке 
пайдалану заттары (киім-кешек, аяқкиім және баскалар). 
Неке- 
нің
  іс  жүзінде 
тоқтатылуына
  байланысты  бөлек  түрған  кезде 
ерлі-зайыптылардың  әркдйсысы  тапқан  мүлікті  сот  олардың 
әрқайсысының меншігі
 деп тануы мүмкін.
Егер некеде түрған кезенде ерлі-зайыптылардың ортақ мүлкі 
немесе  басқа  жүбайдың  мүлкі  не  ерлі-зайыптылардың  кез 
келгенінің еңбегі есебінен осы мүліктің қүнын едәуір арттыра- 
тын  салыным  жүргізілгені  (күрделі  жөндеу,  қайта  жаңғырту, 
қайта  ^лбдыктау  және  с.с.)  аныкталса,  ерлі-зайыптылардың 
әркайсысының  мүлкі  олардың бірлескен 
ортақ меншігі
 болып
таныл уы мүмкін.
Ерлі-зайыптылардың ортак мүлкін бөлу және осы  мүліктегі
үлестерін  айкындау  кезінде,  егер  олардың  арасындағы  шартта 
өзгеше  көзделмесе,  ерлі-зайыптылардың  әркайсысының 
улесі
тең
 деп танылады.
Нарықгык экономиканың отбасылық күкықтык катынастар- 
ға  енгізген  жаналықтарының  бірі  некелесушілер,  отбасын 
қүрушы ерлі-зайыптылар некеге отырумен қатар өзара 
неке шар- 
тын
  жасасуға  қүкықтары  бар.  Некеге  түрушы  адамдардың 
келісімі  немесе ерлі-зайыптылардың некедегі және (немесе) ол 
бүзылған  жағдайдағы  мүліктік  қүқыктары  мен  міндеттерін  ай- 
қындайтын келісім 
неке шарты
 деп танылады.
Неке шарты некеге түруды мемлекеттік тіркеуге дейін де, неке 
кезеңіндегі кез келген уақытта да жасалуы мүмкін. Некеге түру- 
ды мемлекеттік тіркеуге дейін жасалған неке шарты некеге түру 
мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді. Неке шарты 
жазбаша түрде жасалады жөне оны нотариат куәландыруға тиіс,
Неке шарты бойынша ерлі-зайыптылар неке шартымен заң- 
да белгіленген бірлескен ортақ меншік режимін езгертуге, ерлі-
118

зайыптыларяын барлык мүлкіне, оның жекелеген түрлеріне не- 
месе  ерлі-зайыптылардың  әрқайсысының  мүлкіне  бірлескен, 
үлестік немесе бөлектелген меншік режимін белгілеуге күкылы. 
Неке шарты  ерлі-зайыптылардың колда  бар  мүлкі  жөнінде де, 
болашактағы мүлкі жөнінде де жасалуы мүмкін.
Неке шартында ерлі-зайыптылар өзара күтіп-бағу жөніндегі 
өз  күкыктары  мен  міндеттерін,  бір-бірінің  кірістеріне  катысу 
өдістерін, олардын әркайсысының отбасылык шығындар жасау 
төртібін айкындауға; неке бүзылған жағдайда ерлі-зайыптылар- 
дын өркайсысына берілетін  мүлікті  белгілеуге, сондай-ак неке 
шартына  ерлі-зайыптылардың мүліктік  катынастарына  қатыс- 
ты өзге де кез келген ережелерді енгізуге күқылы.
Неке шартында кәзделген қүқықгар мен міндетгер белгілі бір 
мерзімдермен шектелуі не белгілі бір жағдайлардың туындауы- 
на немесе туындамауына қарай койылуы мүмкін.
Неке  шарты  ерлі-зайыптылардың  қүқық  қабілетін  немесе 
әрекет қабілеттілігін, олардын әз күкықтарын корғау үшін сот- 
қа жүгіну қүкығын шектей алмайды; ерлі-зайыптылар арасын- 
дағы  мүліктік  емес  жеке  қатынастарды,  ерлі-зайыптылардың 
балаларға қатысты қүкықтары мен міндеттерін ретгей алмайды; 
еңбекке  кабілегсіз мүктаж  жүбайдың асырау каражатын алуға 
күкығын шектейтін жағдайды көздей алмайды; ерлі-зайыптылар- 
дың біреуін өте қолайсыз жағдайға қалдыратын немесе неке-от- 
басы зандарының негізгі бастауларына қайшы келетін басқа да 
жағдайларды қамти алмайды.
Неке шарты ерлі-зайыптылардың келісімі бойынша кез кел- 
ген  уакытта  өзгертілуі  немесе  бүзылуы  мүмкін.  Неке  шартын 
әзгерту туралы  немесе бүзу туралы келісім неке шартының өзі 
сияқты нысанда жасалады. Неке шартын орындаудан біржакты 
бас тартуға жол берілмейді.
Баланың  қүқықтары.  Баланың  отбасында  өмір  сүру  және 
тәрбиелену қүқығы. Он сегіз жасқа (кәмелетке) толмаған адам 
бала
 деп танылады. Әрбір баланың мүмкін болғанынша огбасын- 
да  өмір  сүруге  және  тәрбиеленуге  күқығы,  өзінің  ата-анасын 
білуге  қүқығы,  олардың  қамқорлығына  қүкығы,  өзінің  
мүдделеріне  қайшы  келетін  жағдайларды  қоспағанда, олармен 
бірге тұруға құқығы бар.
Баланың әз ата-анасы тәрбиелеуіне, оның мүдделерін қамта- 
масыз етуіне, жан-жакты өсіп-жетілуіне, оның адамдык қадір- 
қасиетінің қүрметтелуіне қүқығы бар. Ата-анасы болмаған жағ-
(19

дайда
жағдайларында
ның отбасында төрбиелену кұкығын, белгіленген төрпппен 
қор- 
ганшы
 жөне 
қамқоріиы
 орган қамтамасыз етеді.
Баланын  ата-анасымен  және  басқа да  туыстарымен  кдрым- 
қатьшас жасау 
қүқыгы. 
Баланын ата-анасынын екеуімен де, ата- 
ларымен, әжелерімен, аға-інілерімен, апа-сіңлілерімен (карын- 
дастарымен) және баскд да туыстарымен кдрым-кдтынас жасауға 
кұқығы бар. Ата-анасы некесінін бұзылуы, оның жарамсыз деп 
танылуы немесе ата-анасынын бөлек тұруы баланың күкығына 
әсер  етпеуге  тиіс.  Ата-анасы  бөлек  тұрган  жағдаида  баланың 
олардың  әркайсысымен  карым-қдтынас  жасауға  құкығы  бар. 
Ата-анасы әр түрлі  мемлекеттерде тұрган жағдаида да баланың 
өз  ата-анасымен  қарым-катынас  жасауға  кұкығы  бар.  Кысыл- 
таяң  жағдайға  (ұсталу,  тұтқындалу,  қамауға  алыну,  емдеу 
мекемесінде болу және т.с.с) ұшыраған баланың занда белгілен- 
ген тәртіппен өзінің ата-анасымен  және басқа да туыстарымен
қарым-катынас жасауға құкьіғы бар.
Баланың оз пікіріы біддіру қүқығы. Бала отбасындд өз мүддесін
қозғайтын  кез  келген  мәселені  шешу  кезінде 
өзінің 
пікірін 
білдіруге,  сондай-ак  кез  келген  сот  немесе  әкімшілік  іс  қарау 
барысында тындалуға құқылы. Он жаска толған бала пікірі, егер 
бұл пікір оның мүдделеріне кайшы келмейтін болса, ескерілуге 
міндетті.  Мысалы,  баланың  аты  мен  тегін  өзгерту,  ата-ана 
қүқыктарын  калпына  келтіру,  асырап  алуға  баланың  келісімі, 
асырап алынған баланың аты, әкесінің аты және тегі, бала асы- 
рап  алғандарды  асырауға  алынған  баланың  ата-анасы  ретінде 
жазу, бала асырап алудың күшін жоюды талап етуге күкығы бар 
адамдар, бала асырап алудың күшін жоюдың салддры, патронат 
белгіленетін бала (балалар) осындай жағдайлар барысында 
қор- 
ганшы
 және 
қамқоршы
 органдар немесе сот он жаска толған ба-
ланың келісімімен ғана шешім кабылдай алады.
Баланың ат алуға, әкесінің атын және тегін алуға қүқыгы. Ба- 
ланың ат алуға, әкесінің атын және тегін алуға құқығы бар. Ба- 
лаға ат ата-анасының (немесе олардың орнындағы адамдардың) 
келісімі бойынша қойылады, аты-жөні әкесінің аты боиынша не
ұлттық дәстүрлер ескеріле отырьш беріледі.
Әкесі  атын  өзгерткен  жағдайда  оның  көмелетке  толмаған 
балаларының әкесінің аты-жөні  әзгереді,  ал  кәмелетке толған 
балалардың  әкесінің  аты-жөні  бүл  туралы  өздері  арыз  берген
120

жағдайда  өзгертіледі.  Баланың  тегі  ата-анасының  тегімен  ай- 
кындалады. Ата-анасының тегі әр түрлі болған жағдайда балаға 
ата-анасының келісімі бойынша әкесінің немесе анасыныңтегі 
беріледі. Ата-анасынынтілегі бойынша балалардың тегі ұлтгык 
дәстүрлер ескеріле отырып,  әкесінің немесе атасының атынан 
шығарылуы мүмкін. Баланыңатына және (немесе) тегіне катыс- 
ты ата-ананың арасыңда туындаған келіспеушілік сот тәртібімен 
шешіледі.
Егер әкесі белгіленбесе, баланың аты анасының көрсетуі бо- 
йынша қойылады, әкесінің аты-жөні баланың әкесі ретінде жа- 
зылған  адамның аты  бойынша, тегі  — анасының тегі  бойынша 
беріледі.  Егер  ата-анасынын  екеуі  де  белгісіз  болса,  баланын 
тегін, атын, аты-жонін қорғаншы және камкоршы орган кояды.
Баланын аты мен тегін өзгерту.  Ата-анасының екеуі де тегін 
өзгерткен жағдайда кәмелетке толмаған балалардың тегі езгереді. 
Бала  он  алты  жасқа  толғанға  дейін  ата-анасының  бірлескен 
өтініші бойынша азаматтық хал актілерін жазу органы баланың 
мүдделерін  негізге ала отырып, баланың атын,  сондай-ақ оған 
берілген текті баска ата-ананың тегіне өзгертуге рүқсат беруге 
күкылы. Неке тоқтатылған немесе неке жарамсыз деп танылған 
жағдайда балалар әздеріне туған кезде берілген тектерін сақтап
калады.
Егер ата-анасы бөлек түрса жөне бала бірге түратын ата-ана- 
сының  біреуі  оған  өзінің  тегін  бергісі  келсе,  азаматтық  хал 
актілерін жазу органы бұл мәселені баланың мүдделеріне карай 
және ата-ананын екіншісінің пікірін ескере отырып шешеді. Ата- 
ананың  түратын  жерін  аныктау  мүмкін  болмаған,  ол  ата-ана 
кұкығынан айырылған,  өрекетке  қабілетсіз деп танылған  жағ- 
дайда, сондай-ақ ата-ана баланы асырап-бағу мен тәрбиелеуден 
дөлелді себептерсіз жалтарған ретте оның пікірін ескеру міндетті 
емес.
Егер  бала  бір-бірімен  некеде  тұрмайтын  адамдардан  туған 
болса және әкесі  занды тәртіппен белгіленбесе, азаматтық хал 
актілерін жазу органы, баланың мүдделерін негізге ала отырып, 
оның  тегін  анасының  осындай  өтініш  жасаған  кездегі  соның 
тегіне әзгертуге рүқсат етуге құкылы. Он жаска толған баланың 
атын және (немесе) тегін оның келісімімен ғана өзгертуге болады.
Баланың ұлты.  Баланың ұлты оның ата-анасының ұлтымен 
айқынддлады. Егер ата-анасының үлты әр түрлі болса, ол бала- 
ның қалауы  бойынша  оған  жеке  басының  куәлігі  немесе  пас-
121

порт берілген кезде әкесінін немесе шешесінін ұлтымен аиқьін- 
далады. Одан әрі баланын ұлты оның өтініші бойынша баска ата- 
анасының ұлтына өзгертілуі  мүмкін.
Баланың  мүліктік  қүқыктары.  Баланың  Занда  белгіленген 
тәртіппен ж әне мөлшерде өзінің ата-анасынан ж әне отбасынын 
басқа да мүшелерінен асырау қаражатын алуға қүкығы бар.  Ба- 
лаға  алименттер,  зейнетақылар,  жәрдемакылар  ретінде  тиесілі 
сомалар ата-анасынын (олардың орнындағы адамдардың) билік 
етуіне  келіп түседі  ж әне оны  олар  баланы  асырап-бағуға,  оған 
білім беруге ж әне оны тәрбиелеуге жұмсайды.
Баланың  өзі  сыйға  немесе  мұрагерлік  тәртібімен  алған 
кірістерді, мүлікті, сондай-ақ баланың қаражатына сатып алын- 
ған  баска  да  кез  келген  мүлікті  меншіктенуге  кұқығы  бар.  Өз 
еңбегінен кіріс алған бала, егер ол ата-анасымен бірге тұрса, от- 
басын асырау жөніндегі шығыстарға қатысуға құқылы.
Баланын өзіне меншік кұқығымен тиесілі  мүлікке билік ету 
құқьіғы  Казақстан  Республикасы  Азаматтық кодексінің (Жал- 
пы бөлім) 22 ж әне 23-баптарымен белгіленеді.  Баланың ата-ана 
мүлкіне меншік құқығы болмайды, ата-ананың баланың мүлкіне 
меншік  құкығы  болмайды.  Бірге тұратын  балалар  мен ата-ана- 
лар бір-бірінің мүлкін өзара келісім бойынша иеленіп, пайдала- 
на алады. Ата-аналар мен балалардың ортақ меншік құқығы пай- 
да  болған  жағдайда  олардын  ортақ  мүлікті  иелену,  пайдалану 
және оған билік ету кұқығы азаматтық заңдарда белгіленеді.
Баланың қорғалу құқыгы.  Баланың өз құқыктары мен  занды 
мүдделерін  қорғауға құқығы бар.  Баланың құқыктары мен  заң- 
ды  мүдделерін  корғауды  ата-анасы  (олардың орнындағы  адам- 
дар), ал осы  занда көзделген  жағдайларда корғаншы ж әне кам- 
қоршы  орган,  прокурор  ж әне  сот  жүзеге  асырады.  Кәмелетке 
толғанға дейін заңға сөйкес өрекетке толык кабілетгі деп таныл- 
ған көмелетке толмаған адамның өз құқықтары мен міндеттерін, 
оның ішінде корғалу құкығын өз бетінше жүзеге асыруға кұкығы 
бар.
Баланың  ата-анасының  (олардың  орнындағы  адамдардың) 

жүктеу/скачать 19,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: