Оқу мақсаттары
Ұсынылатын
оқыту
іс-
әрекеттері
Мұғалімге арналған нұсқаулық
Оқыту ресурстары
1.3
Музыкалық
сауаттылық
1.1.3.1
жоғарғы,
орта,
төменгі регистр, темп,
динамика (f, p), қысқа,
ұзақ дыбыстар, соль
және ми ноталарының
биіктігін
естіп
анықтау
Тапсырма 2. Орындау
Бүркітпен аң аулау туралы
бейнежазбаны көріңіз, содан
кейін олардан дауыстарымен
немесе
қимылдарымен
көрсетіңіз.
3-тапсырма. Тыңдау
Бұғышақ пен сақпан үрмелі
аспаптарының үнін тыңдаңыз.
4-тапсырма. Орындау
Өткен сабақта А.Естеновтің,
А.Танидің «Көңілді паровоз»
әнін айтайық. Әнді үйрету
ережелерін сақтай отырып
туралы талқылау ұйымдастыруы
керек. Мысалы, кейбір музыкалық
шығармаларға құстардың дауысын
қосса, қызықтырақ болатындығын
айтыңыз.
3-тапсырмада
оқушылар
аспаптардың
дыбысталуын
тыңдайды.
Оқушылардан:
Дыбыстарда айырмашылық бар ма?
Үрмелі аспап шығарады, ал шулы
аспап ше? деп сұраңыз. Оқушыларды
үрмелі көне аспаппен таныстырыңыз.
Оның бірі «бұғышақ», сондай-ақ,
шулы
аспаптарға
жататын
сақпанағаш сылдырмағы.
4-тапсырмада
өткен
сабақта
үйренген А.Естеновтің, А.Танидің
«Көңілді паровоз» әнін қайталауды
ұсыныныз. Әнді үйрену барысын
ойын түрінде өткізуге болады.
Мысалы, мұғалім аң аулауға жүйрік
атпен шығуды ұсынады. Балалардан
әнді орындарынан тұрып айтуларын
сұраңыз. Ән тұяқ, асатаяқ, маракас
секілді
ұрмалы
аспаптармен
сүйемелденеді. Ән салғанда екпіннің
нақтылығын, дыбыс әуезділігі мен
үйлесімін, вокалды-хорды болуды
талап етіңіз. Ұжымдық дыбысталу –
(видеокөрсетілім);
аңшылықта
пайдаланылатын
музыкалық
аспап
дыбысының жазбасы;
http://vk.com/kazmuzm
useum
Tұяқ,
сылдырмақ:
маракас;
«Біз аңға шығамыз»
ойынына
қажетті
жабдықтар: түлкі мен
қоянның
бетперделері,
«оригами»
техникасымен
жасалған қағаз бүркіт.
43
Оқу
бағдарламасына
сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын
оқыту
іс-
әрекеттері
Мұғалімге арналған нұсқаулық
Оқыту ресурстары
орындатыңыз. Ән орындау
барысында
әннің
көңілді
орындалуына көңіл бөліңіз.
жеке жұмыс түрімен сүйемелденеді:
бір оқушы тұяқта екпінді соқса,
екіншісі, асатаяқ, маракасты соғады.
Ән салғанда шығарманың екпінді
мінезін көрсетіңіздер. Ән айту
барысында тұлпармен шапқандай
қимыл көрсетуге болады.
1.3
Музыкалық
сауаттылық
1.1.3.1
жоғарғы,
орта,
төменгі регистр, темп,
динамика (f, p), қысқа,
ұзақ дыбыстар, соль
және ми ноталарының
биіктігін
естіп
анықтау
Көңілді паровоз
Тақтаға
паровоздың
және
терезелері ашық үш вагонның
суреті
немесе
сұлбасы
бекітілген. «Көңілді паровоз»
А. Естенов, А. Тани, «Голубой
вогон» Э. Успенский, В.
Шаинский әндері шырқалады.
1-тапсырма. Тыңдау және
орындау
Композитор
М.
Старокадомский және ақын С.
Михалковтың
«Көңілді
саяхатшылар» атты жеңіл әнін
тыңдау және орындау.
Ескертпелер
Көңілді саяхат атмосферасын туғызу
үшін
сабақты
машинистің
ысқырығын
және
отарбаның
дауысын тыңдаудан бастаңыздар.
Бүгінгі сабақтың мақсатын айтып
беріңіздер (көңілді отарбамен саяхат
жасау).
1-тапсырмада
композитор
М.
Старокадомский және ақын С.
Михалковтың
«Көңілді
саяхатшылар» атты жеңіл әнін
жаттап алуды ұсыныңыз. Әнді әр
фразаны жеке және бірге қайталау
арқылы ақырындап бір сөйлемге
жинақтаңыз.
Бір
шумақ
пен
қайырмасын жаттауға болады.
2-тапсырмада мұғалім ойын түрінде
«тембр» ұғымымен таныстырады.
Ойын ережелерімен таныстырыңыз.
Бірінші болып дұрыс жауап берген
оқушыға тақтаға бекітілген терезесі
«Көңілді паровоз» А.
Естенов, А. Тани,
«Голубой вагон» Э.
Успенского,
В.
Шаинского.
Компьютер,
бейне
құралдар
немесе
интерактивті тақта,
«Көңілді
паровоз»
ойынына
қажетті
атрибуттар (құс, қозы,
аю), отарбаның және
3 вагонның суреті
немесе
қиылған
сұлбасы,
М.
Старокадомский
мен С. Михалковтың
«Көңілді
саяхатшылар» әніне
сүйемелдеуге
арналған аспап немесе
әннің музыкалық
44
Оқу
бағдарламасына
сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын
оқыту
іс-
әрекеттері
Мұғалімге арналған нұсқаулық
Оқыту ресурстары
2.1
Идея
және
материалдар
жинақтау
3.1
Музыканы
бағалау
және
көрсету
1.2.1.1
Музыкалық фразалар
шығару үшін идеялар
ұсыну
1.3.1.1
өз
шығармашылық
жұмысын көрсете білу
2-тапсырма. Орындау
Жануарлардың дауысы мен
дауыс бояуын анықта.
Отарбаға
ұқсап
тіркесе
жүретін ойын ойнатыңыз.
«Тембр» терминін меңгертіңіз.
3-тапсырма. Зерттеу
Сыныпта аспаптарды зеттеп,
олардың
дауыс
бояуын
суреттеңіз.
Әрбір музыкалық аспаптың
өзіне тән дыбыс бояуы бар
екенін
ескертіңіз.
Әрбір
аспапты зерттей отырып, оның
әрбірінің дыбысына зер салуға
шақырыңыз.
4-тапсырма. Тыңдау
ашық отарбаға аюды отырғызуды
жүктейді. Отарбаның 3 вагоны бар,
оның келесі жолаушысына құсты
алуға болады: жоғары дауыс және
әуезді тембр; қозы: орташа дауыс
және маңырайтын тембр. Дұрыс
тапқан
балаларға
жануарларды
вагонға «отырғызу» құқығы беріледі.
Ойынның соңында оқушылар тембр
сөзі мен сілтемені үш тілде жаттап
алулары керек.
3-тапсырмада
музыкалық
аспаптардың өзіндік жеке тембрлерін
зерттеу оқушылардың музыкалық
естіп қабылдау қабілетін, есте сақтау
және зейінін дамытады. Оларға
аспаптарды сыныпта зерттеп көруді
және соңынан әр аспаптың тембрін
суреттеп беруді сұраңыз.
Жауабы: Бубен жоғары, домбыра -
ортаңғы, ал тұяқтас - төмен үн
шығарады.
Алайда
оқушылар
қоршаған ортадан, айналасындағы
заттардан
аспаптың
тембріне
ұқсасын табуы керек. Аспаптарды
бірнеше
рет
тыңдай
отырып,
ортаңғысын табулары керек.
сүйемелі бар СD диск.
45
Оқу
бағдарламасына
сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын
оқыту
іс-
әрекеттері
Мұғалімге арналған нұсқаулық
Оқыту ресурстары
Зерттеу әрекетіне тапсырма.
Жұптаса отырып бір-бірінің
дауысын
таспаға
немесе
диктофонға
жазып
алып,
тембрді ажырататын тапсырма
беріңіз.
5-тапсырма.
Музыка
шығару
Кем дегенде 2 дыбысты
қолданым, түрлі дауыс бояуын
көрсететін
музыка
шығарыңыз.
6-тапсырма. Таныстыру
Сынып
алдында
жұмысыңызды
таныстырыңыз.
4-тапсырманы орындауда мұғалім
оқушыларға көмектесуі керек. Ол
үшін алдын ала қатты, күшті,
сыңғырланған, көңілді, төмен, қатаң,
бәсең, нәзік, ащы, жоғары және т.с.с.
сын есімдерді дайындап қою керек.
Бұл
айдардың
тапсырмалары
оқушылардың
шығармашылық
қабілеттерін дамытады.
5-тапсырмада оқушылар әр түрлі
тембрлі
дыбыстарды
(жанарлар,
машиналар, дауыстар, аспаптар, т.б.),
кеімнде екі дыбысты таңдап, түрлі
тембрді беретін музыка шығарады.
6-тапсырмада
оқушылардың бір
бірінің
алдында
жұмысын
таныстыруын сұраңыз.
Бағалау.
Оқушылар
бір-бірінің
жұмыстары бойынша өз пікірлерімен
бөліседі және жұмысын жақсарту
бойынша ойларын айтады.
1.2
Музыкалық-
орындаушылық
1.1.2.1
әндерді
музыкалық
аспаптың
сүйемелдеуімен
Ғарышқа саяхат
Тапсырма 1. Тыңдалым
Электронды музыканы тыңдай
келе,
оның
табиғи
1-тапсырмада
оқушыларға
дыбыстардың
табиғи
және
электрондық
болып
бөлінетіні
Интерактивті
тақта,
компьютер,
дыбыс
күшейткіш,
46
Оқу
бағдарламасына
сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын
оқыту
іс-
әрекеттері
Мұғалімге арналған нұсқаулық
Оқыту ресурстары
орындау
дыбыстармен ұқсастықтарын
және өзгешелігін анықтаңыз.
2-тапсырма. Орындау
«Сағат» қысқа әнін айтып,
оны диктофонға жазыңыз.
оқушылардан «Сағат» қысқа
әнін айтып көруді сұраңыз.
«Соқ-са са-ғат бір-кел-кі, тық-
тық, тық-тық. Ә-сем ды-быс
ес-ті-лер, нық-нық, нық-нық.».
Диктофонға
қалай
жазып
алуға болатынын көрсетіңіз.
Диктофон
болмаса,
магнитофонды немесе ұялы
телефонды қолданыңыз.
Оқушылардан ән айту кезінде
өз дауыстарын жазып алуды
туралы
айтып
беріңіз.
Таза
электронды дыбыс компьютердің
және
синтезатордың
көмегімен
алынады. Олардың қалай естілетінін
тыңдатыңыз.
Электрондық
дыбыстарды
зерделей
отырып,
олардың
табиғи
дыбыстармен
байланысын және айырмашылығын
табыңыздар.
Жауап: Әуен, гармония, ырғақ және
тембр бір-бірімен байланысты. Олар
қатты, тыныш, біркелкі дыбыспен үн
шығаруы мүмкін. Айырмашылығы
табиғи
және
электрондық
дыбыстардың пайда болуында.
2-тапсырмада
Табиғи
дыбысты
анықтау – адамның дауысы мен
жасанды
(электронды)
дауыс
арасындағы
айырмашылықты
анықтауға арналған тапсырма.
магнитофон
немесе
диктофон, ғарыштың
және
Жер
ғаламшарының
бейнесуреттері.
Көлеңкелер
театры
үшін: үлкен зымыран,
электрондық
дыбыстардың,
зымыранның
ұшуының
бейнежазбасы.
47
Оқу
бағдарламасына
сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын
оқыту
іс-
әрекеттері
Мұғалімге арналған нұсқаулық
Оқыту ресурстары
3.1
Музыканы
бағалау
және
көрсету
1.3.1.1
өз
шығармашылық
жұмысын көрсете білу
өтініңіз.
Жазып
алған
дауыстарын
тыңдауға
рұқсат
беріңіз.
«Дауыстарың өзгерді ме?»
деген сұрақ қойыңыз. Әдетте
жазып алғанда дауыс өзгереді,
онда жасанды дауыс ырғағы
пайда болады және балалар
кейде өз дауыстарын танымай
қалады.
Тапсырма 3. Таныстыру
Сыныпқа өз жұмысыңызды
таныстырыңыз
3-тапсырмада оқушыларды сыныпқа
өз жұмысын таныстыруын сұраңыз.
48
Музыка Бастауыш мектеп 1-сынып
6-бөлім: Салт-дәстүр және фольклор
Осыған дейін меңгерілуі тиіс білім
Оқушылар алдыңғы бөлімдерден әңгімелер мен ертегілерден қысқа үзінді үшін музыкалық аккомпанемент құруды, музыкалық аспаптарды
қолдана отырып, қоршаған ортаның әртүрлі дыбыстарын бере алуды, дыбыс динамикасын дұрыс анықтауды, өзінің және өзгелердің жұмысы
туралы ойын білдіруді үйренді.
Осы бөлімнің тілдікмақсаттары
Бөлім бойынша оқушылардың оқыту мақсаттарына жетуіне көмектесетін тиісті ғылыми тілдегі тілдік мақсат үлгісі төменде берілген.
Басқада тілдік мақсаттарды белгілеу және тілді оқыту мақсаттары бойынша ғылыми тілді оқыту мен оқуға қатысты қосымша нұсқаулар беру
үшін жоғарыдағы «Тілдік мақсаттар туралы» мазмұнына қараңыз.
Тілдік мақсаттар
Пән лексикасымен терминологиясы
Диалог/жазу үшін қажетті сөз тіркестері
Оқушылар:
•тыңдалған
музыканы
сипаттайды,
халық музыкасы жөнінде өз пікірін
айтады,
өз
көңіл
күйін
түрлі
музыкалық
іс-әрекеттер
арқылы
жеткізе біледі
қазақ музыкалық аспаптарының аттары;
күй, күйші
қобыз;
халық биі;
Наурыз мерекесі;
қазақтың ұлттық киімі;
халық ертегілері
Талқылауға арналған сұрақтар:
• Бұл дыбыс неге ұқсайды?
• Бұл аспап қалай аталады?
• Бұл аспапта қалай ойнау керек?
•
Бұл
мереке
тағы
қандай
халықтарда
кезедеседі?
•
Сен Наурыз мерекесін қалай қарсы аласың?
Қысқаша шолу
Оқушылар ұлттық музыканың үлгілерімен танысады, музыка мен бейнелеу өнері арасындағы байланысын және олардың тарихпен
байланыстарын зерделейді. Олар ойы мен сезімін түсіндіруге шабыттандыратын музыка тыңдайды, орындайды, қарапайым
импровизациялар шығарады. Басқа бөлімдердегідей оқып үйренуде динамикалық карталарды пайдалана отырып, музыкадағы динамикалық
реңктерді тани білуге қатысты музыкалық-ырғақтық дағдылары мен іскерліктерін дамытуды жалғастырады. Бұл бөлімде оқушылар дәстүрлі
қазақ ертегілерінен үзінділерді көрсетеді, дәстүрлі халық әндерін үйренеді, күй тыңдайды, ұлттық би түрлерімен және би қимылдарымен,
Наурыз мерекесі туралы ақпараттармен танысады.
49
Оқу
бағдарламасына
сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын
оқыту
іс-
әрекеттері
Мұғалімге арналған нұсқаулық
Оқыту ресурстары
1.1
Музыка тыңдау
және талдау
1.2 Музыкалық-
орындаушылық
іс- әрекет
1.1.1.1
Тыңдалған
музыкалық
шығарманың көңіл-
күйін, екпінін,
динамикасын
анықтау
1.1.2.2
қарапайым
ырғақтық
суреттемелерді
шулы
музыкалық
және қазақ халық
аспаптарында ойнау
Достарыңызбен бөлісу: |