Сабақтың мақсаты: жаратылыстану ғылымдарының арасындағы химияның рөлін анықтау және пәнаралық байланысты қалыптастыра білу

 
патогенді организмдер үшін ортаның түзілуі 
 
іш сүзегі, дизентерия, тырысқақ сияқты аурулардың 
қоздырғыштарының пайда болуы 
Топырақтың ластануы. Ластанудың негізгі түрлері 
 
Топырақтың 
қышқыл 
түзетін 
қосылыстармен 
ластануы 
 
Топырақтың ауыр металдармен ластануы 
 
Тыңайтқыштарды қолдану 
 
Топырақтың пестицидтермен ластануы 
 
Мұнай және мұнай өнімдерімен ластану 
Ластанудың негізгі көздері 
 
Тұрғын үйлер мен тұрмыстық кәсіпорындар. 
 
Өнеркәсіптік кәсіпорындар. 
 
Жылуэнергетикасы. 
 
Ауыл шаруашылығы. 
 
Транспорт. 
Химиялық ластануға қоршаған ортада табиғи, табиғи – антропогенді 
және антропогенді немесе тіршілік ортада болып жатқан физикалық – 
химиялық процестер кезінде зиянды, улы заттардың пайда болуын 
жатқызамыз. Дамуы жоғары елдерде соңғы екі – үш онжылдықта 
қолданылған шараларға байланысты қоршаған ортаның химиялық ластануы 
екінші орынға түсіп, бірінші орынға радиактивті ластану шығып отыр. Біздің 
елімізді қоршаған ортаның химиялық ластану қаупі әлі де жоғары болып тұр. 
Қзіргі кезде химиктерге химиялық заттардың 4 – 5 млн түрі белгілі. 
Олардың саны жыл сайын 10% өсіп отырады. Адам организміне әр түрлі 
жолдармен (тамақпен, ауамен, сумен) түсіп тұратын организмге жат 
химиялық ластаушы заттарды ксенобиотиктер (грек. ксенос – жат, биос - 
өмір) деп айтады. 
Ортаның химиялық ластаушы көздерін мынадай үлкен топтарға 
бөлеміз: 
1) қоршаған ортаға сұйықтық, газды және қатты түрдегі өндірістік 
қалдықтарын шығаратын техникалық қондырғылар; 
2) ластанушы заттар шығаратын немесе оларды жинақтап, сақтайтын 
шаруашылықтар; 
3) ластаушы заттар келіп тұратын (трансшекаралық жылу) аймақтар; 
4) планетарлық ластануға әкелетін атмосфералық жауын – шашын, 
тұрмыстық, өндірістік және ауылшарушылық қалдықты сулар. 
Көптеген экологиялық апаттар адамның немқұрайдылығының 
салдарынан немесе жабдықтың тозуы нәтижесінде пайда болады. Бір уақытта 
болдырмауға болатын авариялардан құтқаруға болатын қаражат отын-
энергетикалық кешенді қалпына келтіруге бағытталуы мүмкін. Бұл өз 
кезегінде экономиканың энергия сыйымдылығын айтарлықтай төмендетеді. 
Табиғатты ұтымсыз пайдалану табиғатқа қалпына келтірілмейтін зиян 
келтіреді. Ластанудың алдын алудың негізгі шараларын бөлшектеу үшін, ең 

алдымен, экономикалық қызмет нәтижелері мен өнімнің экологиялық 
көрсеткіштерін, оны өндіру технологиясын өзара байланыстыру қажет. 
Дамушы елдердің мемлекеттері экологиялық қауіпсіздікті тазартуға 
және бақылауға үлкен мән бере бастады. Жаңа өндірістер тазарту 
қондырғыларын орнатпай және іске қоспай-ақ мақұлданбайды. 
Экологиялық мәселелерде мемлекеттік реттеудің байыпты мәселесі 
қажет. 

жүктеу/скачать 3,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: