Сабақтың тақырыбы: Кіріспе. Адамзаттың Абайы Сабақтың мақсаты
«Қараңғы түнде тау қалғып»
жүктеу/скачать 236,51 Kb.
|
Абайтану қмж
- Бұл бет үшін навигация:
- Қараңғы түнде тау қалғып
- «Көңілім менің қараңғы»
| «Қараңғы түнде тау қалғып»
Абайдың 1892ж. М. Ю. Лермонтовтың «Из Гете» атты өлеңінен аударған өлеңі. Әрқайсысы 4 тармақты 2 шумақтан тұрады, барлығы 8 жол. Өлең - Абай аудармаларының шоқтығы биік озық үлгісі. Лермонтов бұл шағын өлеңді 1840 ж. неміс тілінен тікелей тәржімалаған. Ән шалқымалы кең тынысымен ерекшелеңіп, өлең кестесі 7-8 буынмен қалыптасқан. Ақынның «Көзімнің қарасы», «Желсіз түнде жарық ай», «Өзгеге көңлім тоярсың» әндері осы әнмен ұқсас әрі сарындас. Қараңғы түнде тау қалғып Қараңғы түнде тау қалғып, Ұйқыға кетер балбырап. Даланы жым-жырт, дел-сал қып, Түн басады салбырап. Шаң шығармас жол-дағы, Сілкіне алмас жапырақ. Тыншығарсың сен-дағы, Сабыр қылсаң азырақ. «Көңілім менің қараңғы» - М.Ю.Лермонтовтың «Еврейская мелодия» атты өлеңінің 1892 ж. Абай тәржімелеген туындысы. Көлемі 8 жол. Абай түпнұсқаның: «Душа моя мрачна. Скорей, певец, скорей! Вот арфа золотая: Пускай персты твои, промчавшися по ней, Пробудят в струнах звуки рая. И если не навек надежды рок унес, Они в груди моей проснутся, И если есть в очах застывших капля слез – Они растают и прольются...» - деген алғашқы сегіз жолын ғана тәржімелеген. Лермонтов өлеңі Джордж Байрон шығармасының ізімен жазылған. Тақырыбы Тәураттан алынған («Саул патшаның Дәуітке айтқаны»). Өлеңнің «Еврей сарыны» («Еврейская мелодия») деп аталуы да сондықтан. Түпнұсқаға сай «бейістің үні шығар» деген сөз де діни сарынға байланысты. Ал шығарманың басты идеясы – ақынның өлеңді кеудеге толған қайғыны, зарды жас етіп төгіп, бойды жеңілдетіп, сөнген үмітті қайта тұтандыратын зор қуат-күші бар деп қарауы - өлең сөзді қастерлеуі. Туынды 11 буынды қара өлең ұйқасы өрнегімен кестеленген. Алғашқы рет 1909 ж. Санкт-Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайұғылының өлеңі» атты жинақта жарияланған. Өлең басылымдарында аздаған текстологиялық өзгерістер кездеседі. 1945 жылғы басылымда 2-шумақтың 2-жолы «Керек қой көңілді үміт тербентпесе» делінсе, кейінгі басылымдарда 1909 жылғы жинақ бойынша бұл жол «Керек қой көңілді үміт тебірентсе» болып түзетілген. жүктеу/скачать 236,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|