Салбырова макпал токтарбеккызы
жүктеу/скачать 3,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| Оқыту мен бағалаудың ӛзара байланысы. Бағалау оқытудың ажырамас
бір бӛлігі болып табылады, ол оқу бағдарламасындағы мақсаттармен, келесі күтілетін нәтижелермен тікелей байланысты: Шынайылық, сенімділік және валидтілік. Бағалау дәл және сенімді ақпаратты ұсынады. Қолданылатын критерийлердің, құралдардың оқу мақсаттарына жетуге, күтілетін нәтижелерді бағалайтынына сенімділігі болады; Ашықтық және қолжетімділік. Бағалау түсінікті, айқын ақпараттарды ұсынады, сондай-ақ, барлық оқу үдерісіне қатысушылардың қызығушылығын, жауапкершілігін арттырады. Үздіксіздік. Бағалау білім алушылардың оқу жетістігінің ілгерілеуін дер кезінде және жүйелі қадағалап отыруға мүмкіндік беретін үздіксіз үдеріс [125]. Қалыптастырушы бағалау - оқу үдерісін дер кезінде түзетуге мүмкіндік беретін, білім алушы мен мұғалім арасындағы кері байланысты қамтамассыз етіп, үздіксіз жүргізілетін бағалаудың түрі. Жиынтық бағалау болса – белгілі бір оқу кезеңін (тоқсан, оқу жылы, орта білім деңгейі), сондай-ақ оқу бағдарламаларындағы бӛлімдер мен тақырыптарды аяқтаған кезде балл және баға қою арқылы жүргізілетін бағалау түрі, яғни білім алушының функционалды сауаттылығын қалыптастыру. Жаңартылған білім беру бағдарламаларының мазмұны география пәнін оқу процесінде АКТ-ны кеңінен қолдануға мүмкіндік береді. География пәні бойынша оқу бағдарламасының мақсаты – білім алушыларға сапалы пән 49 мазмұнын беру, білім алушылардың функционалдық сауаттылығы мен білім алушылардың зияткерлік деңгейін дамыту [126]. Бағдарламаның мақсаты білім алушылардың оқу нәтижелерін жетілдіру болып табылады. Жаңартылған оқу бағдарламасының ерекшелігі оның жаңа құрылымы болып табылады, мысалы: - спиралды принцип ретіндегі нысанының мазмұны; - білім беру әлеуетін арттыру, білім алушының моральдық және рухани қасиеттерін қалыптастыру; - Блумның таксономиясына арналған оқыту мақсаттарының иерархиясы; - оқудың барлық кезеңінде педагогикалық мақсатты белгілеу, бұл пәннің сабақтастық деңгейін білім деңгейлері арасында ескеруге мүмкіндік береді; - білім беру аясында пәнаралық байланыстың «жалпы тақырыптарын» қамтамасыз ету; - ұсынылатын тақырыптардың уақыт талабына сәйкес әлеуметтік дағдыларды дамытуға басты назар аударылатын бӛлімдердің мазмұнымен сәйкес келу; - ұзақ, орта және қысқа мерзімді жоспарлар негізінде оқу үдерісін жүзеге асыру; - оқуға деген жүйелі және тиімді тәсіл. Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттер қарастырылады: - жаңартылған білім беру бағдарламасының пәніне байланысты пәннің мазмұны мен ондағы күрделіліктің тапсырмалары мен мазмұнымен таныстыру; - жаңартылған оқу жоспарына сәйкес педагогикалық тәсілдерді түсіну мен қолдануды қамтамасыз ету; - жаңартылған білім беру бағдарламасында білім беру мақсаттарына жету және оларды тақырыпқа байланысты қолдану үшін критерийлік бағалау жүйесін түсінуді қамтамасыз ету; - орта білім беру мазмұнын жаңарту контексінде жаңартылған білім беру бағдарламасын жүзеге асыру үшін қажетті дағдыларды жүзеге асыру. Алға қойылған мақсат пен міндеттерді шешу барысында, оқудың болжалды нәтижесі күтілуде: - мұғалімдер жаңартылған оқу жоспарының құрылымын, ондағы материалдардың күрделілігінің ӛсу тәртібі мен мазмұны; - осы тақырыптағы жаңартылған білім беру бағдарламасына сәйкес келетін оқу-әдістемелік материалдарды, педагогикалық тәсілдерді қолдана алады; - оқу жоспарында білім беру мақсаттарына жету үшін критериалды бағалау жүйесін меңгеру және оны қолдану мүмкіндігі; - орта білім мазмұнын жаңарту контексінде мұғалімдер осы тақырып бойынша жаңартылған білім беру бағдарламаларын жүзеге асыру үшін қажетті білімдер мен дағдыларға ие болады. Жаңартылған орта білім беру бағдарламасының арқасында білім беру мазмұны критерийлік бағалау жүйесін енгізуді, сондай-ақ білім беру 50 мазмұнын жаңартуды және әртүрлі оқыту әдістері мен құралдарын пайдаланудың тиімділігін арттырады. Бағдарламаның ерекшелігі ретінде ХХІ ғасырдың дағдыларын дамытуға, ақпаратты іздеуге, талдау мен қорытынды жасауға бағытталған. Бұл жағдайда білім берудің түпкі мақсаты - дамыған, сыни және жаңашыл ойлау қабілеті бар, білімін қоғамды алға жылжыту үшін қолдана алатын заманауи адамды тәрбиелеу. Бағдарламаның мәні – білім алушының білімін іс жүзінде қолдана алатын кезде баланың функционалдық сауаттылығын дамыту [127]. Жалпы алғанда, жаңартылған білім беру жүйесі - құзыреттілік пен сапаның бағдарламасы. Оның маңыздылығы - ол білім алушының оқу, сыни ойлау, зерттеу, тәжірибе, АКТ, коммуникация, жеке, ұжымдық, командалық жұмыс, функционалдық сауаттылық, тиімді оқыту әдістерін пайдалану үшін тиімді және қолайлы орта қалыптастырады. Білім алушылар барлық пәндер бойынша АКТ-ні дамытуға қабілетті болады. Олар идеяларды ӛзгертеді, ӛз жұмысын бағалайды және жетілдіреді, ақпарат іздеуде және жариялауда кең ауқымды жабдықтар мен қосымшаларды пайдаланады. Дәстүрлі білім беру жүйесі білімді, қабілеттер мен дағдыларды қалыптастырады. Олар білім алушылардың: - тӛмен деңгейдегі жұмысқа қабілеттілі пен тәуелсіздік; - команда мен топта жұмыс істеуге дайын еместігіне; - репродуктивті оқытуға әзір болуына; - қиындықтар ақпаратпен жұмыс жасауда туындауына; - іс-әрекеттерінің жолдарын талдай алмау және ӛз ойларын нақты және анық білдіре алмауы іс-әрекеттерін жоспарлай, жобалай және үлгілей алмауына алып келеді. Тұлғаға бағдарланған тәсілдің мынадай келесідей артықшылықтары бар: - баланың дамуына ыңғайлы, кедергісіз және қауіпсіз жағдайлармен қамтамасыз етілуін, табиғи потенциалының жүзеге асуын мектептің білім беру жүйесінің ортасына салады; - педагогикалық қызметтің әдіснамалық бағыттылығы, ӛзара түсіністіктер, идеялар мен әрекеттер әдістеріне сүйене отырып ӛзін-ӛзі тану және қалыптастыру, баланың жеке басын іске асыру үдерістерін қамтамасыз етуге және қолдауға, ӛзінің бірегей тұлғасын дамытуға мүмкіндік береді; - білім алушының интеллектуалды, эмоционалдық, құндылық- мотивациялық компоненттерінің комплексті және біртекті дамуын мақсатқа алады [128]. Осыған байланысты жеке тұлғаға бағдарланған кӛзқарас білім алушыларға қолдау кӛрсетуді және білім беру ортасын қалыптастыра отырып білім беру және оқу-тәрбие мақсаттары, оқыту мазмұны, әдістер мен қабылдаулар, оқыту технологиялары сияқты білім беру жүйесінің барлық компоненттеріне әсер етеді. Тұлғаға бағытталған тиімді тәсілдер: - баланы педагогикалық қолдау технологиясы; 51 -ынтымақтастық педагогикасы; - гуманды-тұлғалық технология Ш.А. Амонашвили [129]; - кӛп деңгейлі оқыту; - білімді толық игеру технологиясы; - жобалардың әдістемесі; - Дальтон - технологиясы; - жеке тұлғаға бағытталған дамыта оқыту И.С. Якиманский [130]. Тиімді білім берудің негізі жеке тұлғаға бағытталған дамыта оқыту болып табылады. Әр баланың танымдық қабілеттерін дамыту, баланың жеке (субъективті) тәжірибесін анықтау, бастау, пайдалану, дамыту, ӛзін-ӛзі тану мен дамытуға кӛмектесу дамыта отырып оқытудың мақсаты. Жеке тұлғаға бағытталған дамыта оқыту технологиясы баланың нормативтік және дәйекті әрекеті ретінде түсіндірілетін оқытудың мазмұны, және әдістері әр білім алушының тәжірибесін ашып, пайдалану үшін интегралды білім беруді ұйымдастыру арқылы жеке танымдық тәсілдерді қалыптастыруға кӛмектеседі. [131]. «Мұғалім-білім алушы» жеке тұлғаға бағытталған сабақ түрін ӛзгертеді. Әлемдік тәжірибеде әрбір білім алушы белсенді танымдық қызметіне тартуы кӛзделген, білім алушылардың ӛз бетінше қызметтерін ұйымдастыру тәсілдеріне іздеулер жүргізуде [132]. Білім алушының ұстанымы ұқыпты орындаудан белсенді шығармашылыққа ӛзгереді және оның ойлауы нәтижеге бағытталған. Сабақта қалыптасатын қарым- қатынастың сипаты да ӛзгереді. Ең бастысы, мұғалім тапсырмаларды ғана беріп қана қоймай, сонымен қатар білім алушылардың жеке тұлғасын дамыту үшін жағдайлар жасайды. Дәстүрлі сабақ пен тұлғаға бағытталған сабақтардың айырмашылықтарын 3- кестеде топтастырдық. Кесте 3 – Дәстүрлі және жеке тұлғаға бағытталған сабақтардың негізгі айырмашылықтары. жүктеу/скачать 3,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|