«Самұрық–Энерго» АҚ біріктірілген жылдық есебі

 
23 
 
(ООО «Ресурсэнергоуголь» - «Ресурсэнергоуголь» АҚБ) 
(АО «Шардаринская ГЭС» - «Шардара СЭС» АҚ) 
(АО «Мойнакская ГЭС» - 
«Мойнақ СЭС» АҚ
) 
(АО «Шульбинская ГЭС» - «Шүлбі ГЭС» АҚ) 
(АО «Усть-Каменогорская ГЭС» - «Өскемен ГЭС» АҚ)  
(АО «Бухтарминская ГЭС» - «Бұқтырма СЭС» АҚ) 
(ТОО «Теплоэнергомаш» - «Теплоэнергомаш» ЖШС) 
(ТОО «Первая ветровая электрическая станция» - «Бірінші жел электр станциясы» 
ЖШС)  
(ТОО «Energy Solutions Center» - «Energy Solutions Center» ЖШС) 
(ТОО «Ereymentau Wind Power» - «Ereymentau Wind Power» ЖШС) 
(ТОО «Samruk-Green Energy» - «Samruk-Green Energy» ЖШС) 
(ТОО «Энергия Семиречья» - «Энергия Семиречья» ЖШС) 
(ТОО «Казгидротехэнерго» - «Казгидротехэнерго» ЖШС) 
(ТОО «Шелек-28» - «Шелек-28» ЖШС) 
(Дочерние компании – Еншілес компаниялар) 
(Внучатые компании – Немере компаниялар) 
(Компании ГЭС – СЭС компаниялары) 
(ВЭИ компании – ЖЭК компаниялары) 
(Распределительные компании – Тарату компаниялары) 
(Генерирующие компании – Өндіруші компаниялар) 
(Угольные компании – Көмір компаниялары) 
 
 
 

 
24 
 
 
 
 
 
(Структура активов АО «Самрук-Энерго» – «Самұрық-Энерго» АҚ активтерінің 
құрылымы) 
(АО «Самрук-Энерго» - «Самұрық-Энерго» АҚ) 
(ТОО «Карагандагипрошахт и К» - «Карагандагипрошахт и К» ЖШС) 
(Компания Forum Muider B.V. - Forum Muider B.V. компаниясы) 
(ТОО «Богатырь Комир» - «Богатырь Көмір» ЖШС) 
(ООО «ЭнергоТрэйдУголь» - «ЭнергоТрэйдУголь» АБҰ) 
(АО «Актобе ТЭЦ» - «Ақтөбе ЖЭО» АҚ) 
(АО «АлЭС» - «АлЭС» АҚ) 
(ТОО «Экибастузская ГРЭС-1» - «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС) 
(АО «Станция Экибастузская ГРЭС-2» - «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ) 
(АО «Балхашская ТЭС» - «Балқаш ЖЭС» АҚ) 
(ТОО «Тегис Мунай» - «Тегіс Мұнай» ЖШС) 
(ТОО «Мангышлак-Мунай» - «Маңғышлақ-Мұнай» ЖШС) 
(ТОО «АлматыЭнергоСбыт» - «АлматыЭнергоСбыт» ЖШС) 
(АО «МРЭК» - 75%+1 акция – «МЭБК» АҚ 75%+1 акция) 
(АО «Алатау Жарық Компаниясы» - «Алатау Жарық Компаниясы» АҚ) 
(АО «ВК РЭК» - «ШҚ АЭК» АҚ) 
(ТОО «Шыгысэнерготрэйд» - «Шығысэнерготрэйд» ЖШС) 
(АО «Шардаринская ГЭС» - «Шардара СЭС» АҚ) 
(АО «Мойнакская ГЭС» - 
«Мойнақ СЭС» АҚ
) 
(АО «Шульбинская ГЭС» - «Шүлбі ГЭС» АҚ) 

 
25 
 
(АО «Усть-Каменогорская ГЭС» - «Өскемен ГЭС» АҚ)  
(АО «Бухтарминская ГЭС» - «Бұқтырма СЭС» АҚ) 
(ТОО «Теплоэнергомаш» - «Теплоэнергомаш» ЖШС) 
(ТОО «Первая ветровая электрическая станция» - «Бірінші жел электр станциясы» 
ЖШС)  
(ТОО «New light energy» - «New light energy» ЖШС) 
(ТОО «Ereymentau Wind Power» - «Ereymentau Wind Power» ЖШС) 
(ТОО «Samruk-Green Energy» - «Samruk-Green Energy» ЖШС) 
(ТОО «Энергия Семиречья» - «Энергия Семиречья» ЖШС) 
(ТОО «Казгидротехэнерго» - «Казгидротехэнерго» ЖШС) 
(ТОО «Шелек-28» - «Шелек-28» ЖШС) 
(Дочерние компании – Еншілес компаниялар) 
(Внучатые компании – Немере компаниялар) 
(Компании ГЭС – СЭС компаниялары) 
(ВЭИ компании – ЖЭК компаниялары) 
(Распределительные компании – Тарату компаниялары) 
(Генерирующие компании – Өндіруші компаниялар) 
(Угольные компании – Көмір компаниялары)
 
 
Активтерді қайта құрылымдау, жаңа компанияларды қайта құру, сатып алу 
және құру  
 
1.
 
«Ereymentau Wind Power» ЖШС. 
2015  мамырда  акционердің  «Самұрық-Қазына»  АҚ  тобындағы  компанияларды 
басқару  деңгейлерін  қысқартуға  қатысты  тапсырмаларына  сәйкес,  Қоғамның  тікелей 
меншігіне «Ereymentau Wind Power» ЖШС жарғылық капиталына 99,9% қатысу үлесі 
берілді.  Кейіннен  екінші  қатысушы  -  Е.Т.  Қалыбаевтан  «Ereymentau  Wind  Power» 
ЖШС-ның 0,1% қатысу үлесі сатып алынды (2015. 21.07. жылғы сатып алу-сату шарты).   
 
Қазіргі  кезде  Қоғам  «Ereymentau  Wind  Power»  ЖШС-ның  жалғыз  қатысушысы 
болып табылады.  
 
2.
 
«Бірінші жел электр станциясы» ЖШС 
2015 
жылы  мамырда  акционердің  «Самұрық-Қазына»  АҚ  тобындағы 
компанияларды  басқару  деңгейлерін  қысқартуға  қатысты  тапсырмаларына  сәйкес, 
Қоғамның  тікелей  меншігіне  «Бірінші  жел  электр  станциясы»  ЖШС  жарғылық 
капиталына 99,994% қатысу үлесі берілді.  
2016.25.01.  сатып  алу-сату  шарты  бойынша  екінші  қатысушы  «Нусупова  Д.К.» 
ЖШС-дан  «Бірінші  жел  электр  станциясы»  ЖШС  -ның  0,004%  қатысу  үлесі  сатып 
алынды.  
 
Қазіргі  кезде  Қоғам  «Бірінші  жел  электр  станциясы»  ЖШС-ның  жалғыз 
қатысушысы болып табылады.  
 
 

 
26 
 
3.
 
«Энергия Семиречья» ЖШС. 
2015  жылы  мамырда  акционердің  «Самұрық-Қазына»  АҚ  тобындағы 
компанияларды  басқару  деңгейлерін  қысқартуға  қатысты  тапсырмаларына  сәйкес, 
Директорлар кеңесінің шешімімен (№03/15 хаттама) Қоғам тарапына Қоғамның тікелей 
меншігіне «Энергия Семиречья» ЖШС жарғылық капиталына 51% қатысу үлесі берілді.  
 
Қазіргі кезде мыналар қатысушылар болып табылады: 

 
«Самұрық-Энерго» АҚ – 51 %; 

 
«Жетісу» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ – 49 
%. 
4.
 
«New light Energy» ЖШС.  
2015  жылы  мамырда  акционердің  «Самұрық-Қазына»  АҚ  тобындағы 
компанияларды  басқару  деңгейлерін  қысқартуға  қатысты  тапсырмаларына  сәйкес, 
Директорлар кеңесінің шешімімен (№03/15 хаттама) Қоғам тарапына Қоғамның тікелей 
меншігіне «New light Energy» ЖШС жарғылық капиталына 99,9% қатысу үлесі берілді.  
2015.22.05.  сатып  алу-сату  шарты  бойынша  екінші  қатысушы  «Е.Т.Қалыбаев» 
ЖШС-дан «New light Energy» ЖШС -ның 0,1% қатысу үлесі сатып алынды.  
 
Бизнесті  трансформациялау  аясында  жекелеген  бейінді  емес  функцияларды 
шығару бөлігінде басшылық серіктестік негізінде Қоғамның корпоративтік орталығын 
әкімшілік қамтамасыз ету бойынша шарт жағдайында қызмет көрсету үшін сервистік 
компания құру туралы шешті.  2016 жылы наурызда серіктестік  мақсаттары мен қызмет 
түрлерін  өзгертіп,  «Energy  Solutions  Center»  ЖШС  болып  қайта  тіркелді.      Самұрық-
Энерго «Energy Solutions Center»» ЖШС-ның жалғыз қатысушысы болып табылады.  
 
5.
 
«Балқаш ЖЭС» АҚ. 
Басқарма Төрағасының 2015 жылғы 1 сәуірдегі №3 хаттамасына сәйкес, «Самұрық-
Энерго» АҚ-ның  «Балқаш ЖЭС» АҚ жарғылық капиталындағы қатысу үлесін  50% - 1 
акцияға дейін ұлғайту мақұлданды. 2015 жылдың аяғында Қоғамның «БЖЭС» АҚ-дағы 
акцияларының саны  37,92423364%-ға тең.  
 
6.
 
«Ақтөбе ЖЭО» АҚ 
Активтердің құрылымын оңтайландыру мақсатында «Ақтөбе ЖЭО» АҚ-ның  100% 
акциясы  «АЖК»  АҚ-дан  Қоғамның  меншігіне  берілді    (2015.  03.12.сатып  алу-сату 
шарты).   
 
 
7.
 
«Карагандагипрошахт и К» ЖШС 
2015 жылы шілдеде «Самұрық-Қазына» АҚ «Карагандагипрошахт и К» ЖШС-ның 
90,0004% мөлшердегі үлесін Қоғамның жарғылық капиталына берді.    
 
Активтерді жекешелендіру  
 «Жекешелендірудің  2014-2016  жылдарға  арналған  кешенді  жоспарын  бекіту 
туралы»  ҚР  Үкіметінің  2014  жылғы  31  наурыздағы  №280  қаулысына  сәйкес, 
квазимемлекеттік сектордағы бірқатар активтерді, оның ішінде «Самұрық-Қазына» АҚ 

 
27 
 
тобына кіретін активтерді сату көзделді. Аталған қаулыны орындау аясында «Самұрық-
Энерго» АҚ-ның мынадай компаниялар сатуға жатқызылды:   

 
«Ақтөбе ЖЭО» АҚ-ның 100% акциясы; 

 
«ШҚ АЭК» АҚ-ның 100% акциясы, оның ішінде 100% «Шығысэнерготрейд» 
ЖШС-ның 100% қатысу үлесімен; 

 
 «МЭБК» АҚ-ның 75% + 1 акциясы; 

 
 «АЖК» АҚ-ның 100% акциясы; 

 
 «АлЭС» АҚ-ның 100% акциясы; 

 
 «АлматыЭнергоСбыт» ЖШС-ның 100% қатысу үлесімен; 

 
 «Тегіс  Мұнай»  ЖШС-ның  100%  қатысу  үлесімен,  оның  ішінде  100% 
«Маңғышлақ Мұнай» ЖШС-ның 100% қатысу үлесімен;  

 
«Жамбыл ГРЭС» АҚ-ның 50% акциясы. 
 
Активтерді мынадай бағалаушылар бағалады, оның ішінде:   
«Деллойт  ТСФ»  ЖШС    2014  және  2015  жылдары  мына  активтерге  бағалау 
жүргізді:  «МЭБК»  АҚ,  «Ақтөбе  ЖЭО»  АҚ,  «ШҚ  АЭК»  АҚ  (оның  ішінде 
«Шығысэнерготрейд»ЖШС-ның  100%  қатысу  үлесімен),  «Т.И.Батуров  атындағы 
ЖГРЭС»;  
«КПМГ  Валюэйшн»  ЖШС    2015  жылы  мына  активтерге  бағалау  жүргізді:   
«АлЭС» АҚ, «АЖК» АҚ, «АЭС» ЖШС, «Тегіс Мұнай» ЖШС. 
 
Аталған активтерді сату ашық конкурс тәсілімен өткізілді. 
 
2015  жыл  бойында  мына  компаниялардың  акциялары/қатысу  үлестері  сауда-
саттыққа қойылды: 
-
 
 «МЭБК»  АҚ  (Қаулыға  сәйкес,  «МЭБК»  АҚ  акцияларының  бір  бөлігін  KASE 
алаңында SPO арқылы сату ұйғарылды); 
-
 
 «ШҚ АЭК» АҚ; 
-
 
 «Тегіс Мұнай» ЖШС, оның ішінде «Маңғышлақ Мұнай». 
 
2015 жылғы жекешелендіру нәтижелері:  
1)
 
«ЖГРЭС» АҚ акциялары сатылды және 2015. 31.03. №КП-43 сатып алу-сату 
шартына  сәйкес,  жаңа  меншік  иесіне  (екінші  акционерге)  берілді  (барлық  өтелетін 
талаптар орындалып, өзара есеп айырысу жасалды);  
2)
 
қалған активтерді сатуға қатысты екі сатылы ашық конкурстар бірінші кезеңде 
тек бір ғана өтінім берілуіне байланысты өткен жоқ;  
3)
 
өтінім санының жеткіліксіз болуы салдарынан «МЭБК» АҚ акцияларының бір 
бөлігін SPO арқылы KASE-де сату жүзеге асырылмады.    
 
 
Салаға шолу жасау 
 
Электр энергиясы нарығы  
 
Қазақстан  Республикасында  станциялардың  түрлері  бойынша  электр 
энергиясын өндіру  
 

 
28 
 
Электр энергиясын өндіру, 
млн кВт/сағ. 
2013 
2014 
2015 
2014-пен 
салыстырғанд
а 
2015  
ЖЭС 
77 
622,0 
78 772,9 
74 091,7 
-4 681,2 
СЭС 
7 
701,0 
8 235,8 
9 250,3 
1 014,5 
СЖЭС 
6 645,8 
6 915,9 
7 279,5 
363,6 
ЖЭС 
3,1 
9,4 
130,2 
120,8 
КЭС 
0,8 
1,2 
44,8 
43,6 
Барлығы  
91 
972,7 
93 935,2 
 
90 796,6 
-3 138,6 
 
«Самұрық-Энерго»  АҚ  тобы  компаниясының  Қазақстан  Республикасындағы 
жалпы электр энергиясын өндіру бойынша үлесі 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(Выработка по РК – ҚР бойынша өндіру) 
(Выработка СЭ – СЭ бойынша өндіру)  
 
 
  ҚР электр энергиясы нарығы географиялық жағынан үш аймаққа бөлінген: 
Солтүстік  аймақ  –  Ақмола,  Ақтөбе,  Шығыс  Қазақстан,  Қарағанды,  Қостанай, 
Павлодар,  Солтүстік  Қазақстан  және  Астана  қаласы.  Солтүстік  аймақта  ҚР-да 
өндірілетін  жалпы  электр  энергиясының  7663  %-ына  дейін  өндіріледі.  Солтүстік 
аймақта негізгі көмір кеніштері және су энергетикалық ресурстар орналасқан. 
Осының нәтижесінде солтүстік аймақта электр энергиясын өндіру құны барынша 
төмен. Артылған электр энергиясы энергия тапшы оңтүстік аймақтарға жіберіледі және 
Ресей Федерациясына экспортталады. 
Оңтүстік аймақ  – Алматы, Жамбыл, Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан облыстары 
және  Алматы  қаласы.  Бұл  аймақ  электр  энергиясының  тапшылығымен  және  оның 
бағасының  жоғары  болуымен  сипатталады.  Тапшылық  солтүстік  аймақтардан  және 
ішінара Орталық Азия БЭЖ-інен Электр энергиясын жеткізу есебінен жабылады. 
Батыс  аймақ  –  Маңғыстау,  Атырау,  Батыс  Қазақстан    облыстары.  Мұнда 
көмірсутекті шикізат қоры мол. Осыған қарамастан, бұл  аймақ электр энергиясына зәру 
м
лр
д.
 
кВ
т/
 с
ағ
.
 
0
20
40
60
80
100
Выработка по РК
Выработка СЭ
90,79
22,32

 
29 
 
аймақ  болып  табылады,  бұл  тапшылық  электр  энергиясын  Ресей  Федерациясынан 
жеткізу есебінен жабылады. 
 
2015 жылы аймақтар бойынша электр энергиясын тұтыну 
Қазақстанның  аймақтары  бойынша  электр  энергиясын  тұтыну  мыналарды 
құрады:  
 Қазақстан 90 847,2 млн.кВт.сағ. немесе 100,0% 
 Солтүстік аймақ 60 399,2 млн.кВт. сағ. немесе 66,5% 
 Оңтүстік аймақ 19 393,3 млн.кВт. сағ. немесе 21,3% 
 Батыс аймақ 11 054,7 млн.кВт. сағ. немесе 12,2% 
*«KEGOC» АҚ ЖО ҰДО дереккөзі 
 
  
 
 
 
2015 жылы экономиканың салалары бойынша тұтыну құрылымы 
 
 
(млрд кВтч – млрд. кВтсағ.) 
Аймақтар бойынша тұтыну
Солтүстік аймақ
Оңтүстік аймақ
Батыс аймақ

 
30 
 
(Потери – Шығындар (заглавная буква) 
Электр энергетикасы нарығындағы бәсекелес орта  
2015  жылы  электр  энергиясының  көтерме  сауда  нарығында  мынадай  энергия 
өндіруші ұйымдар ең ірі бәсекелестер болды:  
Бәсекелес компаниялар 
2015ж.электр энергиясын өндіру көлемі 
Млн кВтсағ 
ҚР-дағы өндіруден 
түсетін %  
«Еуроазиялық энергетикалық корпорация» 
АҚ 
14 667,9 
16,2 % 
Қарағанды МАЭС-2 (KazakhmysEnergy) 
5 130,2 
5,6 % 
«Қарағанды Энергия орталығы» 3-ЖЭО 
3 488,2 
3,8 % 
«Павлодарэнерго» 3-ЖЭО 
2 942,8 
3,2 % 
 
Электр станцияларының ірі меншік иелері мен операторлары бойынша белгіленген қуаттар 
 
 
 
 
       
«Самұрық-Энерго» АҚ
 
6774  МВт 
31,8%         
ENRC 
3262  МВт 
15,3%         
AES 
1361  МВт 
6,4%         
«
МАЭК Казатомөнеркәсіп
» ЖШС
 
1330  МВт 
6,2%         
«
Kazakhmys Energy
» ЖШС
 
930  МВт 
4,4%         
Басқа 
7650  МВт 
35,9%         
 
 
 
 
       
Барлығы 
   21307,2  МВт 
 
       
 
Нарық моделі 
Электр энергиясының қолданыстағы нарық моделі 
 

 
31 
 
 
 
(Энергоснабжающие организации – Энергиямен жабдықтаушы ұйымдар) 
 
Электр  энергиясы  нарығы  екі  деңгейден  тұрады:  көтерме  нарық    және  бөлшек 
нарық.  Қазақстан  Республикасы  электр  энергиясының  көтерме  нарығы  мынадай 
қосалқы нарықтардан тұрады:  

 
электр  энергиясын  орталықсыздандырылған  сатып  алу-сату  нарығы,  ол 
нарыққа  қатысушылардың  электр  энергиясын  тараптардың  келісімімен  белгіленетін 
баға  мен  жеткізу  талаптары  бойынша  жасайтын  сатып  алу-сату  шарттары  негізінде 
жұмыс істейді; 

 
орталықтандырылған  сауда  нарығы  –  қысқа  мерзімді  және  форвардты 
келісімшарттар  жасау  мақсатында  аукциондар  өткізу  арқылы  бірыңғай  алаңда 
жасалатын электр энергиясы саудасы;  

 
нақты  уақыт  режимінде  жұмыс  істейтін  электр  энергиясын  жеткізу  мен 
тұтынудың  шарттағы  көлемінен  ауытқуларды  сатып  алу-сатудың  теңгерімді  нарығы. 
Қазіргі кезде теңгерімді нарық имитациялық режимде жұмыс істейді;  

 
жүйелі және қосалқы қызмет нарығы, мұнда Қазақстан Республикасы БЭЖ-інің 
дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз ету және электр энергиясы сапасы стандарттарының 
сақталуын қамтамасыз ету үшін қажетті қызметтер сатылады.  
Электр энергиясы мен қуаты нарығының жоспарланып отырған моделі 
Қазақстан  Республикасы  Үкіметінің  2014  жылғы  28  маусымдағы  №  724 
қаулысымен  Қазақстан  Республикасының  отын-энергетикалық  кешенін  дамытудың 
2030 жылға дейінгі тұжырымдамасы бекітілді.  
2015  жылы  12  қарашада  «Қазақстан  Республикасының  кейбір  заңнамаларына 
электр энергетикасы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 
Қазақстан  Республикасының  Заңына  қол  қойылды  (бұдан  әрі  -  Заң).  Заңды  «Бес 

 
32 
 
конституционалдық  реформаны  іске  асыру  бойынша  100  нақты  қадам»  ұлттық 
жоспарының 50 және 52- қадамдарын, сондай-ақ бекітілген Тұжырымдаманы іске асыру 
үшін  Қазақстан  электр  энергетикалық  қауымдастығының,  Қазақстан  Республикасы 
Ұлттық  кәсіпкерлер  палатасының,  KAZENERGY  қауымдастығы  мен  энергетикалық 
кәсіпорындардың қатысуымен ҚР Энергетика министрлігі әзірледі.  
Түзетулерге  сәйкес,  2019  жылдың  1  қаңтарынан  бастап  қуат  нарығының  жұмыс 
істеуіне  байланысты  Бірыңғай  сатып  алушы  моделі  енгізіледі,  оның  мақсаты  электр 
энергиясына  инвестиция  тартуға  қолайлы  жағдай  туғызу,  электр  энергиясына 
сұранысты қанағаттандыру, энергиямен қамтамасыз етудің қажетті деңгейін ұстап тұру 
және  саланың  экспорттық  әлеуетін  дамыту  үшін  жеткілікті  көлемде  жаңа  өндіруші 
қуаттарды салу болып табылады.  
Модель  аясында  нарық  пен  электр  энергиясының  орталықтандырылған  сауда 
нарығын  теңдестіретін  электр  энергиясы  мен  қуаттың  орталықтандырылған  сауда 
нарықтарының  (Бірыңғай  сатып  алушы  қуат  бойынша  қызметті  орталықтандырып 
сатып  алуды  жүзеге  асырады)  жұмысы  көзделеді,  ол  өндіруші  мен  тұтынушының 
арасында  электр  энергиясын  сатып  алу-сатуға  екіжақты  келісімшарт  жасауына 
мүмкіндік береді.  
Энергия  өндіруші  ұйымдардың  тарифтері  2  құрамдас  бөліктен  тұрады:  электр 
энергиясына  белгіленген  тариф  және  электр  қуатын  әзірлікте  ұстап  тұруға  арналған 
тариф.  Электр  энергиясына  белгіленген  тариф  өзгермелі  операциялық  шығыстардан 
тұрады.  Электр  қуатын  әзірлікте  ұстап  тұруға  арналған  тарифтер  инвестициялық 
шығыстардан  тұрады.  Тарифтерге  саланың  инвестициялық  тартымдылығын 
қамтамасыз ету қажеттігін ескере отырып, жыл сайын түзетулер енгізуі мүмкін.  
 
 
 
 
(Совет рынка – Нарық кеңесі (в схеме исправить на строчную букву) 
(Краткосрочный рынок мощности – Қысқа мерзімді қуат нарығы) 
(Долгосрочный рынок мощности – Ұзақ мерзімді қуат нарығы) 

 
33 
 
(гарантированная покупка услуг по мощности – қуат бойынша қызметті кепілді 
сатып алу) 
Сонымен  қатар,  Заңға  сәйкес,  2016  жылдың  1  қаңтарынан  бастап  электр 
энергиясын сатып алу-сату шарттарын жасау арқылы орталықтандырылған импорт пен 
экспортты  жүзеге  асыратын  Ұлттық  оператор,  сонымен  қатар  электр  энергиясы  мен 
қуат  нарығының жұмысына мониторинг жүргізетін Нарық кеңесі құрылады.  
Заңның  ережелерін  жүзеге  асыру  үшін  Қазақстан  Республикасы  Энергетика 
министрінің 2015 жылғы 3 желтоқсандағы № 682 бұйрығымен Нарық кеңесінің жұмыс 
істеу қағидалары бекітілді, соған сәйкес Нарық кеңесі мынадай функцияларды жүзеге 
асырады:   
1)
 
электр энергиясы мен қуат нарығының жұмысына мониторинг жүргізеді; 
2)
 
инвестициялық бағдарламаларды қарастырады; 
3)
 
уәкілетті  органға  Қазақстан  Республикасының  электр  энергетикасы  туралы 
заңнамаларын жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізеді; 
4)
 
уәкілетті орган белгілеген өзге де функцияларды жүзеге асырады. 
Заңның  ережелерін  іске  асыру  үшін  Қоғам  Қазақстан  Республикасы  энергетика 
министрінің  2015  жылғы  3  желтоқсандағы  №  689  бұйрығымен  бекітіліп,  ҚР  Әділет 
министрлігінде  2015  жылы  26  желтоқсанда  №  12519  болып  тіркелген  Ұлттық 
оператордың жұмыс істеу қағидаларын (бұдан әрі - Қағида) әзірлеуге қатысты.  
Қағидаға сәйкес, Ұлттық оператор мынадай функцияларды атқарады: 
1)
 
құрылыс  жүргізу  үшін  тиісті  мемлекеттік  конкурс  өткізілмеген  жағдайда, 
әлеуметтік маңызы бар электр энергетикалық объектілерді салу; 
2)
 
экспортталатын  және  импортталатын  электр  энергиясын  сатып  алу-сату 
бойынша орталықтандырылған қызметтерді жүзеге асыру; 
3)
 
Қазақстан  Республикасы  Үкіметінің  тапсырмасы  бойынша  Қазақстан 
Республикасының аумағынан тыс жерлерде энергетикалық объектілерді салуға қатысу. 
Қазақстан Республикасы энергетика министрінің Қоғамды Ұлттық оператор етіп 
белгілеу туралы бұйрығының жобасы қабылдану сатысында тұр.  
Компанияға  Ұлттық  оператор  мәртебесін  беру  мынадай  бірнеше  міндеттерді 
шешуге мүмкіндік береді:  
˗
 
ішкі нарыққа электр энергиясының кепілді жеткізілімін қамтамасыз ету; 
˗
 
ұлттық  экономика  үшін  электр  энергиясының  экспорты  мен  импортын 
барынша тиімді пайдалану; 
˗
 
ҚР электр энергиясын инновациялық дамытуды қамтамасыз ету; 
˗
 
Ұлттық  операторды  сала  бойынша  мемлекеттік  саясатты  орындау  және  оны 
жағымсыз сыртқы ортаның әсерінен қорғау құралы ретінде пайдалану.  
Бүгінгі  таңда  Қазақстанда  электр  энергиясының  маусымдық  сұранысқа  тәуелсіз 
экспорттық  әлеуеті  бар  және  импорттық-экспорттық  операциялар  саласында  Ұлттық 
операторды құру келіссөздер барысында, оның ішінде Еуразия экономикалық одағының 
(ЕАЭО) ортақ электр энергетикалық нарығы аясындағы келіссөздерде мықты ойыншы 
болуына мүмкіндік береді.   
ЕАЭО  ортақ  электр  энергетикалық  нарығын  құру  ұлттық  электр  энергетикалық 
нарықтарды  сақтай  отырып,  бес  қатысушы  елдің  энергетикалық  жүйелерінің  өзара 

 
34 
 
тиімді  ынтымақтастығын  қарастырады.  ЕАЭО  туралы  шарт  аясында  мүше  елдердің 
нормативтік-құқықтық  жасақтамасын  одан  әрі  құрылымдық  тұрғыдан  жақындастыру 
және  үйлестіру  көзделеді.  2015  жылы  8  мамырда  Мәскеу  қаласында  Жоғары 
Еуразиялық  Экономикалық  Кеңестің  шешімімен  (№12)  ЕАЭО  ОЭЭН  құру 
тұжырымдамасы бекітілді.   
Тұжырымдамада оны құрудың негізгі мақсаттары мен міндеттері, функционалдық 
құрылымы,  Одақ  ОЭЭН  субъектілері  мен  қатысушыларының  арасындағы  өзара  іс-
қимылдың бағыттары, сондай-ақ оны құрудың кезеңдері белгіленген.  Тұжырымдамаға 
сәйкес, ОЭЭН-де электр энергиясының саудасы мынадай тәсілдермен:   
˗
 
ОЭЭН-ге қатысушылар арасындағы ерікті екіжақты шарттар бойынша; 
˗
 
орталықтандырылған  сауда-саттықта,  оның  ішінде,  ОЭЭН-ге  қатысушылар 
арасында электронды сауда жүйесінде бір тәулік бұрын;  
˗
 
электр  энергиясының  жоспарлы  мәннен  нақты  сальдо-ағулық  ауысымының 
сағат  сайынғы  ауытқушылықтарын  реттеу  (теңгерімдеуші  нарық)  арқылы  жүзеге 
асырылады. 
Қазіргі  кезде  ЕАЭО  ОЭЭН  құру  бағдарламасы  әзірленіп  жатыр.  Бекітілген 
Тұжырымдама мен ЕАЭО ОЭЭН құру бағдарламасы негізінде мүше мемлекеттер ЕАЭО 
ортақ  электр  энергетикалық  нарығын  құру  туралы  халықаралық  шартты  әзірлеп, 
қабылдайды.    
Аталған  саладағы  жаңа  мүмкіндіктер  РФ  мен  Белоруссияда  қосымша  экспортқа 
сату  нарығының  пайда  болуына,  сондай-ақ  Орталық  Азия  елдерінен  Еуразиялық 
Экономикалық Кеңістік елдеріне электр энергиясын жеткізу мүмкіндігіне байланысты.   
 

жүктеу/скачать 3,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: