Сандық және эксперименттік есептер шығару барысында сақталу заңдарын қолдану

Дене импульсі

• Дене импульсі (p) – бұл векторлық физикалық шама, дене массасының оның жылдамдығына көбейтіндісіне тең.
• Импульстің ХБЖ-дегі өлшем бірлігі килограмм-метр секундына (кг·м/с).

Дененің импульсі қалай пайда болады?

• Күш импульсі

• Дене импульсінің өзгерісі

Серпімді соқтығысу

• 1. Екі дене серпімді
• соқтығысқан кезде,
• екеуі де жаңа
• жылдамдық алады
• 2.

Серпімсіз соқтығысу

• Серпімсіз соқтығысқан кезде денелер бірігеді де, соқтығысқаннан кейін бірге қозғалады.
• Импульстің сақталу заңы
• m1v1 ± m2v2 = (m1 + m2 )u
• (егер денелер қарама-қарсы қозғалса, «-» қойылады, егер бір дене екіншісін қуып жетсе, онда «+» қойылады)

Импульстің сақталу заңы.

• Өзара әрекеттескенге дейінгі денелер импульстарының қосындысы, әрекеттескеннен кейінгі импульстарының қосындысына тең
• m1v1 + m2v2 = m1u1 + m2u2
• Есептерде екі денеден тұратын жүйе қарастырылады, сыртқы күштер әсері ескерілмейді (тұйық жүйе)

Реактивті қозғалыс

• – кейбір бөлігі бөлініп қалған кезде, қалған дене бөлігінің қозғалысы
• 0 = m1v1 - m2v2 немесе m1v1 = m2v2

Табиғаттағы реактивті қозғалыс

• Зымыран мен кальмар, сегізаяқ (осьминог), каракатица, медуза сияқты жануарлардың қозғалыстарында қандай ұқсастық бар?

Табиғаттағы реактивті қозғалыс

• Әбден піскен қиярдың «құтырған» дәніне қол тисе болды, ол күшпен дәні араласқан сұйықты сыртқа қарай лақтырады. Ал қиярлардың өзі қарама-қарсы бағытта ұшады. Осы жағдайды импульстің және энергияның сақталу заңдарымен қалай түсіндіруге болады?

• Apr 10, 2023

• Apr 10, 2023

Рефлексия

• Бүгін мен ... білдім
• Маған … қиындық тудырды
• Мен … түсіндім
• Мен … үйрендім
• Мен … жасай алдым
• Маған … қызықты болды
• Мені … таң қалдырды
• Мен … жасағым келеді

• Үй тапсырмасы:
• § 12,14; 9 сынып оқулығы
• Генденштейн Л.Э., Кирик Л.А.