Сарлыбаева Л. М., Аскарова Ш. К

Клейстерлердің жабысқақтығын мына формуламен 
өлшейді
„ =
«
мұнда іо - судың уақьпы,
ір - зерттелетін клейстердің уақыты.
195

ЗЕРТХАНАЛЫҚ Ж ¥М Ы С №12
Тақырыбы:Жұмыртқа сапасып зерттеу
Мақсаты: Жұмыртқа сапасын зертгеудің әдістерімен 
танысу.
Балғындықты анықтау тәсілі. Овоскопта жарық 
қатысында зертгейді. Овоскоптың оймағы көзден төмен жату 
керек. Жумыртқаларды оймаққа ұшқыр емес жағымен 
жоғары 
У
а
айналымда қарайды. Жарығы жоқ бөлмеде 
қарайды. Жұмыртқалардың массасы біркелкі болуы тиісті, 
ортасында саруызы бар орны болу керек.
Жұмыртқа балғындығы туралы айтатын болсақ, ол 
туралы ауа камераның көлемі мен оның жылжымалдығы 
айтады. Егер жұмыртқа балғын болса, онда ол камера 
жылжымалы емес болады.
Олардың 
тығыздығы 
бойынша 
анықтау. 
Балғын 
жұмыртқалардың тығыздығы 1080 кг/м3, күн сайьш бір 
жұмыртқа 0,15-0,17% масса жоғалтады (қөмірқышқьшы мен 
ылғылдылыққа байланысты). Сақгалуы 10 күннен кейін 
тығыздығы - 1072-ке тең, 20 күннен кейін — 1053, 30 күннен 
кейін - 1035 кг/м3.
Тығыздықгы анықгау: жұмыртқаның толық анықга- 
масы: НаС1{ер-ді) алынған концентрациямен. Егер оларды 10%- 
ы МаС1(ер.ді) - 1073 тығыздығы бар жұмыртқалар төменге 
тартылады, ал егер де олар балғын болса олар судың бетінде 
қалқиды. 6% ерітіндіде қалқитын жұмыртқалар бүлінген 
болып саналады (тығыздығы — 1040).
Иіс пен дэмді анықтау тэсілі.
10-15 г ақуыз бен сарыуыз қоспасын фарфор ыдыста 
араластырамыз да, ақуыз ұюылуына дейін қыздырамыз.
196

Осыдан иіс пен дэмді білеміз. Күкіртсутек иісі мен жағымсыз 
дэм жүмыртқалардың жаман екенін білдіреді.
Массаны анықтау
Орташа үлгілі 10% жүмыртқаны таңдап аламыз да, 
өлшейміз. Шыққан санды барлық партияның саны деп 
аламыз.
Органолептикалық көрсеткіштерді анықтау әдісі.
Жүмыртқа түсі мен құрылысьга зертгеу. Табиғи 
жарықга жүмыртқаның түсі мен құрылысын анықгайды. 5 г 
жүмыртқаны алып, фильтр қағазына себеміз де, шыны 
таяқшамен араластырамыз.
Иісті анықгау. 20 г ұнтақгы стақанға саламыз, 
температурасы 20°С, көлемі 80 см3 сумен араластырьш, 15 
минутқа қалдырамыз. Осы кезде қоспа ісінеді. Температура 
160°С алдын ала кептірілген шкафтағьггабағақоспаны құямыз 
да, 8-10 минут аралығында 154+ -2 °С пісіреміз. 18-20°С 
температураға дейін суытьш, дэмді анықтаймыз.
М ассалық үлесті анықтау
1) тұрақты массаға дейін кептіру: массасы 3,5 г 
жұмыртқа ұнтағын 100-150 °С температурада кегггіреді, 2 
сағат өткен сайын таразыда өлшейміз, содан кейін 1 сағат 
өткен соң.
2) 180 °С температурада экспресті тэсіл: массасы 2 г 
жұмыртқа ұнтағьш бюксқа салып, 180- +5 °С температурада 5 
минут аралығында кептіру шкафында кептіреміз.
Құрғақ қалдықты кептіру арқылы ерігіштігін анық- 
тау. Массасы 5 г жұмыртқа ұнтағын 3-5 минут аралығында 
ысады. 5 см3 таза суы бар үккіште18-20°С температурада 
болады. Содан соң көлемі 250 см өлшемді колбаға салады. 
Қалған ұнтақгың көлемін колбаға шайып, дистилденген 
сумен өлшегіштің белгісіне дейін жеткізеді. Осының
197

барлығын көлемі 500 см3 бар колбаға құйып алады да, 
тығынмен жауып, 30 мин шайқайды. Содан кейін шайқалған 
сұйықгықтың бір жартысын центрифугиралы стақандарға 
құйып, 20 минут центрифугирлейді. Онда ерімеген ұнтақгы 
алып тастаймыз. 20 см3 пипеткамен центрифугатты бкжсқа 
салады. 
Оны 
алын-ала 
кептіреміз 
жэне 
массасын 
анықгаймыз. Содан кейін температурасы 103°С кептіру 
шкафына салады, ылғалсыздандырудан кейін қалдықгы 2 
сағат бойы кептіреді. Сосын, эксикаторда суьпъш, бюксаны 
өлшейді, 1 сағат өткеннен кейін масса 0,001г қалғанша.
Ерігіштікті келесі формула бойынша есептейміз:

жүктеу/скачать 7,07 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: