Саясат қоғамдық өмірдің саласы ретінде
Саяси жүйе: түсінігі, мазмұны
жүктеу/скачать 200,78 Kb.
|
Ñàÿñàò ?î?àìäû? ?ì³ðä³? ñàëàñû ðåò³íäå
- Бұл бет үшін навигация:
- . Саяси жүйені жіктеудің ең кең тараған түрі, оның саяси тəртібіне қарай тоталитарлық, авторитарлық жəне демократиялық деп бөлінуі.
- Қазақстанның қазіргі саяси жүйесі
| Саяси жүйе: түсінігі, мазмұны
Саяси жүйе - билікті жүргізуші əлеуметтік топтар, таптар, ұйымдар мен мемлекеттер арасындағы өзара қатынастарды реттейтін, қоғамда тұрақтылық пен тəртіпті қамтамасыз ететін ұйымдар, мекемелер мен институттар жиынтығы. Оның негізгі элементтеріне мемлекет, саяси партиялар, дін орындары, қоғамдық-саяси ұйымдар жəне т.б. жатады. Саяси жүйелердің жіктелуі Саяси жүйелердің жіктелуі жөнінде ғалымдар арасында ортақ пікір жоқ. Саяси жүйені жіктеу зерттеушілер таңдаған өлшемге байланысты. Саяси жүйені жіктеудің ең кең тараған түрі, оның саяси тəртібіне қарай тоталитарлық, авторитарлық жəне демократиялық деп бөлінуі. Француз саясаттанушысы Ж.Блондель саяси жүйені басқарудың мазмұны мен түрлеріне сай оны 5 түрге бөледі: 1) либералдық демократия. Ол саяси, мемлекеттік шешімдерді қабылдағанда меншікке иелік етуі, жекешілдік, еркіндік сияқты құндылықтарды басшылыққа алады; 2) коммунистік жүйе. Ол əлеуметтік игілікті тең белуге бағдар ұстайды; 3) дəстүрлі саяси жүйе. Ол ат төбеліндей ақсүйектердің саяси жəне экономикалық үстемдігіне негізделеді; 4) Дамып келе жатқан елдерде қалыптаса бастаған саяси жүйе. Онда авторитарлық басқару белең алады; 5) авторитарлы-консервативтік жүйе. Онда əлеуметтік жəне экономикалық теңсіздік сақталады, халықтың саяси билікке қатысуына шек қойылады. Г.Алмонд саяси мəдениет деңгейі мен құндылықтар жүйесінің негізінде саяси жүйені: ағылшын-американдық, құрылықтық-еуропалық, жарым-жартылай индустрияланған, тоталитарлық деп жіктейді. Саяси жүйенің ағылшынамерикандық түрі ондағы саяси мəдениеттің бірыңғайлылығымен, біртектілігімен сипатталады. Құрлықтық-еуропалық саяси жүйенің саяси мəдениеті, ұстанатын құндылықтары əр түрлі келеді. Жарым-жартылай индустрияланған саяси жүйеге аралас мəдениет тəн. Тоталитарлық саяси жүйеде саяси мəдениеттің таптық сипаты бар. Қазақстанның қазіргі саяси жүйесі Қазақстан – Республикасы Конституциясында бекітілген өзінің жеке және ерекше мемлекеттік формасы бойынша тәуелсіз мемлекет. Президент мемлекеттің саясатын анықтау құқығымен мемлекет басы болып табылады. Қазақстан Республикасының үкіметі атқарушы, заң шығарушы және сот үш өкімет тармағынан құралады. Президент осы үш тармақтың үшеуінің де қызметін еркін үйлестіру өкілеттігіне ие. Сайып келгенде, Қазақстан өзінің басқару формасы бойынша Президентік республика болып табылады. Қазақстанның Үкіметі атқарушы тармақ өкіметін басқарады. Республиканың Жоғарғы заң шығарушы органы болып табылатын екі палаталы парламент заң шығарушы тармағының өкіметін басқарады. Соттық тармағы Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотымен басқарылатын жалпы юрисдикциясы бар соттар жүйесімен ұсынылады. Қазақстан Республикасының Конституциялық нормалары орындалуының бақылауы бойынша міндеттерді Конституциялық Кеңес орындайды. Республиканың Бас Прокуратурасы және Ішкі Істер Министрлігі тұсындағы құқық қорғау органдар жүйесі заң бойынша бақылау мен мемлекеттік тәртіпті іске асырады. Қазақстан – әкімшілік-территориялық бірлік болып келетін аймақтарға бөлінген унитарлы мемлекет. жүктеу/скачать 200,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|