Сборник научных трудов по материалам конференции научная общественная организация
жүктеу/скачать 4,7 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ УДК 37 Ақатаева Б. Шетел тілін оқыту үдерісінде рефлексивті
- Кілттік сөздер
- Аббасова Л.И., Сорокина С.М. Развитие познавательной активности старших дошкольников на основе метода проектов
- Abbasova L. I. Russian Federation, Simferopol, V.I.Vernadsky Crimean Federal University Sorokina S. M.
- Ключевые слова
- Keywords
Библиографический список 1. Лапидус Б.А. Интенсификация процесса обучения иноязычной устной речи (пути и приёмы): Учеб. пособие.– Библиотека преподавателя.– М.: Высш. школа, 1970.– 128с. 2. Леонтьев А.А. Некоторые проблемы обучения русскому языку как иностранному (психолингвистические очерки). – М.: Изд-во Московского Ун- та, 1970.– 88с. 3. Общая методика обучения иностранным языкам: Хрестоматия/ Сост. Леонтьев А.А. – М.: Рус. яз., 1991.– 360с. 4. Общая психология. Учебн. пособие для пед. ин-тов./Под ред. проф. А.В. Петровского.– М.: Просвещение, 1970.– 432с. 5. Пассов Е.И. Коммуникативные упражнения: Пособие для учителя.– Л.: Просвещение, 1967.– 99с. 6. Пассов Е.И. Основы коммуникативной методики обучению иноязычному общению.– М.: Рус. яз., 1989.– 288с. 7. Рахманов И.В. Обучение устной речи на иностранном языке: Учеб. пособие.– Библиотека преподавателя. – М.: Высш. школа, 1980.– 120с. 8. Скалкин В.Л. Коммуникативные упражнения на английском языке: Пособие для учителя.– М.: Просвещение, 1983.– 128с. НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 29 СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ УДК 37 Ақатаева Б. Шетел тілін оқыту үдерісінде рефлексивті қабілеттерді қалыптастыру тәсілдері Ways of formation of reflexive abilities in the process of learning a foreign language Ақатаева Б. B Akataev. Аңдатпа: Берілген мақала шетел тілін оқыту барысында рефлексивті қабілеттерді қалыптастыру тәсілдерін қолдану мәселесіне арналған. Шетел тілін оқыту барысында рефлексивті қабілеттерді қолданудың тиімді пайдалану білу, білім беру жүйесінің орнын анықтаумен ғана шектеліп қана қоймай, сонымен қатар автор тарапынан жаңа тәсілдер көрсетілген. Педагогикалық рефлексия маңызы мен оның шетел тілін оқыту жүйесінде маңызы көрсетіліп,экперимент нәтижесі көрсетілген. Кілттік сөздер: рефлексия, рефлексивті қабілеттер,рефлексивті қабілеттерді қолдану тәсілдері,педагогикалық рефлексия. Abstract: For submission of a paper on the application of the methods of formation of reflexive abilities in the course of learning a foreign language. Knowledge of a foreign language effective use in the teaching of reflective skills of application, not limited to the determination of the place in the education system, as well as new approaches on the part of the author. Pedagogical reflection and its importance in the system of learning a foreign language, indicating the value,the result of the experiment. Keywords: reflection, reflective skills, application methods, reflective,pedagogical reflection. Қазақстанның білім беру саласындағы өзгерістер ағылшын тілін үйретуде де жаңа әдістемелерді қажет етеді. Ең бастысы сабақ жүргізудің парадигмасы (сабақтың өту құрылымы) өзгерді. Ол үшін мұғалім жаңа әдістерді пайдаланып, өз іс- әрекетіне өзіндік талдау жасап, шығармашылық қабілетін жетілдіре отырып, өз білімін жетілдірумен айналысуы керек. Рефлексия - адамды, білімді дамытудың шарттарының бірі. Соңдықтан бұл қазіргі кездегі білім саласындағы көкейтесті мәселелер қатарына жатады. Рефлексияның мәні – адамның өзінің білімін, білімінің негізін, оларды НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 30 меңгерудің жолдарын анықтау. Оқу әрекетіндегі рефлексия – оқу әрекетін жүзеге асырып субъектінің ойлау, қабылдау қабілетін жандандырады. Себебі оқу әрекетіндегі рефлексия арқылы оқушы өзінің даралығына, өз ойының дұрыстығына, өзі орындаған тапсырмаларды талдау, бағалау арқылы көз жеткізсе, оқу әрекеті өз пікірін таразылап түсінуге, өз ойын дәлелдеуге мүмкіндік алады. Оқушы рефлексия арқылы өз оқу әрекетінің тәсілін түсініп білімді саналы меңгере алады, яғни рефлексия – оқушыға алынған нәтижені талдауға, алдағы жұмыстың мақсатын анықтап, оған жету жолын өңдеуге үйретеді, өзін- өзі тексеріп, оқу қызметін бағалауына мүмкіндік береді. Сондықтан да рефлексия - өзін-өзі танудың, түсінудің, тексерудің, бақылаудың, бағалаудың негізгі тәсілі және ойлаудың қажетті құралы. Рефлексивті қабілеттерді қалыптастыруда, дәлірек айтсақ, өзін-өзі бақылау мен өзін-өзі байқауды шет тілі сабақтарында қолдануда мұғалімге емес, тек оқушыларға арналып, ұйымдастырылған тәсілдің бірінші түрі «Жетістік баспалдағы» деп аталады.Бұл тәсілді мұғалім әр сабақ соңында, сабақ аяқталуына 10-15 минут қалғанда жүргізсе болады. Жалпы ағылшын тілі кабинетінде «Жетістік баспалдығының» суреті ілініп тұрады. Әр сабақ сайын мұғалім екі немесе үш оқушыны тақтаға шақырып, «Сен жетістік баспалдағының қай сатысындасың»? What is your level in «Ladder of Success»? деген сұрақ қояды. Оқушылар өз деңгейлерін, яғни «Жетістік баспалдағының» қай кезеңінде тұрғандарын айтады. Одан кейін тақтадағы оқушыларға басқа оқушылар сұрақтар қояды. Мұндағы мақсат- тақтадағы оқушылардың шын мәнісінде сол тұрған деңгейлеріндегі сөздерді нақты білетіндерін я болмаса, білмейтіндерін анықтау. Егер оқушы сол деңгей бойынша сөздерді жатқа айтып, сол деңгейдің барлық сөзін меңгерген болса, ол келесі баспалдаққа қадам НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 31 басады. Бұл тәсілдің бір ерекшелігі- оқушы қай сатыда тұрғанын күнде көріп бақылай алады. Себебі «Жетістік баспалдағының» нәтижелері ағылшын тілі кабинетінде көз алдарында тұрады. Мұнда рефлексивті қабілеттердің бір түрі ғана емес, екі түрі яғни өз жетістіктерін оқушы күнделікті бағалай алады, себебі нәтиже көз алдында, сонымен қатар өзгелер жетістігін бақылай алады. Сөйтіп, оқушыға бұл тәсіл арқылы тек лексикалық қорын молайту мақсаты ғана емес, рефлексивті қабілеттерін де қалыптастыру көзделеді. Басқаша айтқанда, толық білім бере отырып, оқушы бойында өзін-өзі бақылау мен бағалауды қалыптастыруға қол жеткізуге болады Бұл тәсіл оқушылардың тек рефлексивті қабілеттерін қалыптастырып қана қоймай, білім деңгейлерін, дәлірек айтсақ сөздік қорын молайтуға көмектеседі. Себебі «Жетістік баспалдағының» деңгейін анықтап, келесі сатыға өту оқушылардың бір аптада қанша жаңа сөз жаттағанына байланысты болады. Ал оқушылардың қай деңгейде кім тұрғанын ажырату үшін, әр оқушыға әр –түрлі формадағы және әр-түрлі түсте кескінделген өз белгілері болады. Мысалы бір оқушының «Жетістік баспалдағындағы» белгісі көк түсті жұлдызша болса, тағы біреуінікі қызыл түсті жүрек және тағы сол сияқты белгілерді мұғалім өз қалауынша жасап, оқушыларға бөліп берсе болады. Жетістік баспалдағының жалпы көрінісін суреттен көруге болады. Сурет 1 «Жетістік баспалдағы» тәсілі НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 32 Келесі тәсіл түрі «Көшбасшы кемесі» деп аталады. Бұл тәсілді тәжірибе барысында қолданудағы мақсат-оқушылардың білімге деген құштарлығын ашып қана қоймай, олардың бойындағы көшбасшылық қасиетін дамыта отырып, сабаққа деген ынтасын ашып,өзін-өзі бағалауды және бақылауды үйрену. «Рефлексия кезеңі» деп аталатын бұл кезеңде мұғалім сабақ соңында сабаққа өте белсенді қатысып, ат салысып отырған үш оқушыға кеменің суреті кескінделеген сурет сыйға тартады. Суреттердің мөлшері мұғалім қалауы бойынша үлкен немесе кіші болса болады. Бұл тәсілдің артықшылығы оқушыларда өзін дұрыс бағалау қасиеті қалыптасады. Себебі көп кеме жинаған оқушы әр апта соңында оқушылар алдына шығып өз ой-пікірін білдіріп, басқаларға алға қарай жылжуына өз септігін тигізеді. Сурет 2 «Көшбасшы кемесі» тәсілі Осылайша, рефлексивті қабілеттерді ағылшын тілінде қалыптастыру жолдарын қарастыра келе, мұғалім мен оқушы арасында түсініспеушілік пен келеңсіздікті болдырмас үшін, біз «Білім сандықшасы» атты тәсілді ойлап таптық. Жалпы рефлексивті даму тек оқушылар арасында , оқушыға ғана бағытталған емес мұғалім үшін де жүзеге асырылу тиіс. Егер мұғалім рефлексивті қабілеттерді өз бойына қалыптастыра алмаса, онда ол оқушыларының рефлексивті даму ерекшеліктерін анықтап, дамыта НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 33 да ,қалыптастыра да алмайды. Ал «Білім сандықшасы» деп аталатын тәсілде мұғалім өзін де рефлексия тұрғысынан бағалай алады. Себебі бұл тәсіл бойынша, әр сабақ соңында мұғалім сұраққа толы сандықшасын ортаға қойып, кезекпен бірнеше оқушы шақырып, сұрақтарға жауап беріледі. Бұл тәсілдің жоғарыда аталып кеткен екі тәсілден айырмашылығы- мұнда тек оқушылар рефлексивті қабілеттерін қалыптастырып қана қоймай, оқушылар сұраққа жауап беру арқылы мұғалімнің рефлексивті қабілеттерін қалыптастырады. Себебі қорапшаның ішінде «Бүгінгі сабақ несімен қызық болды?» «Маған сабақ ұнады, себебі...,» «Бұл сабақтың басқа сабақтан айырмашылығы неде болды?» «Маған сабақ ұнамады, себебі...» және тағы да сол сияқты сұрақтар ағылшын тілінде қойылады. Оқушылар осы ойын түрі арқылы әр кезде бір нәрседен қорытынды жасауды үйренеді және өзгенің жұмысын бақылап қана қоймай , бағалай алатын дәрежеге жетеді. Сурет 3 «Білім сандықшасы» тәсілі Сонымен, оқушылардың рефлексивті қабілеттерін қалыптастыруда, НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 34 осындай үш түрлі тәсілді ұсынып отырмыз.Осы тәсілдерді практикада қолдана отырып, практика кезеңінің басында жүргізіліп кеткен, сараптамаға тағы да бір көз жүгіртіп оқушылардың өзін-өзі бақылау мен бағалау деңгейлерін тексермекші болдық. Негізгі эксперимент үш айға созылды. Жоғарыда аталған тәсілдерді және тағы да басқа әдістер, ойын түрлерін қолдана отырып, біз оқушылардың бойында рефлексивті қабілеттерді қалыптастыруды көздедік. Ал көзделген мақсатқа қаншалықты жеткенімізді тексеру тұрғысынан сараптама жүргізіп, тест түрінде сұрақтар берілді. Тестті психологиялық өзін-өзі бағалау тесттерімен салыстыра отырып, жаңа тест үлгісін құрастырдық . Оқушыларға рефлексивті қабілеттерді қалыптастыру жолдарымен таныстырмай тұрғандағы көрсеткіштен айтарлықтай өзгерістер үш ай ішінде өз нәтижесін көрсетті.Егер эксперимент алдында оқушылар нәтижелері мынадай болса: Оқушылардың 45%-і өз –өзіне баға бере алмайды, ал оқушылардың 20%- і өзін-өзі бақылай алады, бірақ өздеріне баға бере алмайды, 15%-і өзін-өзі бағалауды мүлдем дұрыс деп ойламайды, 14%-і өзіне –өзі жақсы баға береді, тек қалған 6%-і өзін-өзі бақылай да, бағалай да алады.Эксперименттен соң осындай көрсеткішке ие болдық:Оқушылардың 10%-і өз –өзіне баға бере алмайды, ал оқушылардың 5%-і өзін-өзі бақылай алады, бірақ өздеріне баға бере алмайды, 5%-і өзін-өзі бағалауды мүлдем дұрыс деп ойламайды, 30%-і өзіне –өзі жақсы баға береді, ал қалған 50% өзін-өзі бақылай да , бағалай да алады. Эксперимент нәтижесін көре аламыз. НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 35 Кесте 1 Оқушылардың өзін-өзі бақылауы мен бағалауы Экспериментке дейін % Оқушылардың өзін-өзі бақылауы мен бағалауының пайыздық көрсеткіші Эксперименттен кейін Өз-өзіне баға бере алмайды 45% 10% өзі бақылай алады, бірақ өздеріне баға бере алмайды 20% 5% өзін-өзі бағалауды мүлдем дұрыс деп ойламайды 15% 5% өзіне –өзі жақсы баға береді 14% 30% өзін-өзі бақылай да , бағалай да алады. 6% 50% Сонымен, рефлексия қазіргі заман мұғалімінің кәсіби біліктілігі мен педагогикалық құзіреттілігінің негізігі компоненттерінің бірі болып саналады. Рефлексия бұл адамның өз іс әрекетінің заңды түрде жүзеге асуының теориялық формасы. Ал педагогика саласында рефлексия іс-әрекеттің өзіндік талдауы және оның нәтижесі. Оқушылардың ой-өрісінің дамуы оқу үрдісі кезінде болады, ол оқушының өз бетімен білімін толықтыруы мен өзін өзі дамытуды қамтиды, бұл екеуі де рефлексиясыз жүзеге асуы мүмкін емес. Білімді саналы түрде меңгеру және белсенді болу дамыта отырып оқытудың негізгі қағидаларының бірі. Оқушы білім алудың мақсатын саналы түрде түсінсе ғана белсенді болады. Рефлексияны әр түрлі кезеңде жүзеге асыруға болады, сабақтың соңында, әр тақырыптың соңында, сабақ этаптарының арасында, тарау соңында. Ол ақырындап оқушының ішкі рефлексиясына ұласу керек. Қорыта айтсақ, мектептердегі шет тілін оқытудағы талдауға қарасақ, НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 36 мынадай шешімге келуге болады, ШТ сабақтарында мұғалімдер мен оқушылар әрекеттің рефлексивті түрлерін белсенді түрде қолданады деп айтуға ертерек. Оның орнына сабақты қорытындылау немесе алған білімдерін жинақтау қолданылады. Онда әдеттегідей, кім қайталаса – сол оқымайды дейміз. Егер бағытталған рефлексия болса, онда материалды игеру де болады. Сонымен, рефлексия адамның негізгі үш қасиетін өз бетімен білім алу, шешім қабылдай білу, бақталастыққа түсе білуін қалыптастырады, бұл- XXI ғасыр талабы. Сондықтан рефлексия жаңа заманға сай талапкерді қалыптастырып, қабілеттерін дамытатын жолдың бірі. Бала ойлауға, сөйлеуге , өзін-өзі дамытуға еркін қол жеткізе алады. НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 37 УДК 373.24 Аббасова Л.И., Сорокина С.М. Развитие познавательной активности старших дошкольников на основе метода проектов Development of cognitive activity of senior preschool children based on the method of projects Аббасова Л. И. доцент кафедры педагогического мастерства учителей начальных классов и воспитателей дошкольных учреждений. Гуманитарно-педагогическая академия (филиал) ФГАОУ ВО «Крымский федеральный университет имени В.И. Вернадского» в г. Ялте Сорокина С. М. студенка5 курса института педагогики, психологии и инклюзивного образования. Гуманитарно-педагогической академии (филиал) ФГАОУ ВО «Крымский федеральный университет имени В.И. Вернадского» в г. Ялте Abbasova L. I. Russian Federation, Simferopol, V.I.Vernadsky Crimean Federal University Sorokina S. M. Russian Federation, Simferopol, V.I.Vernadsky Crimean Federal University Аннотация: в статье исследована проблема развитие познавательной активности старших дошкольников на основе метода проектов, рассмотрены и охарактеризованы виды проектов при развитие познавательной активности старших дошкольников. Ключевые слова: развитие познавательная активность, дошкольник, метод проекта. Abstract: the article studied the problem of the development of cognitive activity of the senior preschool children on the basis of a method of projects reviewed and characterized the types of projects under development of cognitive activity of the senior preschool children. Keywords: development of cognitive activity, preschooler, project method. В современных условиях повсеместной глобализации и информатизации проблема развития познавательной активности стоит особенно злободневно. В условиях гуманистической образовательной парадигмы развитие познавательной активности личности рассматривается как одна из важных задач, решение которой необходимо начинать с самого раннего возраста – дошкольного, что закреплено Федеральной целевой программой «Дети России». «Федеральной программой образования», «Национальной доктриной образования», «Концепцией модернизации современного образования». В НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 38 качестве перспективных направлений модернизации системы образования среди прочих называют: реализацию идей неформального образования; ориентацию на самообразование; переход от принципа «образование на всю жизнь» к принципу «образование через всю жизнь», обеспечивающих каждому человеку возможность формирования индивидуальной образовательной траектории для дальнейшего профессионального, карьерного и личностного роста. Современная система образования призвана обогащать процессы становления, самовоспитания и самореализации человека, обеспечивать его самодостаточность гораздо раньше и продуктивнее, чем это делается сегодня. В настоящее время в педагогике интенсивно ведется поиск рациональной организации учебного процесса, стимулирующей познавательную активность учащихся и воспитанников. Успехи в школьном обучении во многом зависят от качества знаний и умений, сформированных в дошкольном детстве, от уровня развития познавательных интересов и познавательной активности ребенка, заложенных на ступени дошкольного образования. Школа постоянно повышает требования к интеллектуальному развитию детей. Это объясняется такими объективными причинами, как научно-технический прогресс; увеличение потока информации; совершенствование содержания, повышение его значимости, качества образования. Однако, существующей отечественной системой образования не предусматривается формирование данных основ на первоначальном этапе развития человека, когда закладывается фундамент образовании, а именно в дошкольном возрасте. Ряд отечественных и зарубежных исследований (И.В. Никишина [4], НН. Поддъяков [5]) подтверждают тот факт, что современная система НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 39 дошкольного образования обращена, как правило, на передачу готовых знаний и формирование формальных навыков, а не способствование самостоятельно мыслить. Поэтому возникает вопрос о переосмыслении структуры образовательной системы и переориентации целей и задач образования, особенно на начальной ступени. Многочисленными исследованиями установлено (А.М. Матюшкина [7], С.Л. Рубинштейн [8], В.В. Щетинина [9]), что ранний возраст представляет собой сензитивный период для становления – в контексте игровых форм деятельности – способностей (познавательная активность, воображение, общение, самоорганизация), задающих основу формирования системы компетенций, необходимых для дальнейшего обучения в школе и образования в целом. Доказано долгосрочное положительное влияние адекватно организованного предшкольного образования на последующее продвижение детей. На современном этапе развития педагогической науки активность человека, в том числе познавательная, рассматривается в различных аспектах. Изучению центрального понятия нашего исследования посвящены работы: Д.Б. Богоявленской [1], А.Н. Леонтьева [6], Н.Н. Поддьякова [5], В.В. Щетининой [9], которые приводят различные трактовки изучаемого понятия. С целью выражения собственного мнения по этому поводу рассмотрим, прежде всего, определения, данные термину «активность» в словарях. Так, толковый словарь дает такое толкование: «активность – развитие, усиленное действие», в словаре педагогических терминов активность используется наряду с сознательностью, тем самым подчеркивая осознанную деятельность индивида. В философском словаре приводится следующая трактовка: активность – противоположность пассивности, действенность, НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 40 деятельное поведение. Социологический словарь так определяет активность – это деятельность в самом широком смысле слова, один из основополагающих элементов человеческого поведения, социальное качество личности, воплощенное в способности производить социально значимые действия, проявляющиеся в общении с другими, в совместных с ними (или отдельно от них совершаемых) поступках, делах, в творчестве. Раскрывая сущность категории «познавательная активность», прежде всего, необходимо уточнить, что такое познание. Существует такое множество определений, толкований и структуризации познания в философской, психологической и педагогической литературе, что привести их все или даже сколько-нибудь репрезентивную часть в настоящей работе не представляется возможным. Мы склоняемся к определению, данному в «Педагогическом энциклопедическом словаре: познание – процесс отражения и воспроизведения действительности в мышлении субъекта, результатом которого является новое знание о мире [2]. Согласно взглядам Д.С. Годовиковой, познавательная активность занимает в структуре познавательной деятельности место, близкое к уровню потребности. Познавательную активность можно определить как состояние готовности к познавательной деятельности, то есть то состояние, которое предшествует деятельности и порождает ее [3,с. 23-46]. В научно-методической литературе отсутствует единогласное мнение о сущности понятий «активность» и «познавательная активность». Результаты наших научных поисков показали, что в обобщенном смысле активность рассматривается, как мера взаимодействия человека с окружающей его действительностью, однако, это взаимодействие разнопланово и многоаспектно, и, как следствие, требует от индивида разнообразных откликов, отзывов и НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 41 реакций. Под познавательной активностью старших дошкольников в данном исследовании понимаем определившей, что познавательная активность дошкольника интегративное качество личности, которое порождается потребностью в познании, предполагает устойчивый интерес к поиску новых знаний, проявляется в готовности к поисковой самостоятельной деятельности, в стремлении к самостоятельности, самосовершенствованию и выражается в интенсивном изучении действительности для последующей творческой реализации приобретенных знаний и умений. Так как ведущим видом деятельности дошкольника является игра, то, начиная с младшего возраста, используются ролево-игровые и творческие проекты: «Любимые игрушки», «Азбука здоровья» и др. Значимы и другие виды проектов, в том числе: – комплексные: «Мир театра», «Здравствуй, Пушкин!», «Эхо столетий», «Книжкина неделя»; – межгрупповые: «Математические коллажи», «Мир животных и птиц», «Времена года»; – творческие: «Мои друзья», «У нас в нескучном саду», «Любим сказки», «Мир природы», «Рябины России»; – групповые: «Сказки о любви», «Познай себя», «Подводный мир», «Весёлая астрономия»; – индивидуальные: «Я и моя семья», «Генеалогическое древо», «Секреты бабушкиного сундука», «Сказочная птица»; – исследовательские: «Мири воды», «Дыхание и здоровье», «Питание и здоровье». Нами также были определены задачи проектной деятельности старших дошкольников, к которым отнесены: НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 42 – вхождение детей в проблемную игровую ситуацию (ведущая роль педагога); – активизация желания искать пути разрешения проблемной ситуации (вместе с педагогом); – формирование предпосылок поисковой деятельности, интеллектуальной инициативы; – развитие умения определять возможные методы решения проблемы с помощью взрослого, а затем и самостоятельно; – формирование умения применять данные методы, способствующие решению поставленной задачи, с использованием различных вариантов; – развитие желания пользоваться специальной терминологией, ведение конструктивной беседы в процессе совместной исследовательской деятельности. Метод проекта предполагает решение проблемы, в частности учебной, что предполагает, с одной стороны, использование разнообразных методов, средств обучения, а с другой – интегрирование знаний, умений из различных областей науки, техники, технологии, творческих областей. Результаты выполненных проектов должны быть «осязаемыми», то есть при решении теоретической проблемы предполагается конкретное ее решение, практической – конкретный результат, готовый к внедрению. Следовательно, метод проектов имеет значительный потенциал для развития познавательной активности старших дошкольников. К педагогическим условиям, обеспечивающим эффективность развития познавательной активности старших дошкольников на основе метода проектов, отнесены: обеспечение гуманистической направленности деятельности педагогов в рамках личностно ориентированного обучения; ориентация педагогов и детей на развитие познавательной НОО «Профессиональная наука» использует Creative Commons Attribution (CC BY 4.0): лицензию на опубликованные материалы - https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru| Международная научно-практическая конференция «Воспитание, обучение, образование: от теории к практике» СЕКЦИЯ 2. ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ 43 активности;использование нетрадиционных форм и методов обучения, способствующих развитию детской познавательной активности. Таким образом, развития познавательной активности детей старшего дошкольного возраста на основе метода проектов представляет собой комплекс элементов педагогического обеспечения рассматриваемого процесса: цели, задачи, функции, содержание и основные направления деятельности, этапы, формы, методы, условия, компоненты познавательной активности, а также системообразующие связи (принципы культурологичности, диалогичности, эмоционального насыщения, креативности, вариативности; личностно ориентированный, деятельностно - продуктивный подходы), ориентированные на развитие познавательной активности дошкольников в проектной деятельности. Доказано, что для метод проектов имеет мощный потенциал для развития познавательной активности старших дошкольников, поскольку практика показывает, что во время проектной деятельности наблюдается высокая мотивация, энтузиазм и заинтересованность воспитанников, связь полученных знаний с реальной жизнью, выявление лидеров, развитие кооперации и научной любознательности, самоконтроль, лучше закрепленность знаний, сознательная дисциплинированность группы. Определены типы проектов для дошкольников: исследовательские-творческие проекты; ролево- игровые, информационно-практико-ориентированные, творческие. Разработаны критерии выбора темы для дошкольников и определена деятельность воспитателя по выбору тематики проектной деятельности детей. жүктеу/скачать 4,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|