Ол дөуірдегі кұжаттар А. И. Тевкелевтің мемлекеттік кы зметке кірген
уақытын көрсетуге мүмкіндік бермейді. Оның Сырткы істер алкасына алы-
нуы I ГІетрдің 1722 жылғы парсы ж оры ғы нан бірш ама ертерек болганы
анық. Оның үстіне А. И. Тевкелев үшін «шығыс сөздерінің тілмашы» кәсібі
әсте де ж аңалы қ болмаған, «...Әр түрлі қағаздары нда» он ы ң өзі ж азға-
ны ндай,32 оған дейін де ата-бабалары өздерін ің тамаш а лин гви сти калы к
білімін М әскеудің елш ілік приказы нда колданған.
Петрдің мемлекеттік кызмет мектебінен өткен А. И. Тевкелев кейіннем
оны ң өзі мойындағандай, ж оғары лап, наградалар алуға үміттенген, бүл
«үлы мәртебелі императорды ң қайты с болуы себепті» ж үзеге аспай к а л
ган. Қ азақ елш ілігін Кіші ж үзге кері кайтараты н күні А. Т евкелевке 12
тармактан тұратын, мазмұны қызыкты «Нұскау» табыс етілді. Төрт пара-
ктың екі бетіне колмен айдактатыла жазылған бұл кұж ат дипломатиялы к
миссия үшін өзінше бір іс-кимыл бағдарламасы болған. «Нүсқау» негізінде
ол арнайы «Журнал» ж үргізген, соны ң аркасы нда и м ператрицаны ң гра-
мотасын қабылдау кезінде де, Кіші ж үз бен Орта ж үзде ішкі саяси жағ-
дайдың одан кейінгі ш иеленісу кезеңінде де хан ордасында калы птаскан
нақты жағдайдың кандай болғанын көрсетуге мүмкіндік бар.
«Ш ығыс тілдерінің тілмаш ы М амет Т евкелевке оны Қ ы р ғы з-Қ ай сак
ордасы на оларды Ресей боданды ғы на келтіру үшін ж іберген кездегі
Мемлекеттік сырткы істер алкасынан нұскау»33 — оның бұдан кейінгі ман-
сабында ж әне казак-оры с өзара каты настары ны ңтарихы нда терең із кал-
дырған ішкі саяси ведомство нұскаулары ны ң тол ы к ж ә н е ресми атауы
осындай.
А. И. Тевкелев сапарының негізгі максатын нақтылай түсу түрғысынан
алғанда «Нүскаудың» үшінші тармағы өте бағалы,онда Ресей бодандығын
қабылдау мәселесінде хан төңірегінде алауы зды ктар аны кталған жағдай-
да дипломаттың еркін нұскалар тандау жоспарыны ң болуы түсінігіне кілт
берілді: «...хан мен ақсакалдарды ң ж ән е баска да кы рғы з-қайсақтарды ң
бүкіл нанымы бойынша өз антына адалдығы А лкоранда (Құранда.
Достарыңызбен бөлісу: