БІЛІМ БЕРУ ҤРДІСІНДЕ ИНТЕРБЕЛСЕНДІ ТЕХНОЛОГИЯНЫ

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті.  Хабаршы  №3 (6), 2011.
 
82 
-
 
білім  беру  жүйесінің  барлық  деңгейлерін  ғылыми  және  оқу-әдістемелік 
қамтамасыз ету жүйесін жетілдіру; 
-
 
білім  беру  жүйесінің  басқа  әлеуметтік  салалармен  және  экономиканың 
бӛлімдерімен салыстырғанда алдыда дамуы, білім беру саласының қоғамдық дамудың 
барлық салаларындағы әлеуметтік-экономикалық гүлденудің маңызды шарты ретіндегі 
басымдығын жария ету; 
-
 
педагогикалық  қызметкерлердің  еңбегін  ыниаландырудың  механизмдерін 
жетілдіру және оларға мемлекет тарапынан қолдау кӛрсету; 
-
 
кадрларды кәсіптік дайындауда әлеуметтік серіктестікті дамыту; 
-
 
ғылыми және инновациялық қызметті дамыту; 
-
 
білім беру жүйесін қаржыландырудың норматвиті әдістеріне кӛшу. 
Занков  Леонид  Владимирович  (1901-1977)  –  Л.С.Выготский  мектебінің 
ізденушісі,  академик,  педагог  және  психолог,  ӛзінің  оқыту  үлгісін  құрастырып, 
экспериментальды түрде дәлелдеді.  
Л.В.Занковтың  жүйесі  ХХ  ғасырдың  50-жылдапры  пайда  болып,  қалыптасты. 
Л.В.Занковтың  белсенді  оқыту  жүйесін  жеке  тұлғаның  жан-жақты  жекелендірілген 
дамуының жүйесі  деп атауға болады. Оқыту  үрдісінде оқушылар білім  емес, олардың 
психологиялық эквиваленті – танымдық құрылымды меңгереді. Танымдық құрылым – 
бұл  сол  арқылы  адам  ӛмірге  қарайтын,  сол  арқылы  ӛмірді  кӛретін,  түсінетін  сызба. 
Танымдық  құрылымдар  –  сананың  дамуының  субстраты.  Бұл  салыстырмалы  түрде 
білімнің тұрақты, шағын, мәніділігі бойынша жалпыланған жүйелі кӛрінісі, оларды алу 
және  қолдану  әдістері  жадыда  ұзақ  уақыт  бойы  сақталады.  Л.В.Занковтың  әдісі 
әрекеттік  әр  түрлерін  тартуды,  оқытуда  дидактикалық  ойындарды,  дискуссияларды, 
сондай-ақ, есте сақтау мен сойлеу қабілетінің дамуын, ойлауды және ойдан шығаруды 
кеңейтуге бағытталған оқыту әдістерін білдіреді.  
Л.В.Занков  әдісінің  негізгі  мақсаты  –  сабақта  оқушылардың  танымдық 
белсенділігін ояту үшін жағдайлар жасау. 
Бұл мақсатқа келесі жолдармен жетуге болады: 

 Мәселелі оқиғалар үлгіленеді; 

 Оқушының  субъективті  тәжірбиесін  ашуға  мүмкіндік  беретін  оқу  үрдісін 
ұйымдастырудың әр түрлі әдістері мен түрлері қолданылады; 

 Сабақ жоспары оқушылармен бірге құрастырылып, талқыланады; 

 Әр  бір  оқушының  сынып  жұмысына  деген  қызығушылығын  арттыруға 
мүмкіндік беретін атмосфера қалыптасады; 

 Оқушылардың  қателесуден  немесе  дұрыс  жауап  бермеуден  қорықпай  ӛз  ойын 
айтуы ынталандырылады; 

 Сабақ  барысында  оқушыға  ӛзін  қызықтыратын  оқу  үрдісінің  түрін  таңдау 
мүмкіндігін беретін дидактикалық материалдар қолданылады; 

 Тек  қана  соңғы  нәтиже  емес  (дұрыс-дұрыс  емес),  сондай-ақ,  оқушының  ойлау 
әрекетінің үрдісі де бағаланады;  

 Оқушының тапсырманың орындаудағы ӛз әдісін табуға, басқалардың пікірлерін 
талдауға  және  жалпыға  бірдей  шешімге  (компромиске  келу)  келуге  ұмтылуы 
бағаланады. 
Эльконин  Даниил  Борисович  (1918-1959)  –  кӛрнекті  кеңес  психологы,  әлемге 
әйгілі жас бойынша дамуды мерзімдеудің авторы. 
Давыдов  Василий  Василиевич  –  академик,  РАО  вице-президенті,  дамып  келе 
жатқан оқыту мен мәні бойынша жалпылау теориясының авторы. 
Аталған  ғалымдардың  құрастырған  әдістемесі  логикалық  және  теориялық  ойлау 
қабілетін  дамытуға  бағытталған.  Бұл  адамның  заттар  мен  оқиғаларды  олардың  пайда 
болуы шарттарына талдау жасау арқылы түсінудің ерекше әдісі.  
Оқушының  осы  теорияға  сәйкес  оқу  пәні  туралы  негізгі  түсінігін  қалыптастыру 
орталықтан  периферийге  қарай  қозғалатын  спираль  сияқты  құрастырылады. 

Казахский государственный женский педагогический университет. Вестник №3 (6), 2011.  
83 
Спиральдың  орталығында  қалыптасып  келе  жатқан  түсінік  туралы  абстракты  жалпы 
кӛрініс,  ал  периферийінде  ол  нақтыланып,  жеке  кӛрініс  алып,  осылайша  ғылыми-
теориялық түсінікке айналады.  
Белсенді  оқытудың  дәстүрлі  технологиядан  бір  ерекшелігі  ол  кез-келген  оқу 
әрекетінің  бағасын  басқаша  сипаттайды.  Давыдов  теориясы  бойынша  бағалаудың 
қажеті  жоқ.  Ол  тек  оқу  әрекетін  ынталандыратын  және  «әлсіз»  оқушының  одан  әрі 
дамуына жол сілтейтін дәлел ғана болатын құрал. Жеке тұлғаның дамуы – жеке үрдіс, 
бұл  жерде  оқытушының  міндеті  -  әр  бір  оқуышының  дамуға,  тануға  және  ӛзін-ӛзі 
дамытуға деген санасын ояту. 
Оқытушының  ұстанымы:  «аудиториямен  жауап  арқылы  емес,  сұрақ  арқылы 
қарым-қатынас  жасау».  Оқытушы  ӛзіне  белгілі  оқыту  мақсатына  жеткізеді, 
оқушылардың бастамасын қажетті бағытта ұстайды. 
Оқушының ұстанымы: танымдылық субъектісі, әлемді танушы рӛліне енеді. 
Д.Б.Эльконина-В.В.Давыдова  технологиясы  әрекеттің  танымдық  себебіне 
сүйенеді,  сондықтан,  ол  ӛте  жақсы  нәтиже  береді  және  оқушының  тӛмендегідей 
қабілеттерінің дамуына бағытталған: 

 ӛзінің кӛз-қарасын қалыптастыру және оны жеткізе білу; 

 басқа адамның пікірімен санаса білу; 

 оқу материалын тыңғылықты зерттеу; 

 оқу материалына шығармашылық тұрғыдан қарау; 

 күнделікті ӛмірдегі қақтығыстарды шешу; 

 үлкен аудитория алдына шығу және ӛз кӛз-қарасын аргументтеу; 

 алынған ақпараттарды талдау; 

 жұмысты ӛздігімен және жемісті жасауға үйрену; 

 сабақты жайлылықты сезіну; 

 ӛзінің жеке тұлға екенін кӛрсете білу; 

 әр түрлі оқиғаларды мысалға ала отырып ӛзінің ӛмірлік тәжірибесін молайту. 
Жоғарыда айтылғандарға оптималды жағдай жасауға келесі интерактивті әдістер 
жасайды:  Рӛльдік  және  іскер  ойындар,  шағын  топтармен  жұмыстар,  «Миға  шабуыл», 
дискуссия, ӛңделген материалдар презентациясы, тестілеу, конкурстар және т.б. 
Оқыту әдісінің біріне жеке тоқталсақ: 
Сыныптағы  жұмыстардың  негізгі  әдістердің  бірі  –  бұл  шағын  топтармен  жұмыс 
жасау. Ол келесі шарттар орындалған жағдайда жүзеге асырылады: 

 тар  мағынадағы  мәселелерден  мағынасы  жағынан  кең  ауқымды  алатын 
мәселелерге кӛшуге мүмкіндік беретін ақпараттар талқыланатын болса; 

 талқыланатын  мәселенің  барлық  қатысушылар  үшін  мәнді  болғанда  және 
аталған  мәселе  бойынша  шешім  қабылдау  олар  үшін  қызықты  және  маңызды  болған 
жағдайда. 
Қазіргі  уақытта  әдіскерлер  мен  топтар  арасындағы  жұмыстың  бірнеше  түрлері 
құрастырылған.  Топтармен  жұмыс  жасаудың  мәні  –  бірлесіп  талдау  жасау  және 
мәселенің шешімін бірлесіп іздеу. Сондай-ақ, әдіскерлер оқушылардың ойлай қабілеті 
мен еске сақтау қабілетін белсендіру үшін, балаға психологиялық кӛмек кӛрсету және 
оның елестету еркіндігін дамыту үшін сабақтарда тартармен жұмыс жасаудың әр түрлі 
нұсқаларын  қолдану  туралы  кеңес  береді.  Жұмыс  үрдісінде  топтың  әр  қатысушысы 
дұрыс  шешім  қыбылдау  тек  қана  ӛзіне  байланысты  деп  сезінеді.  Бұл  әдіс  әр 
қатысушының ӛзін лидер сезінуіне немесе бүкіл топ атынан шығушы ретінде сезінуіне 
ықпал етеді. 
Экономиканың  білім  беру  жүйесіне  тәуелді  болуы  –  жаңа  құбылыс  емес,  білім 
беру мен оқыту тиісті еңбек концепцпиясының негізі ретінде қарастырылады. Алайда, 
оның  бір  ӛзі  экономикалық  және  әлеуметтік  даму  үшін  және  жұмысбастылық  сияқты 
күрделі  мәселені  шешуде  жеткілікті  емес.  Білім  мен  жұмысбастылық  ӛзара 

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті.  Хабаршы  №3 (6), 2011.
 
84 
байланысқан және мемлекеттің жалпы экономикалық-әлеуметтік саясатының құрамдас 
бӛліктері болып табылады.  
Жұмыс күшін экономиканың негізгі ресурсы ретінде қарастыру ӛндіріс нәтижесі 
мен  жұмыс  күшін  ынталандыру  сапасы  мен  қолдану  сипаты  арасында  тікелей 
тәуелділік  қалыптасатын  ғылыми-техникалық  үрдістің  технологиялық  кезеңі 
жағдайындағы  адам  факторының  маңызының  айтарлықтай  ӛсуін  кӛрсетеді.  1930 
жыдардан  бастап,  АҚШ-та  еңбек  ӛнімділігінің  және  «еңбек-жер-капитал»  сызбасы 
бойынша  ұлттық  табыстың  негізгі  кӛзі  болып  жұмыс  күшінің  білім,  біліктілік, 
демографиялық және мәдени мінездемелерінің жиынтығы табылады. Еңбек ресурстары 
мен  нақты  жұмысқан  шығындар  салу  фирманың  нарықтық  экономика  жағдайында 
бәсекеге қабілеттілігінің және нарықтағы ӛз орын сақтап қалуын ұзақ мерзімді факторы 
болып табылады. Сондықтан да, АҚШ-тағы жеке бизнестің білімнің барлық түрілеріне 
жұмсайтын  тікелей  шығындары  80  жылдардың  басында  30  млрд.  доллар  ӛскендігі 
кездейсоқ емес.  
Жалпы  тұрғындардың  білім  деңгейінің  жоғарылуы  сӛзсіз  жағымды  фактор. 
Алайда, адамдарды жұмыс орны жоқ мамандықтар бойынша дайындаудың қажеті жоқ. 
Жоғары  білім  беруді  оның  басқа  деңгейлері  сәйкестендірмей  шамадан  тыс  таратудың 
салдарынан  жоғары  білім  туралы  дипломдардың  құнсыздануына  әкеледі.  Ал  тӛмен 
деңгейдегі  мамандардың  болмауы,  аталған  жұмыстарды  жоғары  білімі  бар  жұмыс 
күшінің орындауына әкеледі.  
Осылайша,  білім  жүйесін  жұмыс  күшінің  бәсекеге  қабілеттілігін  қамтамасыз 
етудің және халықтың жұмыспен қамтамасыз етілу деңгейін жоғарылатудың маңызды 
бӛлімі ретінде ӛзгерту үшін тӛмендегілерді жүзеге аксыру қажет: 
-
 
еңбек  нарығында  сұранысқа  ие  мамандықтарды  дайындау  және  қайта 
дайындауға қатысты мемлекеттің реттеуші ролін жақсарту; 
-
 
білім беруге жұмсалатын шығындарды кӛбейту; 
-
 
білім беру жүйесін қаржыландыруды реттеудің нарықтық механизмін енгізу; 
-
 
оқыту  мекемелерінің  шешім  қабылдау  үрдісінің  барысында  дербестігін 
кеңейту; 
-
 
кәсіптік  білімнің  ӛндіріс  пен  басқарудың  заманауи  деңгейіне  сәйкес  келуін 
қамтамасыз ету; 
-
 
халықтың  жұмыспен  қамтылмаған  бӛлігін  кәсіптік  білімнің  ашық  және 
қашықтықтан оқыту сияқты икемді әдістерін қолдану арқылы кәсіптік оқытудың және 
қайта оқытудың тиімділігін жоғарылату; 
-
 
қоғамның  барлық  азаматтары  үшін  бірдей  сапалы  білім  алу  мүмкіндігін 
қамтамасыз ету; 
-
 
білім  беру  қызметін  кӛрсету  нарығында  бәсекеге  қабілетті  ортаны 
қалыптастыру және нығайту мақсатында оқу мекемелерінде оқу-тәрбие үрдісіндегі сӛз 
еркіндігін қамтамасыз ету. 
Оқытудың  интербелсенді  технологиясы,  икемді  бола  отырып,  білім  алушының 
дайындығын және ертеде алынған тәжірибелік машықтарын есепке ала отырып, оның 
ақпаратты қажетті және жеткілікті деңгейде алуын қамтамасыз етеді. әр бір оқу пәнін 
меңгеріп болғаннан кейін білім алушының білімін тест алу арқылы тексеру оқытудың 
сапасын жоғарылатады.  
Жаңа  технологиялық  үрдістерді,  жұмыстың  жаңа  түрлерін  енгізуде,  оқытудың 
модульді жүйесі жұмысшыларды ең қысқа мерзім ішінде ең тӛменгі шығындар кетіре 
отырып кәсіби дайындау мүмкіндігін қамтамасыз ете алады.  
ХІХ  ғасырдың  басында  еліміздегі  экономикалық  жағдайдың  жақсаруы 
жұмысбастылықтың  әлеуметтік  мәселелерін  шешуде  және  халықтың  ӛмір  сүру 
деңгейін жақсаруында ӛз кӛрінісін тапты. Экономикалық ӛсу жағдайында мемлекеттің 
дамуындағы  негізнгі  басымдықтардың  бірі  ретінде  білім  қарастырылады.  Болон 
үрдісінің  аясында  ҚР-ның  жоағыр  білім  беру  жүйесіне  ұлттық  білім  беру 

Казахский государственный женский педагогический университет. Вестник №3 (6), 2011.  
85 
бағдарламаларының халықаралық деңгейде танылуына, студенттердің жеделдігін және 
отандық  дипломдардың  еуропалық  елдерде  қолданылуын  қамтамасыз  ету  мақсатында 
оқытудың кредиттік технологиясы енгізілді.  
Оқу  үрдісін  ӛзгерту  аясында  білім  алу  траекториясын  таңдау  еркіндігінің  және 
алынған  білім  кӛлемін  кредит  түрінде  есепке  алудың  негізіндегі  оқытудың  кредиттік 
технологиясы  оқытудың  дәстүрлі  жүйесіне  қарағанда  білім  алушының  оқытушының 
жетекшілігімен  ӛздігінен  ізденуіне  бағытталады.  Ол  ҚР-ның  экономиканың 
индустриалды-инновациялық  дамуына  ӛту  кезеңіне  сәйкес  келеді  және  еліміздің 
экономикалық дамуына ӛз ықпалын тигізуде.      
ӘДЕБИЕТТЕР 
1.
 
Алексеев Н.А. Понятие ―Личностно – ориентированного обучения‖ // Завуч.  – 
1993. №3. 
2.
 
Аминтаев  С.А.  Формирование  профессиональных  качеств  менеджера 
образования // Ростов на Дону 1999. 
3.
 
Ангеловский К. Учителя и инновации // Книга для учителя // М.1991  
4.
 
Бабанский Ю.К. Оптимизация процесса обучения // М – 1977. 
5.
 
Бондаревская  Е.В.  Теория  и  практика  личностно  –  оринтированного 
образования // Ростов на Дону 2002.  
6.
 
Кузьмина Н.В. Очерки психологии труда учителя. – Л., 1967.– 183 с. 
7.
 
Интерактивные  методы  обучения:  Методическое  пособие.  Алматы:  ТОО 
«СпидМастерПринт»-2005. 
ТҮЙІНДЕМЕ 
Мақалада  білім  беру  үрдісіндегі  қолданылып  келе  жатқан  оқытудың 
инновациялық әдістеріне сипаттама беріліп, олардың маңызы ашылып кӛрсетілген 
 
РЕЗЮМЕ 
В статье рассматриваются инновационные методы обучения, а так же их значение 
в системе образовании целом. 
 
 
 
УДК  33 0-65 
ГЕНДЕРНЫЕ АСПЕКТЫ КАЧЕСТВА ЖИЗНИ НАСЕЛЕНИЯ 
 
Баданов А.И. – профессор, к.э.н. (Алматы қ-сы, КазгосженПУ) 
Ермеков А.Н. - преподаватель (Алматы қ-сы КазгосженПУ) 
 
Одной  из  главных  задач  экономических  реформ  Казахстана  является  выход  на 
новый  уровень  качества  жизни  населения.  За  последние  десятилетия  произошло 
расслоение населения по уровню доходов. Парадокс заключается в том, что в одной из 
богатых стран мира по природным ресурсам проживает бедное население, в том числе 
население с высшим образованием: врачи, учителя, военные. 
Развитие  экономики  предусматривает  выход  на  новый  уровень  экономического 
развития,  в  результате  которого  она  приобретает  новое  качественное  состояние: 
социально-ориентированной экономики, нацеленной на повышение жизненного уровня 
населения.  
Говоря  о  качестве  жизни,  нередко  переходят  к  такой  количественной 
характеристике  уровня  жизни,  как  потребительская  корзина.  Данное  понятие  в 
современном  словаре  рыночных  терминов  означает  набор  товаров-представителей  в 
заданных  количествах  с  фиксируемыми  ценами.  Определяя  уровень  жизни,  к 
потребительской 
корзине 
добавляют 
показатели 
смертности 
населения, 

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті.  Хабаршы  №3 (6), 2011.
 
86 
общеобразовательный  уровень  и  т.п.,  решая  фактически  частные  проблемы  качества 
жизни, и не давая четкого определения самому понятию. 
Исследования  последних  лет  дают  основание  полагать,  что  экономическая 
категория «качество жизни населения» может быть определена как «сформировавшаяся 
в  массовом  сознании  оценка  совокупности  характеристик  условий  жизни  населения» 
/1/. 
Качество  жизни  населения  отдельного  индивида  формируется  на  основе 
реализации  и  удовлетворения  осознанных платежеспособных  потребностей.  При этом 
процесс повышения качества жизни является непрерывным на основе удовлетворения 
постоянно возвышающихся потребностей. То есть, процесс повышения качества жизни 
обосновывается  экономическим  законом  возвышения  потребностей,  как  отдельного 
человека,  так  и  общества  в  целом.  При  этом  общество  или  отдельный  человек 
формирует качество жизни в зависимости от состояния внешней среды и, прежде всего, 
от достижений научно-технического прогресса.  
Критерием  развития  стран  и  народов  по  признанию  мирового  сообщества 
является  качество  жизни  населения.  Отступают  в  прошлое  ориентиры  только  на 
научно-технический  прогресс,  на  построение  тех  или  иных  моделей  индустриального 
развития. Поиск новых путей экономического развития привел к осознанию, что только 
качество жизни может в наибольшей степени выражать цели мирового сообщества, так 
как  человечество  стоит  на  пороге  перехода  в  новую  цивилизацию  -  "цивилизацию 
качества" /2/. 
Для  оценки  качества  жизни  населения  предложено  в  качестве  системы 
показателей использовать среднюю продолжительность жизни населения, ВРП на душу 
населения  и  доходы.  Данные  показатели  учитывают  все  аспекты  качества  жизни 
населения в стране и регионе. 
Продолжительность  жизни  населения  характеризует  условия  жизни:  состояние 
жилья,  достаточный  уровень  разнообразия  и  калорийности  питания,  доступность 
образования, уровень медицины и фармацевтического обеспечения. 
Уровень  ВРП  на  душу  населения  характеризует  возможность  органов  власти 
формировать  необходимый  бюджет  и  финансировать  общественные  институты: 
образование, медицину, меры по социальной защите населения и т.д. 
Личные  доходы  позволяют  гражданину  удовлетворять  личные  потребности  и 
потребности членов семьи. 
В настоящее время наработан огромный опыт по оценке и повышению качества 
жизни  населения,  однако  не  уделяется  должного  внимания  гендерному  подходу. 
Качество  жизни  рассматривается  усреднено,  не  учитывается  дискриминация  женщин, 
не рассматриваются причины резкого снижения продолжительности жизни мужчин. Не 
решаются  многие  проблемы  качества  жизни  населения  потому,  что  экономисты 
считают  гендер  чисто  социальной  категорией,  так  как  включает  в  свое  содержание 
значительное количество экономических элементов. Поэтому мы рассматриваем гендер 
как социально-экономическую категорию.  
Из  приведенного  выше  возникает  необходимость  углубления  теоретических  и 
методологических  исследований  качества  жизни  населения  с  позиции  гендерного 
подхода. 
Рассматривая  отдельного  индивида  с  позиций  гендерного  подхода,  можно 
построить  диаграмму  качества  жизни  женщины  и  мужчины  на  протяжении  их 
жизненного цикла. 
 
 
 
 
 

Казахский государственный женский педагогический университет. Вестник №3 (6), 2011.  
87 
Доходы,  
расходы 
                                                                        
                                                                     М у ж ч и н ы 
 
 
 
 
 
 
 
           1       2             3        4                              5                                 6       
                                                                                                                   60 
                                                                                               Количество лет 
Доходы,  
расходы 
 
 
                                                                 Ж е н щ и н ы 
 
 
 
 
 
 
           1       2       3    4               5       6     7     8      9           10       11                      12                                                                                                                                    
               55                     70                                                                                                                                                   
                  Количество лет 
Рисунок 1. Качество жизни в зависимости 
 от этапа жизненного цикла человека 
Из рисунка видно, что за жизненный цикл человека качество его жизни меняется 
в зависимости от этапа. На первом и втором этапах жизненного цикла человек получает 
школьное  и  специальное  (высшее)  образование  и  воспитание,  качество  его  жизни 
определяется доходами и занимаемым статусом родителей. 
После  учебы  и  получения  профессии  человек  выходит  на  рынок  труда  (этап  3). 
При  этом  он  получает  не  высокие  доходы  и  качество  его  жизни  можно  оценить  как 
низкое.  У  человека  в  этот  период  или  раньше  появляется  семья,  и  потребности 
возрастают. 
С ростом квалификации и занимаемых должностей доход человека растет, растут 
возможности  удовлетворения  потребностей  как  материальных,  так  и  духовных. 
Качество жизни при этом растет (этап 4). 
С  дальнейшим  ростом  квалификации  и  доходов  человек  переходит  на  этап 
зрелости (этап 5), когда потребности в основном удовлетворены, он воспитывает детей 
и несет затраты на их образование, качество жизни высокое. 
На  следующем  этапе  происходит  насыщение  личных  потребностей,  доходы 
высокие,  появляются  болезни,  растут  затраты  на  поддержание  здоровья,  появляются 
тенденции к снижению качества жизни (у мужчин этап 6 (в основном не доживают до 
пенсии), у женщин - этап 11). 
С  уходом  на  пенсию  (у  женщин  этап  -  12)  у  человека  резко  снижаются  доходы, 
здоровье  ухудшается,  для  его  поддержания  необходимы  уже  большие  затраты  и 
качество жизни резко снижается. 

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті.  Хабаршы  №3 (6), 2011.
 
88 
Качество  жизни  женщины  зависит  от  состава  семьи  и  доходов  мужа.  Для 
простого  воспроизводства  населения  каждая  семейная  женщина  должна  произвести  в 
среднем 2,6 деторождении, а для расширенного воспроизводства должна родить троих 
детей. 
Диаграмма ее качества жизни многоступенчата и зависит от количества рождений 
(этапы 5, 7, 9). При этом сглаживание качества жизни в периоды рождения и ухода за 
ребенком происходит за счет помощи близких и государства. Таким образом, женщина 
становится экономически зависимой от работодателя, государства, семьи.  
Содействовать достижению экономической независимости женщин и в конечном 
итоге  –  гендерного  равенства  в  экономической  сфере  –  могут  не  только  положения 
социального и трудового законодательства, но и изменения в приватной сфере. Шансы 
женщин  и  мужчин  на  рынке  труда  уравняются  при  условии  «дегендеризации» 
домашней работы и ухода за детьми.  
Экономическая  дискриминация  женщин  как  бы  дает  весомое  преимущество  в 
обществе  мужчинам.  Однако  заболеваемость  и  продолжительность  жизни  мужчин 
вызывает 
необходимость 
рассмотрения 
основных 
факторов, 
отрицательно 
воздействующих на здоровье и продолжительность жизни мужчин. 
1.
 
Высокий  уровень  безработицы  и  низкая  оплата  труда.  Мужчины,  как 
признанные  кормильцы  семьи,  тяжелее  переживают  безработицу  или  низкую 
заработную плату. 
2.
 
Мужчины  потеряли  свои  ведущие  позиции  в обществе,  невостребованность 
знаний и опыта работы. 
3.
 
Ухудшение  условий  труда,  отсутствие  или  недостаток  средств  защиты,  а 
также ненормированный рабочий день. 
4.
 
Неоднократная  смена  собственника,  и  как  следствие  реорганизация  с 
сокращением персонала и др. 
На  сегодняшний  день  разрыв  в  продолжительности  жизни  мужчин  и  женщин 
недопустимо велик – 12 -14 лет. 
Исходя из вышеизложенного можно сделать следующие выводы: 
-  качество  жизни  населения  можно  рассматривать  в  содержательном  выражении 
как  экономическую  категорию,  а  в  количественном  выражении  как  степень 
удовлетворения  постоянно  возрастающих  потребностей  населения.  При  этом 
государство  должно  создавать  условия  для  роста  благосостояния  всех  категорий 
граждан за счет перераспределительного механизма.  
-  социально-экономическая  сущность  гендера  включает  наряду  с  социальным 
статусом,  такие  экономические  характеристики,  как  доходы  населения,  инвестиции  в 
человеческий капитал, затраты на воспитание и обучение детей и т.д. 
-  гендерный  подход  к  повышению  качества  жизни  населения  означает  создание 
равных возможностей для мужчин и женщин в получении профессий, трудоустройстве 
и в одинаковой оплате равного труда. 
-  формирование  инфраструктуры  жизни  и  культурного  досуга  приведет  к 
фактическому  равенству  в  правах  и  обязанностях  мужчин  и  женщин  в  трудовой 
деятельности  и  в  семье,  что  будет  способствовать  развитию  личности,  карьерному 
росту, высоким доходам населения и на этой основе повышению качества жизни.  
 
ЛИТЕРАТУРА 
1.
 
Борисов  М.Н.  Сущность  и  структура  качества  быта.  //Качество  и  жизнь.  – 
2002. №1. С.49-53 
2.
 
Всеобщее управление качеством: Учебник для вузов /Под ред. О.П.Глудкина. – 
М.: Горячая линия – Телеком, 2001. – 600 с. 
 
 

Казахский государственный женский педагогический университет. Вестник №3 (6), 2011.  
89 
РЕЗЮМЕ 
В  статье  рассматривается  качество  жизни  населения  с  позиции  гендерного 
подхода, в частности проблемы экономической зависимости женщин и заболеваемости 
и продолжительности жизни мужчин. 
 
ТҮЙІНДЕМЕ 
Мақалада халықтың ӛмір сүру сапасы гендерлік тұрғыдан қарастырылған, соның 
ішінде әйелдердің экономикалық тәуелділігі және ер адамдардың денсаулығы мен ӛмір 
сүру ұзақтығы мәселелеріне ерекше кӛңіл бӛлінген. 
 
 
 
336.4 
Б 668 

жүктеу/скачать 2,73 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: