106
Жүргiзушi:
«Бес дұшпан» - Абай айқындап берген адамгершiлiкке жат
этикалық әдеп нормалары. Абай «Бес асыл iсiнде» нағыз
адам болу үшiн бес нәрсеге
асық болу керектiгiн айтса,
«Бес дұшпанда»:
Адам болам десеңiз,
Оған қайғы жесеңiз,
Өсек, өтiрiк, мақтаншақ,
Ерiншек,
бекер мал шашпақ -
Бес дұшпанын бiлсеңiз... - деп адам бойындағы жағымсыз
қасиеттi сынға алады. Осы жағымсыз қасиеттерден
жұртшылықты сақтандырмақ болады.
Ерлан:
«Өсек». Абай заманында ел
арасында көп тараған,
адамгершiлiкке жат, жаман қылықтардың бiрi - өсек айту,
өсекшiлдiк. Осы жайға ренiш бiлдiрген ақын 24-қара
сөзiнде «Қазақ ортасынан ұрлық, өтiрiк, өсек,
қастық
қылып, өнердi, малды түздеп, бөтен жақтан түзу жол iздеп,
өрiстетерлiк күн болар ма екен»? деп армандайды.
Жұмагүл :
«Өтiрiк» Ақын өтiрiктi «Бес дұшпанның» ең бiр
жиiркенiштi түрi ретiнде сипаттап, өз халқын осындай бiр
сұм кесапаттан тазартуды армандайды.
Ақты қара деп, я
қараны ақ деп, өтiрiктi шын деп ант ететiн кiсiлердi Абай
имансыз, азған адамдарға жатқызады.
«Расы жоқ сөзiнiң,
Ырысы жоқ өзiнiң.
Өңкей жалған мақтаумен,
Шынның бетiн бояды» -деп өтiрiк
пен өтiрiкшiлердiң бет
пердесiн ашады, сынайды.
Достарыңызбен бөлісу: 
