Совет–Хан Єаббасов
жүктеу/скачать 3,2 Mb.
|
treatise70934
ТЕМПЕРАМЕНТӘр адамның темпераменті, өзінің бүкіл психологиялық ерекшеліктеріне байланысты, бір-біріне онша ұқсай бермейді. Жалпы, адам психологиясының қозғалмалы күйін ‑темперамент десек, аса күрделі мінез-құлықтағы құбылыстарды, көз алдымызға елестеткендей боламыз. Әркімнің мінез-құлықтарындағы психикалық әсердің күші де, ықпалы да әр түрлі болып келеді. Біреу ‑ болған іске аса қатты қайғырып,тіпті шектен шыққан іс-әрекеттерге барудан да тайынбайды. Ал, екінші біреу‑мұндай оқиғаны жай ғана қабылдап, бәлендей аласапыран болып өрекпуге жол бермейді. Ендеше, адам бойындағы темпераменттердің қуаты мен күші де, ықпалы мен жігері де әр түрлі болатынын байқаймыз. Адам мінездеріндегі осы құбылыстарды ескере отырып, темпераменттің төрт т ү р і н ‑сангвиник, холерик, меланхолик, флегматик — деп, Аристотель заманынан бері қарай қолданып келеді. Енді қысқаша болса да осылардың әрқайсысына жеке-жеке тоқталып көрелік. Бұл типтегі жұлын-жүйке жүйесі, өзінің аса қуатт Сангвиник. да жігерлілігімен ерекшеленеді. Ол бір күйден екінші күйге тез ауысып, жылдам бейімделгіштік қасиеттерін байқатады. Оған ойда жоқта тап болған қайғы да, ерекше мол әсерлі қуаныш сәттері де, сангвениктік типтегі адамдарды терең толғаныстарға түсіргенімен, оның санасында ұзақ сақталып та жатталып та қала бермейді. Мұндай адамдардың өмірге деген сүйіспеншіліктері аса күшті болумен қоса, мақсатты қимыл-әрекеттері де қозғалысқа бай болып келеді. Олар айналасындағы болып жатқан жағдайларды тез түсініп, жедел жауапты әрекеттер жасауға икемді келеді. Өздерінің алдарына қойған мақсаттарын батыл қолға алып, жақсы аяқтап шығуға бар мүмкіншіліктерін салады. Кейде асығыстау шешімдер де қабылдап, өкініп те жүретін сәттері кездеседі. Бірақ, олар өкінішті сезімдерін де, көңілсіз қалыптарын да тез ұмыта біледі. Әлеуметтік ортада мұндай адамдарды, жүрдім-бардым ұшқалақтығын байқаса да, оның басқа қасиеттерінің арқасында толық мәнді жан екеніне сеніммен қарайды. Әсіресе, олардың жан-жақты дамыған зеректіліктері мен имандылық қасиеттерінің биіктігі, сөз жоқ, жарасымды адамдардың қатарынан саналады. Бұл типтегі адамдардың мінез-құлықтары тым жүктеу/скачать 3,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|