Егеуқұйрықтарға келесі құрамдағы полипептидтердің фрагменттері бар ақуыздар қоспасы берілді: - Cys - met - arg - gly - ala - Phe - val-ser. 1)Осы ақуыз фрагментін қорыту кезінде ішекте қандай ферменттердің әсерінен c-терминалды аминқышқылдары arg және phen болатын пептидтер пайда болады?
2)Осы ферменттердің ферменттер түрінде секрециясының биологиялық маңыздылығын және активтендіру механизмін түсіндіріңіз.
Пепсин асқазанның шырышты қабығында активсіз профермент пепсиноген түрінде синтезделеді.Қышқыл ортада,пепсиногенде тұз қышқылының активтендіруімен глу-41 және иле-42 арасындағы пептидтік байланыс үзіледі.Сонымен қатар активтену процесінде пепсиногеннің С-соңғы бөлігінен пепсиннің пептид-тежегіші бөлініп шығады және бірнеше кіші молекулалы кіші пептидтер гидролизденіп бөлінеді.
Пепсиноген + НСІ = пепсин + тежегіш + пептидтер
Реакция барысында 363 аминқышқыл қалдығынан тұратын,молекулалық массасы 38кДа пепсиноген, тұз қышқылының активтендіруімен 321 аминқышқыл қалдығынан тұратын,молекулалық массасы 34кДа активті фермент пепсинге айналады.Пепсин белсендірілгеннен кейін автокатализ процесі басталады және ол асқазан сөліндегі басқа проферменттердің,яғни прогастрексин ферментін активтендіреді.Пепсиннің қатысында акттивсіз формадағы прогастрексин активті гастрексин ферментіне айналады.Пепсин үшін оптималды орта рН 1,5-2 болса,гастрексин үшін рН 3,2-3,5
Трипсин және химотрипсин – гидролазалар класы,пептидазалар тобы,эндопептидазалар топшасына жататын ферменттер.Пептидазалар бір компонетті фермент, яғни жай белоктарға жатады.Құрамында тек белоктар ғана болады,простетикалық тобы болмайды, сондықтан оларды протеиндер деп атайды. Біркомпонентті ферменттер гидролиз кезінде амин қышқылдарына ғана ажырап бөлінеді. Трипсиннің молекулалық массасы 24 кДа, 6 дисульфидтік байланыстан тұратын бір полипептидтік тізбегі бар, оған 223 аминқышқыл қалдығы кіреді.Химотрипсиннің молек.массасы 25 Кда,оған 2 дисульфидтік байланыс,241 аминқышқыл қалдығы кіреді.Белсенді орталығы серин мен гистидин аминқышқылдарының қалдығынан тұрады.Эндопептидазалар нәруыз молекуласының ішкі жағындағы пептидтік байланыстарды үзеді, соның нәтижесінде ұзындығы әр түрлі полипептидтер түзіледі.
Белок + Н2О = полипептидтер Лейцилцистеилглицин + Н2О = лейцин+цистеин+глицин
Глицилаланин + Н2О = глицин + аланин Казеиноген + Н2О = казеин + альбумоз
