89. Қысым және сипап-сезу өткізгіш жолы100% Жалпы қарастыра алар болсақ,тері анализаторларының афферентті талшықтары бізде затты сипап сезу,ауырсыну және температураның тітіркенулерін жеткізеді. Ал терінін тактильди яғни жанасу мен кысым сезу сезимталдығын откизгиш жолдар бизде tractusgangliospinothalamocorticalis болып табылады.Жалпы бизде рецепторлар тери кабатында жатады.Биз бұл өткізгіш жолдың үш нейроннан тұратынын білеміз.Бірінші нейрон-ол бизде сезимталдыктын барлык турлеринин шетки нейроннын жасушалары жиыны болып келетин жұлын түйінінде орналасады.Сонымен қатар бұл түйіннен шыгатын тармактар бизде 2 тармакка болинеди –онын шетки тармагы тери нерв курамындагы рецептордан багыт алады,ал орталыктан шыгатын тармак бизде арткы тубиршек курамында жулыннын арткы жипшесине барып,осы тустан 2 тармакка яғни жоғары көтерілетін және де төмен түсетін бағытта тармақтарға бөлінеді.Бизде осы талшықтардын бир болиги жұлыннын арткы мүйізінде аяқталады ол бизде tractus gangliospinalis деп аталады.Ал жоғарылаган талшыктардын баска да болиги атап айткан арткы мүйізге кирмей,жұлыннын арткы жипшелернине карай журіп,fasciculus cuneatus et gracilis курамында спакша мидын аттас ядроларына ягни nucleus gracilis/nucleus cuneatus –ке карай барады,осы жолдын бул болиги бизде tractus gangliobulbaris болып табылады.
Ал енди жұлыннын арткы мүйіздери мен сопакша мидын аттас ядроларында бизде екіншi нейроннын жacуша денеci жатaaды.Бизде жалпы арткы мүйыздерде орналаскан жасуша аксондары-comissurа alba көмегімен ортангы жазыктыкты кесип отип,карама –карсы жактын бүйір жiбінде орналаскан tractus spinothalamicus laterialis –ти курайды.
Ал сопакша ми ядроларында орналаскан жасуша aксондары-laminicus medialis дeп aталатын жолмен таламуска жетеди.Бизде бул жол сопакша мида карсы жака аусып,медиалльди илмек айкаспен decussation lemniscorum-ды тузеди.Сонымен бизде дененин арбир жартысы ушин жулында тактильди импульстерди откизетин 2 жол болады.Бірінші жол–айkаспаған жол –ол бизде карама –карсы жактын бүйір жибинде жатады.Екіншісі ол –айқасқан жол-ол бизде карама –карсы жактын бүйир жипшесинде жатады,сол ушин де бизде жулын закымдану болганда жанасу жане де кысым сезу сезимталдыгы бузылмайды.Себеби сайкести будамыз сау жакта жатады.
Жалпы 3-нейрон жасуша денеси бизде таламуста жатады.Ал онын аксондары tractus thalamocorticalis курамында бизде улкен ми кыртысына жане де орталык артындагы катпар мен тери анализатор-н кыптыстык шети орналаскан шеке болигине барады.Бизде тактильди жане ауырсыну сезимталдыгы мида жайыла отыра жинакталган.
Заттарды сипап сезу откизгиш жолдары- да бизде үш буыннан турады.Яғни 1-жұлын туйиндери;2-сопакша мидагы аттас ядролар;3-таламус жане ен сонында жогары тобе болигиндеги тери анализатор-н кыртыстык шеты.