Оқушылардың танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыру, ойлау қабілетін жетілдіру және болашақ кәсіби қызметіне бейімдеу Зерттеулердің нәтижесі саралаудың екі түрін береді. Олар сыртқы және ішкі (сынып ішіндегі) саралау болып бӛлінеді:
Сыртқы саралаубұл оқушыларды анық белгілеріне (қабілеттер, қызығушылықтар және т.б.) қарай тұрақты топтарға бӛлу, бұл топтардағы білім мазмұны да, оқыту тәсілдері де сондай-ақ ұйымдастыру нысандары да әр түрлі.
Ішкі саралаудакездейсоқ белгілер бойынша құрылған тұрақты топтағы балалардың ӛзіндік ерекшеліктері ескеріледі. Бұнда топтарға бӛлу айқын немесе еркін болуы мүмкін, қойылған оқу мақсатына қарай топ құрамы ӛзгеріп отырады.
Саралау әр түрлі деңгейде жүзеге асуы мүмкін. Мысалы, Рональд Де Гроот үш деңгейді анықтап ұсынды [7]:
