Т о п о н о м І / ik r ЖӘне этимология қазақ тіл білімінің антологиясы а. Әбдірахманов Топономика жэне этимология Павлодар 2010
жүктеу/скачать 7,05 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2) бран. «несчастный, окаянный» (Таджикско-русский словарь.
М., 1954, стр. 40). Сөйтіп иран тілдеріндегі «бэдбахт» сөзінің екі мағынасының бірі - «бахытсыз» Бетпақдала атауын жасаған да, екіншісі -«оңбаған, бетсіз, арсыз» деген мағынада жэне ұрысу ретінде «бетпақ» түрінде эдеби тілге енген. Сонымен сөздің эти- мологиясы мынадай: бад+бахт (иранша - «бақытсыз»)+дала (түрікше жазық жер) = Бетпакдала. Қазақстанда осы жөнмен жасалған Бетпақтау деген тау аты да бар. БОРАБ¥РГЫСЫН - Шығыс Қазақстанмен көршілес Тау- лы-Алтайдағы жер аты. Осы жерде экспедицияда болған Ж. Болатовтың пікірі бойынша бұл монғолдың бор - сұр, бур- гас - тал деген сөздерінен жасалған (Ж. Болатов. Қошағаш қазақтарының тіліндегі жергілікті ерекшеліктер. Қазақ тілі тарихы мен диалектологиясының мәселелері. 4 шығуы, Ал маты, 1962, 69-беті). Бірак Ж. Болатов сөз арасындағы а дыбысының қайдан келгенін айтпайды. Сондықтан бүл пікір жетілдіре түсуді қажет етеді. Біздіңше бурят тіліндегі боро сөзі дэл осы топонимнің сырын ашуға көбірек жақын сияқты, Бүл сөзге бурят-монғол-орыс сөздігінде мынадай түсінік берілген: боро 1) серый, сивый (о масти); 2) смуглый (о цве те лица). Осының бірінші сүр, боз деген мағыналары жақын. Екіншіден, Борабұрғысын атауындағы; бора сөзі де бурят- монғолдың боро сөзіне жақын. Бургааһа(н) сөзіне бурят- монғол-орыс сөздігінде: 1) прут, хворостина; 2) кустарник деген 94 түсінік берілген (Бурят-монгольско-русский словарь. М , 1951, стр. 125). Бурят-монгол тілінде басқа түркі-монғол тілдеріндегі с дыбысы һ дыбысына ауысатынын (башқүрт тілі тәрізді) ескер- сек, онда бургааһан сөзінің қазақша және алтайша бүрғысын түрінде келуі әбден заңды қүбылыс. Сонымен бүл атаудың өзгеру схемасы былай: Боробургааһан > Борабұргысын. жүктеу/скачать 7,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|