Байланысты: ТА ырып экономикалы теорияны П ні мен дісі. О амды ндіріс
Мемлекеттің тұрақтандыру саясаты – ол макроэкономикалық саясаттың экономиканы толық жұмыспен қамту деңгейінде немесе потенциалды өнім шығаруға тұрақтандыруға бағытталған кешенді шаралар. Осы шараларды қандай бағытта, қандай механизмдер арқылы іске асыру жолдары жөнінде әр түрлі пікірлер бар. Олардың сан түрлілігі мен салмақтары бірдей еместігі мемлекеттің тұрақтандыру саясатын қабылдауға кедергі болмай, барлық циклдық реттеу тұжырымдамасын екі бағытқа топтады: неокейнсиандық және неоконсервативтік.
Неокейнсиандық тұжырымдама жиынтық сұранысты реттеуге бағытталса, ал неоконсервативтік – жиынтығы ұсынысқа бағытталады.
Тұрақтандыру саясатын іс жүзінде жүргізетін экономистер мен саясатшылардың қай бағытқа– жиынтық сұранымға немесе жиынтық ұсынымға басымдылық бергеніне тәуелсіз, ең күрделі мәселе экономикалық саясат мақсаттарының санымен оны іске асыратын құралдар санының сәйкестігі. Қысқаша оны төмендегідей түсініруге болады: үкімет экономиканы дәл құлдырау фазасында ынталандыра алса, ал дәл өрлеу фазасында экономиканы «қыздырмай» тежей алса. Себебі елдің экономикасы барлық уақытта қозғалыста болады, сондықтан мемлекеттің тұрақтандыру саясаты сол қозғалыс ырғағына дөп түсіп отыра ала ма? Дөп түспеуі де мүмкін. Қорыта айтқанда, барлық нарықтық экономикадағы елдерде қиыншылықтарына қарамастан мемлекетте тұрақтандыру саясаты жүргізіледі. Әрине әр елдің өз ерекшеліктеріне байланысты «экономиканың ұлттық моделі» арқылы жүргізіледі. Себебі, американ капитализмі жапондықтардан, ал Жапондықтардан - Қазақстанның өтпелі кезеңдерінің айырмашылықтары бар. Сондықтан, бәрі де бір бағытта жүруі мүмкін емес. Бірақ экономиканың циклды даму заңдылықтарының негізін білу, әрбір елдің үкіметіне макроэкономикалық саясатты тиімді жүргізу үшін қажет.
Экономикалық құбылыстарды қайталауға бейім тұратын нарықтың ерекшеліктерін өткен ғасырдың бірінші жартысындағы өмір сүріп еңбек еткен экономистер байқаған, сонымен қатар ХІХ және ХХғасырларда жетекші экономистердің бірде-бірі бұл мәселеге тоқталмай өте алмады. Олардың еңбектерінен циклдық дамудың байланыстылығы, экономикалық процестерге әсерін мойындаған, циклдық дамудың себептерін анықтауға ұмтылған әр түрлі пайымдауларды, түсіндірулер мен болжамдарды кездестіруге болады. Нарық жағдайында өндіріс қозғалысының циклдық себептеріне экономикалық теорияда қалыптасқан бірнеше теориялық бағыттар бар.
7.2. кесте.- Мемлекеттің дағдарысқа қарсы қолданылатын құралдары