Тапсырма № Тақырыбы
жүктеу/скачать 431,17 Kb.
|
семинар Жертану
| Тапсырма № 4.
Тақырыбы: Жердің геометриялық және физикалық сипаттамасы. Жер – күн жүйесінің үшінші ғаламшары, ол орбита бойымен орташа қашықтықты 149,5 106 шақырымға Күнді айнала қозғалады, орташа периодпен, 365,2564 жұлдыздық тәулік бойынша; орбита бойынша жылдамдығы 29,76 шақырым/сек. Жер массасы – 5,975х10²г, оның 1/333432 бөлігі күн массасын құрайды; Жер бетіндегі заттың орташа тығыздығы – 5,52г/см³. Экватор бойынша Жер радиусы – 6378, 245 шақырым, өріс радиусы – 6356,863 шақырым, орташа радиусы – 6371,110 шақырым. Жер күн жүйесінің басқада денелері секілді күнді элиптикалық жолмен (аса ерекшелігі жоқ айналыммен) орбита бойымен айналады. Күн жер орбитасының бір элиптикалық фокусында орналасқан, соның әсерінен Күн мен Жер арасындағы арақашықтық бір жыл ішінде 147,117 млн.шақырым (периглмен) 152,083 млн.шақырым (афелияға) дейін ауысып отырады. Жер Орбитасының үлкен жартылай осі Күн жүйесінің арақашықтығының шегін өлшегенде бірлігі 149,6 млн.шақырымға тең. Орбита бойымен Жер жылдамдығының орташа алғанда 29,765 шақырым/сек, 30,27 шақырым/сек (периглмен) 29,27 шақырым/сек (афелии) дейін тербеледі. Сонымен қатар Күнмен қоса Жерде Галактика орталығын қозғала айналуда да қатысады, галактика бойын айналу периоды 200 млн жылды құрайды, қозғалыстың орташа жылдамдығы 250 шақырым/сек тең. Күн жермен бірге жұлдыздарға біршама жақын оның ішінде Геркулес шоқ жұлдызы 19,5 шақырым/сек жылдамдық бағытында қозғалады. Жыл болып есептелетін Жердің Күнді айналу периоды бірнеше түрлі көлемге байланысты болып келеді, тағы да Жер қозғалысы аспан нүктелерінің сферасы арасында қандай қарым-қатынас болатынын және Күннің аспанды айналу қозғалысы сияқты көрінетін құбылыстарды қарастырады. Айналу периодында, күннің уақыт аралығында өтуі –көктемгі теңесу. Күннің көктемдегі теңесу нүктесінен өтетін уақыт аралығы тропикалық жыл деп аталады. Тропикалық жыл күнтізбенің негізі етіп қойылған, ол 365,242 күн тәулігіне тең. Жердің жазық орбитасы (элиптиканың жазық) 1,6°бұрышқа тең. Жердің табиғи серігі – Ай жерді элиптикалық орбита бойымен 384 400 шақырым қашықтықта айналып отырады. Ай массасы Жер массасының (7365х10²¹кг) 1:81,5 бөлігін құрайды. Екі дене Жерде Айда масса жүйесінің ортасын дене бойымен айналады. Ай массасының Жер массасына қатынасы ғаламшарлар ішіндегі ең үлкені және Күн жүйесіндегі жерсеріктері, сондықтан Жер – Ай жүйесін екі ғаламшар ретінде қарастырады. Жер күрделі пішіннен тұрады, гравитациялық біріге атқаратын іс-әрекеттерді анықтай отырып, ортақ күшті пайдаланып, Жерді осьтік айналым жасайды және олардың ішкі және сыртқы рельефті туғызушы күштерінің жиынтығы. Жер бетінің пішіні фигура формасына ұқсас болғандықтан, гравитациялық потенциалы алынады (демек жазық, барлық нүктеде тік бағытта перпендикуляр орналасады), теңіз бетіндегі сумен сәйкестігі (толқындар болмағанда, ағындар және сарқырамалар атмосфера қысымының өзгеруімен тікелей байланысты). Ол жазықты геоид деп атайды. Көптеген түрлі ғылыми және геодезияның практикалық есептерін, картография және де басқада шешім қабылдау үшін Жер пішіні ретінде жер эллипсоидын қабылдаған. Бұл жазықпен шектелген көлем, жер көлемі деп есептеледі. Жер эллипсоидын білу, оның Жер бетінде қалай орналасқанын анықтау, сонымен қатар Жердің гравитациялық өрісі астродинамикада өте үлкен маңызы бар, жасанды космостық денелердің қозғалыс заңын зерттейді.Бұл параметрлер астрономдық – геодезиялық, гравиметрикалық өлшемдер және жерсеріктердің геодезиялық әдісімен зерттеледі. жүктеу/скачать 431,17 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|