Тастанбеков бекболат мутаевич криминалистика
жүктеу/скачать 338,57 Kb.
|
| Дәріс жоспары
Құжаттарды криминал истикалық зерттеу түсінігі, мазмуны және ма№ынасы. Хаттарды криминал истикалық зерттеу. Құжаттарды құрал-жабдықтар арқылы зертеу. Кіріспе Қылмысты зерттеу кезінде құжаттар маңызды айғақ бола алады. Құжаттар, біздің қоғамымызда барлық салаларда қолданады ашу кезінде құжаттар арқылы көптеген мәліметтер анықталады. Бұл құжаттар қатарына мыналар жатады: жеке куәлік, бекітілген заңды деректер, ақша және т.б. құнды заттарға қатысты құжаттар. Бұл құжаттар нақты айғақ бола алатын жағдайда ғана, криминалистік тұрғында зерттеленді. Қазақстан Республикасың Қылмыстық істер жүргізу Кодексінде жал№ан құжат жасаушы қылмыстық жауапкершілікке тартылатынды№ы туралы арналы тараулар бар. Мысалы: Жал№ан құжат, мөр, баспабет жалау 178 тарауда, жолсапар құжаттары мен пошта төлемдеріне алдау мақсатымен белгілер жасау, қою 170 тарауда қаралады. Осыдан келіп құжаттарды криминал истикалық тур№ыда зерттеу қажеттілігі туады. Қылмыстық істі зерттеу кезінде, құжаттарды криминалистік зерттеудін әдіс-тәсілдері және құрал- жабдықтары, осы зерттелу үстіндегі құжаттық нақты ай№ақ болуына көп жерін тигізеді. Құжаттарды криминал истикалық зерттеу, теңестіру ілімінің, “сипаттау”, “сараптау”, “салыстыру” ережелеріне сүсінеді. Құжаттарды криминал истикалық зерттеу “Криминалистика пёні және оның жүесі, әдістері” және “Криминал истикалық теңестіру және көпшілік заттарынан талқыны анықтау” тақырыптармен ты№ыз байланысты. Құжаттарды криминал истикалық зерттеу, қылмыстық іс жүргізу пёнімен де байланысты, я№ни құжаттарды зерттеу және оның ай№ақ ретінде қолданылуы, қылмыстық іс ай№ақ ретінде қолданылуы, қылмыстық іс жүргізу заңына қатысты болып келеді. (тақырыптар: “Қылмыстық іс жүргізу кезіндегі ай№ақтар” және “Қылмыстық іс жүргізу кезіндегі ай№ақ түрлері”). Тақырып мазмұнын айта келе қылмыспен қылмысқа қарсы іс тәрбиесінде құжаттарды криминал истикалық зерттеудің жекеленген сұрақтарына тоқталып өтейік. Құжаттарды криминал истикалық зерттеу түсінігі. Қылмыстық қҮқықта ''құжат'' болып негізінен: мемлекеттік мекемелер мен Үйымдардың арнаулы қа№аздары, заңды ма№ынасы бар, міндеттен босататын немесе жүктейтін қа№аздар саналады. Ал криминалистикада кҮжат түсінігінің ауқымы үлкен. Қылмысбол№ан және қылмысты ашу кезінде қолдан№ан, қылмыстық істе нақты ай№ақ бола алатын материалдық объект “құжат” болып саналады. Олар : Жазбаша құжаттар (мётін, санмен жазыл№ан, қолмен және баспасөз жазбалары, қа№аз№а және басқа материалдар№а жазыл№ан жазбалар: графикалық; (суреттер, сызбалар т.б) фотоқұжаттар мен киноқұжаттар; фотоқұжаттар; видеоқұжаттар; Құжаттарды криминал истикалық зерттеудің негізгі ауқымы, жазба құжаттары болып саналады. Қылмыстық істі жүргізу кезінде, құжаттар жазба және заттай айғақ бола алады. Жазба айғақтар дегеніміз – азаматтардың іске қатысты болған оқиғаны анықтайтын құжаттар (тексеру актілері, сараптама қорытындысы, бұйрықтан үзінді).Бұл құжаттар көшірме болуы да мүмкін, яғни осы құжаттардың негізгі мәні оның мағынасы. Аталған құжаттар криминал истикалық зерттеу обьектісі бола алмайды. Заттай айғақ бола алатын құжаттар ғана криминалистикалық зерттеудің обьектісі бола алады. Бұл құжаттар қатарына мыналар жатады: Қылмыс болған кезде, қылмысты жасыру мақсатында қолданылған құжаттар (есеп-қисаптар, өкімдер, қол қойылмаған хаттар т.б) Қылмыстың ізі қалған құжаттар (алдау мақсатында құжаттардағы белгілер т.б ) Қылмыстың істің обьектісі болған құжаттар (жазылған, жыртылған, зақымдалған құжаттар) Тікелей іске қатысты құжаттар (есірткі зат алу мақсатында жазылған құпия хаттар т.б) Осы көрсетілген құжаттар заттай айғақ бола алады (ҚР ҚІЖК 58, 61 тарауы) Құжаттардың түпнұсқасы және жалған түрі болуы мүмкін. Түпнұсқа құжаты, іс жүзіндегі және күшін жоғалтқан болып екіге бөлінеді. Іс жүзіндегі құжат белгілі бір уақытта заң күші бар, ал күшін жоғалтқан құжат, Бұл заң күшін жоғалтқан құжат болып саналады. Құжаттарды тексеріп қарауда мына жәйттарға көңіл бөлу қажет: а) мазмұнын анықтау б) сыртқы жағдайын қарау; в) құжатта алдау мақсатындағы белгілер бар ма? Бар белгіге қандай? Құжатты тексеріп қарау ҚР ҚІЖК тарауын негізге ала отырып қаралады: құжат аты, реттік саны, жазылған мерзімі және құжат кімге берілген; құжат мөлшері мен шетінің жағдайы; құжаттың түсі, тығыздылығы, түрі Жазу бояуының түр-түсі мен сипаты; қойылған қолдың орналасуы мен мазмұны; қойылған мөр мен штамптың орналасуы мен мазмұны; таңба, ажырау белгілері; құжаттағы алдау мақсатында жасалған белгілер; Обьектінің зерттелуіне қарай, құжаттарды криминал истикалық зерттеу екі түрге бөлінеді. Криминалистикалық зерттеу; Техникалық зерттеу; Қорыта келгенде, құжаттарды криминалистикалық зерттеу, криминалистикалық, заттай айғақ бола алатын құжаттарды зерттеудің әдістері мен тәсілдерін жетілдіретін саласы болып келеді. Құжаттарды криминалистикалық зерттеудің, жазуды криминалистикалық зерттеу тарауына тоқталып өтейік. жүктеу/скачать 338,57 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|