Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е



Pdf көрінісі
бет54/301
Дата16.10.2023
өлшемі2,62 Mb.
#116485
түріОқулық
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   301
Байланысты:
Таубаева Ш.Т., Иманбаева С.Т.,Берикханова А.Е.Педагогика Оқулық. 2018

Вербалды қарым-қатынас

адамдар арасындағы сөз арқылы 
жүргізілетін қарым
-
қатынас.
Вербалсыз 
қрым-
қатынас

адамар 
арасындағы 
ым
-
ишараға 
негізделген сөзсіз қарым
-
қатынас.
Интерактивті қарым-қатынас

адамдардың өзара
бірі
-
бірімен 
тығыз әрекеттестік байланыста болуы.
Перцептивтік 
қарым-қатынас

кез 
келген 
қарым
-
қатынас 
барысында адамдардың ішкі жан дүниесін түсіне алу, көңіл
-
күйлерінің 
қандай деңгейде екенін сезіне білу.
Аталған қарым
-
қатынас түрлерін педагогика саласындағы 
«мұғалім-
оқушы»
қарым
-
қатынастық
жүйесіндегі ерекшеліктерін қарастырып өтейік.
Вербалды қарым-қатынас
– 
бір адамнан екінші адамға не болмаса 
бір топ адамдар арасындағы 
сөз арқылы
ақпараттармен алмасу үдерісі. Сөз 
адамдарға ғана тән, аса маңызды құдіретті күш және вербалды қарым
-
қатынастың негізгі құралы. 
 
Педагогикалық үдеріске
қатысушы субъектілерінің сөйлеу 
шеберліктері арқылы олардың дүниетаным шеңберін, мәдениеттілігін, 
тәрбиелілігін, тіпті мінез
-
құлқын да байқауға болады. Сондықтан көптеген 
жас мамандардың осал жерлері де осы сөйлеу шеберліктерінің 
жетіспеушілігіне байланысты болып келеді. 
Сөздік қарым
-
қатынас адам миының үлкен жарты шарларының 
қызметтеріне байланысты іске асырылады. Адамның әрбір сөзі бір нәрсені 
білдіреді, яғни оның мән
-
мағынасын ми жұмысы арқылы талдап қбылдайды. 
Қарым
-
қатынасқа қатысушы адамдар айтылған сөзді жақсы түсініп 
қабылдаулары үшін олар бір тілде (
қазақ, ағылшын, орыст.с.с.
) сөйлеусулері 
керек. Сөздік (вербалды) қарым
-
қатынас
арқылы ғылыми ақпараттарды 
оқушы санасына жеткізуде нақты тәжірибеден алынған мысалдар, қызықты 
фактілер, орынды мақал
-
мәтелдер тыңдаушылардың қызығушылықтарын 
арттырып, олардың назарын тақырыпқа аудара түседі. 
Вербальды қарым
-
қатынас екі түрге бөлінеді

аксиалды және 
ретиалды



48 
Аксиалды қарым-қатынас 
– 
ақпаратты 
бір
адамнан екінші 
бір
адамға 
жеткізу үдерісі
(
мұғалім және жеке бір оқушы немесе оқушы мен оқушы 
арасындағы қарым-қатынас
). 
Ретиалды қарым-қатынас

ақпаратты 
бір
адамнан 
бір топадамға
жеткізу үдерісі 
(
Мектеп жағдайында мұғалі -ата-аналар, мұғалім-сынып 
оқушылары жүйесін атауға болады
). 
Мектепте
жағдайында қарым
-
қатынастың аталған екі түрі де жиі 
кездеседі. Ол тек оқушы мен мұғалім арасында емес, директор мен 
педагогикалық
ұжым арасында, мұғалім мен мұғалім арасында, мұғалім мен 
ата
-
аналар арасында болатын қарым
-
қатынас. Кейбір мұғалімдер аксиалды 
қарым
-
қатынастқа бейім, кейбіреулер 

ретиалды қарым
-
қатынасқа жақын 
болады. Бірақ шебер педагог болу үшін аталған қарым
-
қатынастың барлық
түрін жақсы меңгеру маңызды. 
Аксиалды және ретиалды қарым
-
қатынастар барысында сөйлеп тұрған 
адамды 
тыңдай алудың 
өзі
өнер. Аксиалды қарым
-
қатынастағы диалогтың 
нәтижесі адам көңілін барлық алаңдатқыштардан (
уақыт-тың тығыздығы, 
ұялы телефонның үнемі шырылдай беруі т.с.с.
) алшақтатуына байланысты 
өзгеріп отырады.
Қарым
-
қатынастың нәтижелері оны ұйымдастыру орнына (
сынып іші, 
аудитория, дала, табиғат, т.б.
), өткізілу уақытына (
таңертең, түсте, 
кешке
), адамның жас ерекшеліктеріне, мінездеріне байланысты әр
-
түрлі 
болады. Осыған орай қарым
-
қатынас жасауда оның орны мен уақытының 
алатын рөліне байланысты мынандай мысалдарды келтіруге болады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   301




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет