«Техникалық механика» пәнінен Лекциялар жинағы Ақсукент 2021ж
жүктеу/скачать 1,87 Mb.
|
| Теорема. Сан шамасын сақтай отырып күштің түсу нүктесін өзінің әсер ету сызығының бойымен бір орнынан екінші бір орынға көшіруге болады, одан күштің абсолют қатты денеге әсері өзгермейді.
күші алғашқыда қатты дененің А нүктесіне түсірілген болсын (1.2,б-сурет). Күштің әсер ету сызығының қандайда бір В нүктесіне шамалары тең, АВ түзуімен қарама-қарсы бағытталған және екі күш түсірейік. Бұл екеуінің де сан мәні, берілген күш -тің сан мәніне тең болсын: Сондықтан В нүктесіндегі екі күш нөлге эквивалент болатын жүйе құрады: ~0. Екінші аксиома бойынша: ~. (а) Осы өрнектегі үш күштен тұратын жүйеден және екі күштен тұратын жүйені жекелеп алсақ, оның 1-аксиома бойынша нөлге эквивалент екенін көреміз: ~0. 2-аксиома бойынша күштердің нөлге эквивалент жүйесін берілген (а) жүйеден алып тастауға болады: ~. (б) Ал (а) және (б) өрнектерін салыстырудан мынау шығады: ~. Бұл теореманы дәлелдейді. Демек, абсолют қатты денеге әсер етуші күштер сырғымалы векторлар болып табылады. Мұндай векторлардың бастапқы нүктелерін олардың әсер ету сызықтарының кез келген нүктесіне көшіруге болады. 3 аксиома. Қатты дененің бір нүктесіне түсірілген екі күшті бір теңәсерлі күшпен ауыстыруға болады. Тең әсерлі күш берілген күштер-ден құрылған параллелограмм диагоналі-мен анықталады да сол нүктеге түсірі-леді (1.3-сурет). Қатты дененің А нүктесіне түсірілген және күштерінен параллелограмм құрамыз да, оның диагоналін табамыз. Осы параллелограммның диагоналі берілген күштердің тең әсерлі күшін бейнелейді: ~, . 4 аксиома. Екі дене бірі-біріне әр уақытта шамалары өзара тең, бір түзудің бойымен қарама–қарсы бағытталған күштермен әсер етеді. (1.4-сурет). Бұл аксиоманы басқаша Ньютонның 3-заңы деп те атайды. 1.4-сурет 5 аксиома. Тепе–теңдіктегі кез келген механикалық жүйеге қосымша жаңа байланыстар жасауға болады. Бұдан оның бастапқы тепе-теңдіктегі жағдайы өзгермейді. Бұл аксиоманы қатаю принципі деп те атауға болады. жүктеу/скачать 1,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|