Timur Bektur : «Біздің замандастардың арасында за- манауи кітап жазуды бірінші боп қолға алдың, енді заманауи баспа ісін де қолға алып жатырсың. Алла Тағала берекетін берсін!» Shynggys Mukan
жүктеу/скачать 1,49 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ой салатын әңгімелер
[ 69 ] тыр. Әзірбайжанда кітап дүкендері өте көп. Теміржол вокзалының жанында үлкен-кіші он беске жуық дүкенді санап шықтым. Ішінде жастар қаптап жүр. «Озар елдің ұлдары кітап оқиды, тозар елдің ұлдары қалтафон шұқиды ма» деген ойға қалдым. Алматыда вокзал маңайында, негізінен, дөнер дүңгіршектері. Көбіне біздер қарынды тойдырып, мидың азығы жа- йында ұмытып кете береміз. Екі елде де әдебиет өздерінің тілдерінде жазылған. Орысша әдебиет кезігіп қалып жатса да, бірлі-жарым кітаптан аспайды. Екі елдің жұрты да ана тілінде сай- рап жүр. Бұл – дұрыс жүргізілген ұлттық саясаттың жемісі. Бакуде болғанымда балалар киімін сататын дүкен- ге кірдім. Сатушысы менен көп болса екі-үш жас кіші жігіт екен. Қазақстаннан келгенімді бірден байқап, әңгімелесе кетті. Жөн сұрасып болған соң: «Кенесары Қасымов – ұлы тұлға», – деді. Таңғалғаннан көзім бақырайып кеткен шығар сол сәтте. «Оны қайдан білесің?» – десем, әлгі жігіт тарихты көп оқитынын айтты. Есімі Керім екен. Кенесарыдан бөлек Алаш Орда тарихын, Желтоқсан көтерілісін, Колбинді, Қонаевты, бәрін біліп тұр. Жақында Кенесары хан туралы кино 17 түсірілгенін айтсам: «Қойшы, ақыры шықты ма?» – деп таңғалды. «Саудагерлері осындай болса, бұл елдің болашағы жаман емес екен», – деген оймен қайттым. Керім өз елінің тарихына да қысқаша шолу жа- сап өтті. Бір күн бұрын әзірбайжандар республи- 17 «Аманат» – Кенесары Қасымов бастаған ұлт-азаттық қозғалыс жайында ғылыми тұжырымдама жасаған белгілі тарихшы Ермұхан Бекмаханов туралы режиссер Сатыбалды Нарымбетовтің 2016 жылы шыққан фильмі. [ 70 ] Үшінші тарау ка күнін тойлаған болатын. «Біздің елде Ресейдің ықпалы нөл пайызға тең», – деп зор мақтанышпен айтты. Білімділігіне, өз елінің тарихын сондай сүйіспеншілікпен айтып бергеніне қарап, патриоттық сезімінің тасып тұрғанына көзім жетті. Екі елде де орыс тілін үлкендері білсе білер, бірақ жастары ағылшын тіліне түбегейлі көшіп жатыр екен. Әсіресе бұл үрдіс Грузияда қатты байқалады. Мектептерінен орыс тілін алып тастап, жаппай ағылшынды оқытуға кірісіпті. Жастары, тіпті, мек- теп жасындағылар да ағылшын тілінде сайрап жүр. Бір жерден орысша сұрай қалсаң, ағылшынша жауап береді. Жеке мысалыма сүйеніп өзіміз туралы айтатын болсам, әлемнің жаңалықтарынан хабардар ететін өзекті әдебиетті әлі күнге дейін өзге тілде оқуға мәжбүрміз. Тілімізді дамытамыз деп, керісінше ақса- тып алмадық па деп те ойлаймын. Ақсаған тілмен ұлттық санаң да қалыптаса қоймайтынын уақыттың өзі дәлелдеп отыр. Екі елдегі үрдісті көріп сүйсініп, ішіміздегіні еске түсіріп күйініп қайттым. ТӘРБиЕ САҒАТЫНДАҒЫ БІЛІМСІЗДІК Университет қабырғасында бакалаврдың төртінші курсын оқып жүрген кезімде, бізге бір практикант әйел адам келіп сабақ жүргізді. Бұл кісі өз жұмысына өте ұқыпты әрі үлкен жауапкершілікпен қарайтын еді. Магистратурада оқитын әрбір студент бакалаврда оқитындарға сабақ беріп, практика өтетіні бар. Прак- Ой салатын әңгімелер [ 71 ] тика барысында тәрбие сағатын ұйымдастырулары қажет. Көбісі осы міндетіне салғырт қарап, жа- нын қинамай, бакалавр студенттерінің сынақ кітапшаларына былай да «жақсы» бағаларын қойып бере салатын. Әлі де сол үрдіс бар болуы керек, өзгере қойды дегенге сенбеймін. Әлгі кісі басқалардан ерек- ше еді. Ол міндетін орындауға жауапкершілікпен қарап, бізге де қызық болсын деген ниетпен тәрбие сағатын шығармашылық форматта өткізуді ұсынды. «Саясаттануды оқысақ та, ғылыми тақырыптарды талдамай, көркем әдебиетке бет бұрайық», – деді. Өзі кітапты сүйетін жан болатын. Біз келісе кеттік. Сабақтарымыз түске дейін жүретін. Тәрбие саға- тын сағат беске белгіледік. Ол кезде қыс, күн ерте ба- тады. Беске таман аудиторияға кірсек, шам сөніп тұр, бірақ бөлме таңғажайып жарық екен. Апайымыз май- шамдар жағып қойып, ақ қабырғаларға әдемі суреттер іліп, біздің келуімізге аудиторияны әбден дайында- ған екен. Көңіл күйіміз көтеріліп кетті. Келісілгендей, тәрбие сағаты барысында әрқай- сысымыз сүйікті кітабымыз туралы айтып, ұнаған үзіндісін оқып беруіміз керек болатын. Есімде, тобым- дағы бір қыз Фариза Оңғарсынованың әке туралы өлеңін сезіммен оқып, көзіне жас алды. Біреулер клас- сик жазушылардың еңбектерінен үзінді оқып берсе, екіншілері заманауи қаламгерлердің шығармаларына жүгінді. Мен Памуктің туындысынан үзінді келтірдім (оны келесі тараудағы «Ішкі сүзгінің маңызы жайлы» әңгімемде оқи аласыздар). Кезек бір жігітке жетті. Кафедраға шығып, ешбір қалжыңсыз өзінің кітап оқымайтынын, себебі былай да бәрін білетінін, әйтсе де тапсырманы орындау үшін |