Тірі ағзалар туралы көп салалы ғылым

Зерттейтін ғылым

- микология

Түр саны

Өсімдікке тән белгілері

- бір орнынан қозғалмайды, қанша тіршілік етсе сонша өсе береді, тарамдалады, қоректік заттарды бүкіл денесімен сорады

Жануарларға тән белгілері

- хлороплас тары болмайды, дайын органикалық заттармен қоректенеді (гетеротрофты), жасуша қабықшасы хитинді, жасушадағы қор заты гликоген

Көбеюі

Көбеюдің басым түрі

- жыныссыз (спора, зооспора, конидий)

Зооспорада болады

- талшықтар

Спора түзілетін орын

- спорангий

Конидий дегеніміз

- шаң түріндегі спора (коидийсидамда түзіледі)

Төменгі сатыдағы саңырауқұлақтар тобына жатады

- ашытқы, пеницилл, аспергилл

Ашытқы саңырауқұлағы

- біржасушалы, бір ядролы, басқа саңырауқұлақтардан айырмашылығы ұзақ уақыт оттексіз тіршілік ете алады

Ашытқы саңырауқұлағының көбеюі

- бүршіктеніп, қолайсыз жағдайда жынысты жолмен

Ашытқы саңырауқұлағының ғылыми атауы

- қант саңырауқұлағы

Қамырдың көтерілу себебі

- ашытқы саңырауқұлағы қамырдағы қантты ыдыратып, көмір қышқыл газ мен спиртті түзеді. Көмірқышқыл газы қамырды көпіршіктерге толтырады, соның нәтижесінде қамыр көтеріледі.

Зең саңырауқұлақтары

- ақ зең (мукор), пеницилл, аспергилл

ақ зең (мукор) кездеседі

- нанда, жемістерде, жылқы тезегінде

Ақ зеңнің басқа саңырауқұлақтардан айырмашылығы

- тарамдалып кеткен бір ғана жасуша

Зең саңырауқұлағынан алынады

- пенициллин антибиотигі

Өкпенің қабынуы, құздама, күл ауруын емдеуге қолданылатын саңырауқұлақ

- пеницилл

Лимон қышқылы алынады

- аспергиллден

Зең саңырауқұлақтарының зияны

- картоп, жеміс, дәнді дақылдарды шірітеді

Пеницилдің жіпшумақтарының шоғырының түсі

- көкшіл-жасыл

Аспергилдің жіпшумақтарының шоғырының түсі

- сарғыш-жасыл түсті

Саңырауқұлақтың жемісті денесі

- бір-біріне тығыз ұйыса орналасқан жіпшумақтардан тұрады

Қалпақшалы саңырауқұлақтардың жемісті денесі

- қалпақ пен түбіртектен тұрады

Ақ саңырауқұлақтың жемісті денесінің салмағы

- 2 кг 720 г

Саңырауқұлақтардың құрамы

-10-20 ℅ құрғақ затының 2-4 ℅ нәруыз, 1 ℅ май

Түтікшелі саңырауқұлақ

- ақ саңырауқұлақ

Қатпарлы саңырауқұлақтар

- арышқұлақ, түлкіжем. қозықұйрық

Қалпақшалы саңырауқұлақтардың ағаштардың тамырымен селбесуі

- микориза

Симбиоз дегеніміз

- екі ағзаның пайдалы селбесуі

Қайың, қарағай, шырша маңында өседі

- ақ саңырауқұлақ

Қарағай мен шыршалы орманда өседі

- арышқұлақ

Арықтардың шірігі мол жағасында өседі

- жас кезінде жеуге жарамды көңқұлақ

Көңқұлақтың спораларын таратады

- бунақденелілер

жалған түлкіжем

- қалпақшасының үстіңгі беті тегіс, қызғылт-сары түсті

Кәдімгі түлкіжем

- қалпақшасының шеті желбіреген. үстіңгі беті ақшыл-сарғылт түсті, қалпақшасын бөліп қарағанда ақ шырын бөлінеді

Боз арамқұлақтың қозықұйрықтан айырмашылығы

- қалпақшасының асты ақшыл-жасыл түсті

Қозықұйрық қалпақшасының асты

- алқызыл түсті

Жалған түбіртектің кәдімгі түбіртектен айырмашылығы

қалпақшасының асты қою сарғылт түсті, қалпақшасының үсті мен түбіртегі ашық сарғылт-жасыл түсті, түбіртегінде белдеуше сақина болмайды

Улы саңырауқұлақтар

- жалған түбіртек, жалған түлкіжем, көңілкеш, боз арамқұлақ, шыбынжұт

Саңырауқұлақтан улану белгілері

-іші ауырады, жүрегі айниды, құсады, әлсізденіп басы айналады, кейде сіңірі тартылады

Паразит саңырауқұлақтар

- қастауыш, қаракүйе, тат, ақұнатақ, діңқұлақ

Жазда әртүрлі өсімдіктердің жапырақтарына, сабақтарына аппақ ұн сеуіп тастағандай болады, ол

- ақұнтақ саңырауқұлағының жіпшумақтары

Ақұнтақ астық түсімін кемітеді

- 30 ℅-ға

Бидай масағындағы сәл иіліп келген қара түсті түзіліс

- қастауыш

Қастауыштың жіпшумағы

-аналықтың түйінін толтырады

Қастауыштың споралары бидайды зақымдайды

- гүлдеу кезінде

Дәнді дақылдардың, қамыстың жапырақ сабағындағы ұзынша таттың түсіндей қызңылт-қоңыр томпайған дақтар

- тат сақырауқұлағы

Бұл саңырауқұлақпен зақымдалған астықтың дәні майда әрі жеңіл болады

- тат

Тат саңырауқұлағы бидай түсімін кемітеді

Қаракүйе саңырауқұлағы зақымдайтын дақыл

- астық тұқымдастарын

Қаракүйе саңырауқұлағының жіпшесі

- тез өсіп, қара спора түзеді

Діңқұлақ саңырауқұлағының жемісті денесінің басқа саңырауқұлақтардан айырмашылығы

- жемісті денесі тұяққа ұқсайды, әрі өте қатты

Діңқұлақ саңырақұлағымен зақымданған ағаштың сүрегі

- үгілгіш, опырылғыш болады

Ағаш сабағын зақымдайды

- діңқұлақтың споралары

Жемісті денесі көпжылдық саңырауқұлақ

- діңқұлақ

шірітпе саңырауқұлағы зақымдайтын дақыл

- картоп

Саңырауқұлақтардың споралары қандай ортада өнеді

- қарашірігі мол, ылғалды ортада

Қалпақшалы саңырауқұлақтардың жіпшумақтары топырақ астында

- 6-12 см тереңдікте орналасқан

Өсімдіктерді тез өсіретін белсенді зат

-гибереллин

Ауру туғызатын вирустардың шамадан тыс көбейіп кетуін тежейді

-антибиотик