«Туризм, бастапқы әскери дайындығы, дене мәдениеті және спорт» кафедрасы

Ең әуелі гимнастика сабағы басталмас бұрын, сабақтың қауіпсіздік ережесін үйрену керек. Мұғалімнің тұжырымдамасымен орындалады. Гимнастикамен арнаулы шұғылданушы өзі сақтана жүріп, спортпен шұғылданудың жалпы ережесін білуі керек. Содан кейін, әріптесін сақтандыра білуі керек.

Мұны орындау әр спортшының міндеті.

1. Гимнастикалық жабдықта белгілі бір уақытта бірнеше адамның жаттығу орындауына болмайды.

2. Тіреліп секіру кезінде спортшының жүгіретін жолында және секіріп түсетін жерінде тұруға болмайды.

3. Спорт жабдықтарында жаттығуды орындайтын жерге секіріп түскенде міндетті түрде екі аяқты бүгіп түсу керек.

4. Арқан бойымен төмен түскенде екі аяқпен демеп, екі қолмен кезек ұстап асықпай түсу керек.

5. Қандай да болсын құрал-жабдықта орындалатын жаттығуларды мұғалімнің рұқсатынсыз бастауға болмайды.

6. Гимнастикалық таяқшасы немесе секіртпемен жаттығу орындағанда жақын тұрған әріптесіне тигізіп алмауды мұқият қадағалауы керек.

7. Спорт құралдарында мұғалімнің немесе әріптесіңнің көмегінсіз күрделі жаттығулар орындауға болмайды.

8. Спорт құралдарында жаттығуды орындамас бұрын міндетті түрде олардың жарамдығы тексеріледі. Тексерілмеген спорт жабдықтарында жаттығулар орындауға болмайды.

9. Сабақ үстінде және басқа да орындарда мұғалімнің ақыл-кеңесін мұқият тыңдап алмай күрделі жаттығулар орындауға болмайды.

10. Гимнастика сабағында міндетті түрде арнаулы спорттық киім киеді.

11. Спорт құралдарында жаттығу орындаған кезде әріптесіне көмек көрсету және сақтандыруды әр жаттығушы білуі керек.

Жалпы және арнайы дене дайындығы жыл бойғы жұмыстарда – дайындық, жарыста (негізгі, өтпелі) көрінеді, бірақ қатысы мен міндеттері өзгеріп отырады. Оқудың алғашқы жылдарында жалпы дене дайындығына көп көңіл бөлінеді, себебі олар жас спортшылардың жан-жақты дамуы мен ағзаның функционалды мүмкіндіктерінің өсуіне әсер етеді. Жалпы дене дайындығы жыл бойы жүзеге асады, оның көлемі дайындық барысында өзгеріп отырады. Бағдарлама авторлары жас гимнасттармен жұмыстың жұмыста нәтижеге жетудің бір жолы арнайы және жалпы дене жаттығуларының ұштасуы деп біледі, осы жағдайда ғана спортта жетістікке жетуге болады деп есептейді.

Спорттық жаттығу бұл организмге психологиялық әсердiң жүйесi, психикалық және дене мәдениет көмегіменен спортшыға әсер ету. Спорттық жаттығудың түпкi мақсаты спорт жарыстарына спортшыны дайындау және жоғарғы нәтижелерге жету болып табылады. Спортшы оқу-жаттығу іс-әрекет процессiнде өз қозғағыш сапаларын – күштi, жылдамдық және икемділікті, ептілікті, шыдамдылықты жоғары жетiлдiредi. Ол қабылдаулар және қозғағыш әсерлердiң әдiстерiн бағдарлайды және тікелей орындау әдістерін техникалық негізін жасап, жарыста орынды орындауда кӛрсетіп мінсіздікке жетеді. .[41]

Адамның психикалық сапалары, олардың дамуы және әбден жетiлуі оқу-жаттығу іс-әрекетінде спортшының санасына кіреді, яғни спорттық жаттығу процесінде өте орынды орындауда оқып, мінсіздікке жетеді. Спорттағы оқу-жаттығу қызметі, ақырында, спортшының жоғарғы жҧмысқа қабiлеттiлiк кҥйiн, табысын әсер етуге бағытталған машықтанғандықтың күйi болып табылады. Машықтанғандықтың күйi спортшының дайындығының әр түрлi жиынтығы – күҥштік, техникалық, тактикалық, теориялық және психологиялық. Спорт жағдайлар күйі және спортшының дайындығының тҥрлерi спорт іс-әрекетінің нақты түрлерiндегi жарыстарына қатысу дайындығын мінездейді.

Спорттық жағдайлар:

– жылдамдық жоғарылайды қозғағыш реакциялар, әр тҥрлi кҥрделi реакциялар мiнсiздiкке жетедi;

– сезгiш ажыратуы айқын және әсерлi процестерге айналады – әр түрлi сезiнулер: қабылдаулардың түрлеріне айқындалады: «уақытты сезу, су сезу, снарядты сезу т.б.»

– Зейіннің негiзгi қасиеттерiн көрсетуі үлкейедi; шоғырландыру, үйлестiрiлу, ауыстырып қосу, орнықтылық; қарқын, көлем және өз күйiн әсерлi бақылаудан астам спортшының мҥмкiндiктерін туғызады.

– спортшының санасының жұмыс жасауы артады және ұйымдағы зияткерлiк қабiлеттiлiктерi арқылы өз әсерлерiн басқарулары дамиды;

– спортшының тұлғалық сапасы, оның адамгершiлiктiктерi айқын көрінеді, қызбалық (олардың жоғарғы өрнегiнде) тағы басқалар, ерiк көріністері айқындала бастайды.