Vi-ix ғасырлардағы түркілердің шаруашылығы



бет2/6
Дата07.10.2024
өлшемі28,52 Mb.
#147039
1   2   3   4   5   6
Байланысты:
ерте орта мәдениет

Егіншілік


Шу және Талас алқабында, Алатау аңғарында тұрғындар суармалы егіншілікпен айналысты. (Каналдар, арықтар, суқоймалары, өзен суын көтеруге арналған бөгет орындары)
  • Қазақстанның оңтүстігі мен Жетісу ежелден отырықшы-егіншілік мәдениеті дамыған өңір еді.

Көне арықтар Іле өзенінің төменгі ағысында сақталды.

Тары мен бидай егілді, жүзім, бау-бақша өсіру дамыды;

  • Тары мен бидай егілді, жүзім, бау-бақша өсіру дамыды;
  • Шу алқабында болған Қытай елшісі өз жазбаларында: «Қалаларда халықтың бір бөлігі жер өңдейді, ал екіншісі саудамен айналысады» деп атап өткен.
  • Қарлұқ тайпаларын сипаттаған әл-Идриси: «Көшпелі адамдар... Алайда олар жер өңдейді».
  • Талас пен Шу өңіріне соғдылардың қоныс аударуы және түркі тілдес бірқатар көшпелілердің отырықшылыққа көшуі егіншіліктің дамуын жеделдетті.

Қолөнердің дамуы

  • Археологиялық қазбалар
  • Қыштан, металдан, сүйек пен тастан жасалған бұйымдар;
  • VI-IX ғасырларда түркілер керуен жолдары бойындағы құдықтарға күмбез түрінде «сардоба» салды.
  • Балбал тастар (3м., ер адам, ара тұра әйел бейнесі, аруақтар)
  • Мүсіндер қабірлерге және ғибадат өткізілетін жерге тұрғызылды;

Ислам дінінің таралуына байланысты адамды бейнелеу дәстүрі жойылды. Дешті Қыпшақта ХІІ-ХІІІ ғасырларға дейін балбалдар орнатылып келді.

Қала мәдениеті

  • Ерте орта ғасырларда қала мәдениеті Оңтүстік Қазақстан мен Жетісу аймақтарында дамыды.
  • Оңтүстік Қазақстанда ортағасырлық қала мәдениеті ежелгі қаңлылар дәстүрінде қалыптасты. Осы аумақта қала мәдениетін өркендетуде соғдылар маңызды рөл атқарды.
  • Ең ірі Тараз «әйгілі түркі қаласы» ретінде атап көрсетілді.
  • Қыстаулар мен жайылымдар; билеушілердің ордаларының орналасуы;

цитадель


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет