«Вітчизнянанаука: сучаснийстан,актуальніпроблемитаперспективирозвитку»



Pdf көрінісі
бет8/113
Дата12.01.2017
өлшемі8,82 Mb.
#1708
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   113

References: 

1.  WWW.SOLIQ.UZ 

 

 



A.T. Kenjabaev, N.Sh. Akbarova 

(Tashkent, Uzbekistan) 

 

MANAGEMENT INVESTMENT RESULTING PROJECTS IN UZBEKISTAN 



 

Problems of management of investment projects in Uzbekistan, year after year to pay close attention to the state. In 

the new edition of the Law "On Investment Activity" received from the December 9, 2014 № ZRU

-380 occupies a special place 

state regulation of investment activity. 

Article  15  of  the  Law  stipulates  the  state  regulation  of  investment  activity  iscarried  out  by  improving  the  legal 

framework of investment activity. 

Investment  management  of  any  state-a  kind  of  a  set  of  principlesandmethodsfor  the 

implementation of administrative tasks that are included 

in the basis of all of the investment activity of the country. The most important condition for dynamic and balanced 

economic growth in Uzbekistan is a very important tool, implement deep structural reforms, modernization and diversification 

of the economy in the area of investment policy. 

In 2014 the volume of investments in Uzbekistan's economy grew by 10.9 percent and amounted to 14.6 billion US 

dollars. In this case, more than 21.2 percent of capital investments, or more than $ 3 billion, accounted for foreign investments 

and loans, of which three quarters 

 is foreign direct investment. Especially gratifying is the fact that from year to year in the 



implementation  of  the  investment  program  of  more  active  participation  of  private  equity  at  the  expense  of  own  funds  of 

enterprises that are just in the past year increased by 10.3 percent and amounted to $ 4.3 billion [1 ]. 

All  banks  of  Uzbekistan  are  actively  involved  in  attracting  investment  projects  in  the  country.  With  the  help  of 

commercial banks for investment purposes has been directed $ 1.7 billion, or 20 percent more than in the previous year. More 

than  73  percent  of  all  investments  were  directed  at  industrial  construction  and  about  40  percent 

  for  the  purchase  of 



machinery and equipment. 

A distinctive feature of Uzbekistan's investment policy is that priority is given to investment projects aimed at creating 

new high-tech industries, providing deep processing of local raw materials. In 2014, in the leading sectors of the economy 

commissioned 154 large facility worth $ 4.2 billion, with modern high-tech equipment. 

These include items such as "Production of passenger cars models "Damas" and "Orlando" on the basis of "Khorezm 

car production association" design capacity of 60,000 cars per year, "Organization of production of 760,000 tons of Portland 

cement or 350 thousand tons of white cement in Jizzakh region", "Reconstruction of the zinc processing plant 80,000 tonnes 

of zinc concentrate", "Construction of a new sulfuric acid plant on the smelter", "Full-scale modernization of the Syrdarya TPP" 



32 

«Проблеми та перспективи розвитку науки на початку третього тисячоліття у країнах Європи та Азії»

 

 

 



 

with power generation of 50 MW, "Organization of spinning on the basis of "Mangit" Karakalpakstan capacity of 5 million tons 

per year, and others. 

Commissioned a third branch of the pipeline Central Asia 

 China total length 1830 km and a design capacity of 25 



billion cubic meters of gas per year. A powerful impetus for the development of high-tech industries has been the creation of 

special industrial zones 

 PPE "Angren" FIEZ "Navoi" PPE "Jizzakh" providing investors with a broad package of tax incentives 



and preferences, providing them at the expense of the republic necessary external engineering and transport infrastructure. 

Among the high-tech services in the most intense years of independence, developing communication and information 

services, which in the past five years has increased by 3.3 times, and for the year 

 by 24.5 percent. 



 Given the special and important role of ICT in the economy and society, in 2013 adopted a comprehensive program 

for the development of national information and communication system of the Republic of Uzbekistan for the period 2013-

2020.  

Implemented under this program, projects allowed in 2014 to complete the transfer of all ATS republic from analogue 



to digital signal, which significantly increased the rate of use of international information networks. Careful attention is paid to 

increase the availability of ICT services for the population, including those living in remote regions of the country. 

For  example,  in  2014  in  the  country  built  more  than  2  thousand  kilometers  of  fiber-optic  communication  lines, 

including such remote areas as Kungradsky, Baisun, Uzun, Muinak. 

 

Year after year, in the country a growing number of users of the World Wide Web, which  now stands at more than 



10.2 million people, or one-third of the total population. In this case, the bandwidth of the Internet in the country increased by 

4 times, and access speed 

 1.5 times. In addition, the cost of the Internet compared to the previous year decreased by 11.6 



percent. 

 

Due to the installation in the past year more than 500 new base stations of mobile communication subscribers of the 



modern high-tech communication system is nearly 20 million people, and the volume of services it provides communication 

increased by. 

In conclusion, we can say that all the work done in the field of management of investment projects in Uzbekistan in 

our opinion should be based in the following functions: 

-in-depth study of foreign investment environment of the republic and forecasting investment market conditions; 

-development of strategic directions in the field of investment activity of the republic; 

-development of a strategy of investment resources of the country; 

-search and evaluation of investment attractiveness of real projects and the possible selection of the most effective 

ones for the good of the republic

-accurate and credible assessment of investment properties and certain financial instruments selected are the most 

effective for the state. 

Timely application of the above functions in the practice of management of investment projects in Uzbekistan serve 

the welfare of all people in the region. And it generally improves the immune system of the republic's economy. 

 

References: 

1.  www.uza.uz/ru/ 

2.  Report of the President of the Republic of Uzbekistan Islam Karimov at the meeting of the Cabinet of Ministers dedicated 

to the socio-economic development in 2014 and the most important priorities of economic program for 2015. 

 

Supervisor: 

doctor of Economics, Professor Aman Kenzhabaev Turgunovich. 

 

 

Ҳ. Абдураҳмонов



 

(Ташкент, Узбекистан)

 

 

СОЛИҚ ЮКИ ВА УНИ ҲИСОБЛАШНИНГ ҲОЗИРГИ МОДЕЛЛАРИ

 

 

Илмий адабиётларда солиқ оғирлиги қанчалик паст бўлса, давлат иқтисодиётининг ривожланиши ҳам шунга 

мос  равишда  ўсиш  тенденциясига  эга  бўлади.  Шунингдек,  илмий  изланишдарда  хўжалик  юритучи  субъектлар 

зиммасидаги солиқ юкини ҳисоблашнинг турли усуллари мавжудлиги тўғрисида етарлича маълумотларни учратиш 

мумкин.  Маҳсулот  таннархини  шакллантиришда  корхонанинг  солиққа  оид  харажатлари  бошқа  моддий  харажатлар 

билан  бир  қаторда

 

туради.  Шу  жиҳатдан  олиб  қараганда,  солиқ  юкини  ҳисоблаб  чиқаришнинг  илғор  усулларидан 



фойдаланиш реал вазиятни тўлиқ ифодалаб беради.

 

Маълумки,  инвестициялар  ҳар  қандай  жамиятда  иқтисодий  ўсишнинг  муҳим  омили  сифатида  эътироф 



этилади.  Шу  борада  капитални

 

ўстиришига  таъсир  ўтказувчи  ҳамда  иқтисодий  ўсишни  рағбатлантирувчи  омиллар 



ичида  солиққа  тортиш  масаласи  муҳим  ўрин  тутади.  Иқтисодиётда  қулай  инвестицион  муҳитни  яратишда  мақбул 

солиқ режимини қўллаш орқали солиқ тўловчиларнинг ҳақли эътирозларига сабаб

 

бўлаётган айрим муаммоларни, 



хусусан улар зиммасидаги солиқ юкини янада камайтириш мумкин.

 

Маълумки,  солиқ  ставкасининг  пасайтирилиши,  амортизацион  схемаларнинг  замон  талабларидан  келиб 



чиққан  ҳолда  такомиллаштирилиши,  халқаро  талаблардан  келиб  чиққан ҳолда солиққа  тортиш  базасини  ўзгариши 

орқали инвестицион муҳит янада қулайроқ кўриниш олиши мумкин.

 

Иқтисодий  адабиётларда  мамлакат  солиқ  қонунчилигининг  талаблари  инвестициялар  ва  капитални 



жамғариш жараёнига тўғридан

-

тўғри таъсир ўтказиши келтириб ўтилган.



 

Корхоналарнинг фойда ва мулк солиқлари, 

шунингдек  бизнес  харажатларининг  солиққа  тортиш  мақсадларида  тан  олиниши  ва  солиқ  қонунчилигининг  бошқа 

масалалари корхона ихтиёрида солиқ тўлагандан кейин қоладиган фойда миқдорига таъсир ўтказмасдан қолмайди. 

Jorg

ensen  ва  Siebert  (1968)  томонидан  солиққа  тортишнинг  инвестицияларга  таъсирини  баҳолашга  нисбатан  икки 



томонлама ёндашилганлигини кўриш мумкин 

(1)

. Биринчи ёндашув жамғариш ва инвестиция жараёнларини иқтисодий 

моделлаштириш билан ифодаланса, иккинчи ёндашув эффектив (самарали) солиқ ставкалари (

effective  tax  rates 



 

ETR

) асосида ифодаланадиган солиқ юкини баҳолашдан иборат. 



ETR 

асосида солиқ юкини баҳолашни икки хилда 

ўтказиш  мумкин  (батафсил  маълумот  Giannini,  Maggiulli,  2002) 

(2)

.  Биринчидан  эффектив  (самарали)  солиқ  юкини 

баҳолашда йиғма макроиқтисодий кўрсаткичлар ёки алоҳида олинган фирма кўрсаткичларидан келиб чиққан ҳолда 

чиқариш мумкин. Бу эса ўз навбатида “орқага қаровчи” (backward

-

looking) макро ёки микро ёндашув бўлиши мумкин. 



«Проблеми та перспективи розвитку науки на початку третього тисячоліття у країнах Європи та Азії»

 

 



33 

 

 



Эффектив (самарали) солиқ юкини аниқлашнинг иккинчи варианти "ex

-

ante" кўрсаткичининг келгуси давр гипотетик 



инвестицион  лойиҳалари  учун  солиқ  юкини  ҳисоблаш  билан  ифодаланади.  Шу  борада  инвесторнинг  келгусидаги 

гипотетик  ҳатти

-

ҳаракати  борасидаги  тахминларга  асосланган  кўрсаткичларни  “олдинга  қаровчи”  (forward



-looking) 

сифатида эътироф этилади 



(3). 

Эффектив  (самарали)  солиқ  ставкалари  (ETR)  нинг  турли  кўрсаткичларидан  солиққа  тортишнинг  корхона 

инвестицион  фаоллигига  таъсирини  таҳлил  қилишда  фойдаланиш  мумкин.  Бу  борада  солиқ

 

қонунчилигининг 



инвесторнинг келгусидаги фаолиятига таъсирчанлигини аниқлаш учун "forward

-

looking" кўрсаткичи ишлатилади ва у 



корхона инвестицион фаолияти учун солиқ тизими томонидан яратиб бериладиган рағбатлантирувчи ёки таъқиқловчи 

қоидаларни

 

аниқ  ифодалаб  беради.  Солиққа  тортиш  фақатгина  инвестор  фаолиятига  таъсир  қилувчи  бир  неча 



омиллардан бири сифатида тавсифланади.

 

Мазкур масалани ўрганишда М.Кинг ва Д.Фуллертон (King, Fullerton, 1984) бошчилигидаги халқаро экспертлар 



гуруҳининг  микроиқтисодий  моделидан  фойдаланилади.  Кинг

-

Фуллертон  моделида  инвестициялар  учун  солиққа 



тортишнинг  асосий  таъсири  капитал  қийматининг  ўзгаришида  акс  этади  ва  энг  юқори  эффектив  (самарали)  солиқ 

ставкалари (



marginal effective tax rateMETR

) асосида аниқланади. Дастлаб, шартли лойиҳалар учун солиқ тўлашдан 

олдин  ва  кейин  ҳар  бир  инвестицияга  тўғри  келадиган  фойда  нормаси  фарқидан  келиб  чиқадиган  солиқ  оғирлиги 

ҳисоблаб


 

чиқилади 



(4)

Кинг


-

Фуллертон моделидан фойдаланиб, моддий қийматликларга инвестициялар учун солиқ юки даражаси 

Иқтисодий Ҳамкорлик ва Ривожланиш Ташкилоти (ИҲРТ)нинг кўпгина мамлакатлари учун ҳисоблаб чиқилган. Ҳисоб

-

китоблар  натижаси  солиқ  қонунчилигининг  инвестицион  қарорларга  таъсири  ҳақида  иқтисодий  сиёсатни  ишлаб 



чиқишда маълумот сифатида фойдаланилади 

(5, 6)

Ушбу  моделнинг  асосий  ғояси  қуйидагича:  фараз  қилайлик,  иқтисодиётда  солиқларнинг  мавжуд  эмаслиги 

шароитида  инвестор  ўз  қуйилмалари  учун  тўлиқ  фойда  нормасини  олади.  Солиққа  тортиш  мавжуд  бўлганда  эса 

олинадаган  фойда  миқдори  солиқ  суммасига  камаяди.

 

Ушбу  солиқ  юкининг  миқдори  корхоналар  солиққа  тортиш 



тизимига,  ҳисобланган  солиқ  суммасига  нисбатан  инфляция  даражаси  таъсирига,  асосий  воситалар  ва  бошқа 

активларга ҳисобланадиган амортизациянинг хусусиятларига, турли даромадлар (капиталнинг ўсиши, фоизлар ёки 

дивидендлар)ни солиққа тортишга ва бошқа бир қатор омилларга боғлиқ бўлади. Шу ўринда солиқ юкини кенг маънода 

таърифлайдиган бўлсак, у ўз ичига солиқ қонунчилиги асосида ҳисобланган солиқ ва бошқа мажбурий тўловларни 

ҳамда

 

ушбу солиқларни тўлаш билан боғлиқ қўшимча оғирликни ҳам олишини таъкидлаш лозим 



(7)

Келтирилган  ифодалардан  маълумки,  инвестициялар  учун  солиқ  юки  бир  неча  хусусий  омиллар  (моддий 

қийматлилик

 

тури,  иқтисодиёт  тармоқлари,  молиялаштириш  манбаси  ва  инвестиция  қилувчилар  категорияси)  дан 



келиб  чиққан  ҳолда  белгиланади.  Шунинг  учун  ҳисобланган 

METR

эффектив  (самарали)  солиқ  юки  корхоналар 

фойда ва даромад солиғи ставкасидан фарқ қилади, шунингдек бир турдаги инвестициядан бошқа турига нисбатан 

фарқли бўлади.

 

Шунинг учун мазкур моделдан фойдаланган ҳолда ва мамлакатимиз солиқ қонунчилиги талабларидан келиб 



чиқиб, моддий қийматликларнинг айрим турлари –

 

машина ва қурилмалар, бино ва иншоотлар, компьютерлар (юқори 



технологияли  активлар),  иқтисодиётнинг  анъанавий  соҳалари  –

 

машинасозлик,  қурилиш  ва  савдо, 



молиялаштиришнинг  уч  тури  –

 

заём  маблағларини  жалб  қилиш,  қимматли  қоғозларнинг  жойлаштирилиши  ва 



тақсимланмаган фойда кўрсаткичлари учун солиқ юкини ҳисоблаб чиқиш мумкин.

 

 



Фойдаланилган адабиётлар рўйхати:

 

1.  Giannini,  S.  and  C.  Maggiulli  (2002)  The  effective  tax  rates  in  the  EU  Commission  study  on  corporate  taxation: 

methodological aspects, main results and policy implications, CESifo Working Paper No. 666 (1). 

2.  King, M. and D. Fullerton, eds. (1984) The Taxation of Income from Capital: A Comparative Study of the United States, 

United Kingdom, Sweden, and West Germany (Chicago: University of Chicago Press). 

3.  OECD (1991) Taxing Profits in a Global Economy (Paris: OECD). 

4.  OECD (1996) Fiscal Measures to Promote R&D and Innovation (Paris: OECD). 

5.  Karzanova, I. (2002) Estimation of Effect of Taxation on Real Sector Investment in Russia: Calculation of Marginal Effective 

Tax Rates, HSE Economic Journal 6 (2) (Moscow: The Higher School of Economics Press). 

 

 



З.

 

Аллаберганов

 

(

Ташкент, Узбекистан



 

РОЛЬ БЕРЕЖЛИВОСТИ В ИСПОЛЬЗОВАНИИ

 

ЭНЕРГЕТИЧЕСКИХ РЕСУРСОВ

 

 

С каждым годом на бытовые нужды расходуется большая доля электроэнергии, газа, тепла, воды; в огромных 



масштабах  растёт  применение  бытовой  электрифицированной  техники.  Между  тем,  многие  месторождения  в 

обжитых местах уже исчерпаны, а новые приходится искать и обустраивать в труднодоступных районах. Обходится 

всё это очень недёшево. Поэтому именно экономия становится важнейшим источником роста производства. Расчёты 

показали, а практика

 

подтвердила, что каждая единица денежных средств, истраченных на мероприятия, связанные 



с экономией электроэнергии, даёт такой же эффект, как в два раза большая сумма, израсходованная на увеличение 

её производства. Коммунально

-

бытовое хозяйство является на сегодня крупным потребителем топлива и энергии: на 



его долю приходится около 20% топливно

-

энергетических ресурсов.



 

Потребность в энергии постоянно увеличивается. Электростанции работают с полной нагрузкой, особенно 

напряжённо  –

 

в осенне



-

зимний период года в часы наибольшего потребления электроэнергии: с 8.00 до 10.00 и с 

17.00  до  21.00.  И  в  это  напряжённое  время  где

-

то  столь  необходимые  для  производства  киловатт



-

часы  тратятся 

напрасно. В пустующих помещениях горят электрические лампы, светятся экраны телевизоров. Установлено, что 15

-

20% потребляемой в быту электроэнергии пропадает из



-

за не бережливости потребителей.

 

Простота и доступность электроэнергии породили у многих людей представление о неисчерпаемости наших 



энергетических ресурсов, притупили чувство

 

необходимости её экономии.



 

Между тем, электроэнергия сегодня дорожает. Поэтому старый призыв «Экономьте электроэнергию!» стал 

ещё более актуальным.

 

Освещение квартиры складывается из естественного и искусственного. Любое из них должно обеспечивать 



достаточную освещённость помещения, а также должно быть равномерным, без резких и неприятных теней.

 


34 

«Проблеми та перспективи розвитку науки на початку третього тисячоліття у країнах Європи та Азії»

 

 

 



 

Для  улучшения  естественного  освещения  комнат  отделку  стен  и  потолка  рекомендуется  делать  светлой. 

Естественная освещённость зависит также от потерь света при попадании через оконные стёкла. Запылённые стёкла 

могут поглощать до 30% света. Наличие в настоящее время различных химических препаратов для чистки стёкол 

позволяет без особых физических усилий содержать их в надлежащей чистоте.

 

Сокращение энергопотребления и энергосбережение являются важнейшими приоритетами в экономике для 



директивных  органов  Узбекистана.  Топливно

-

энергетический  сектор  играет  ключевую  роль  в  развитии  экономики 



страны; в этот сектор направляется почти 50% капиталовложений, он дает 7% общего объема

 

валового внутреннего 



продукта  (ВВП)

 

и  занимает  первое  место  среди  всех  отраслей  по  объемам  экспортной  выручки.  Повышение 



энергоэффективности является главным фактором обеспечения экономического роста.

 

Введение в строй новых энергоблоков позволяет сократить объемы передаваемой в отдаленные регионы 



электроэнергии, снизить технические потери в электрических сетях. В связи с запуском Таллимарджанской тепловой 

электростанции  и  подстанции  «Сугдиёна»

 

отпала  необходимость  передачи  электричества  с  Ташкентской  части 



энергосистемы  в  Самаркандскую,  Кашкадарьинскую  и  Сурхандарьинскую  области.  В  результате  на  новых 

магистральных электросетях это привело к сокращению технической потери до 500 миллионов Квт/часов в год. С 

целью  дальнейшего  улучшения  электрообеспечения  Ферганской  долины  завершено  строительство  подстанции 

«Узбекистон», она подключена к ТЭС «Янги Ангрен». Это даст возможность сократить до 200 миллионов Квт/часов в 

год технический расход при передачи электрической энергии. Примеров такой эффективной работы можно привести 

еще множество.

 

На  объектах  энергосистемы  последовательно  выполняются  модернизационные  работы  по  экономии 



природного  топлива  за  счет  внедрения  новых  технологий.  В  частности,  установка  на  тепловых  электростанциях 

современных парогазовых установок (ПГУ) способствует сбережению миллионов кубометров природного газа.

 

По  уровню  энергоемкости  производства  Узбекистан  занимает  одно  из  первых  мест  в  мире,  а  значит, 



повышение  энергоэффективности

 

может  принести  большой  экономический  эффект.  Из



-

за  повсеместного 

использования  устаревшего  оборудования  и  технологий  более  60%  энергии  от  первичных  источников  теряется  в 

системах передачи и распределения энергии.

 

Правильная  эксплуатация  бытовых  электроприборов  заключает  в  себе  большие  резервы  экономии 



электроэнергии. 

целью  повышения  эффективности  учета  и



 

контроля  за

 

потреблением  электроэнергии  Кабинет 



Министров  Республики  Узбекистан  принял  постановление  №

  245 


«Об

 

утверждении  правил  пользования 



электрической  и

 

тепловой  энергии».  Данным  постановлением  утверждены  «Правила  пользования  электрической 



энергией»,  а

 

также  «Правила  пользования  тепловой  энергией»,  сообщает  Государственный  комитет 



по

 

демонополизации  Республики  Узбекистан.  Принятие  данного  постановления  призвано  создать  условия  для 



дальнейшего стимулирования и

 

развития частного предпринимательства, а



 

также дополнительных благоприятных 

условий  для  предпринимательской  деятельности.  Также  постановление  предусматривает  ряд  преимуществ, 

направленных 

на

 

упрощение 



договорных 

обязательств 

между 

субъектами 



предпринимательства 

и

 



энергоснабжающими организациями.

 

Постановление  №



  245 

устанавливает  правила  пользования  электро  и

 

тепло  энергией,  является 



обязательным  для  всех  потребителей  (как  физических,  так  и

 

юридических  лиц),  а



 

также  определяет  порядок 

взаимоотношений  между  потребителями  и

 

предприятиями,  которые  обеспечивают  функционирование 



территориальных  электрических  сетей,  вырабатывают  тепло  и

 

электричество  и



 

доставляют  вырабатываемую 

энергию  потребителям.  Кроме

 

того,  в



 

Постановлении  регламентирован  порядок  взимания  частными  операторами 

оплаты  за

 

электроэнергию  с



 

потребителей.  Упрощена  процедура  подключения  субъектов  предпринимательства 

к

 

электрическим сетям –



 

технические условия на

 

подключение вам обязаны предоставить в



 

срок, не


 

превышающий 

рабочих  дней  со



 

дня  подачи  заявки,  и

 

абсолютно  бесплатно.  Для  хозяйствующих  субъектов  в



 

целях  поддержки 

их

 

стабильного финансового состояния значительно снижены штрафы за



 

перебор электроэнергии, величина которой 

указывается в

 

договоре, а



 

санкции за

 

недобор электроэнергии вообще отменены, и



 

предприятия смогут отправить 

сэкономленные таким образом средства на

 

амортизацию производства и



 

снизить себестоимость продукции. Согласно 

Постановлению,  предприятия  территориальных  электрических  сетей  отныне  должны  проверять  расчеты 

с

 



потребителями,  а

 

при  необходимости  и



 

проводить  осмотр  расчетных  приборов  учета,  в

 

срок,  не



 

превышающий 

10 

суток со


 

дня обращения, устанавливать счетчики в

 

домах и


 

квартирах в

 

недельный срок со



 

дня подачи заявки

а

 



также  осуществлять  бытовым  потребителям  замену  и

 

установку  электронных  расчетных  приборов  учета 



электрической энергии, подключаемых к

 

Автоматизированной системе учета и



 

контроля потребления электрической 

энергии, за

 

счет средств предприятия территориальных электрических сетей.



 

Подводя  итоги,  хотелось  бы  обратить  внимание  на  следующее.  Экономия  электроэнергии  необходима  в 

любое время года, месяца и дня.

 

 



 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   113




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет