Қан қақыру, өкпелік қансырау
Өкпенің зақымдалуы қан қақырумен және өкпелік қансыраумен сипатталады. Кеуде торының жарақатында науқас аз мөлшерде қан қақырса да, оны ауруханаға жатқызу керек, өйткені ол кез-келген уақытта өкпелік қансырауға ауысуы мүмкін. Қан қақырған науқасты жартылай отырғызып тасымалдау керек. Өкпелік қансырауда науқас қан жоғалтудан емес, асфиксия немесе кешірек дамитын аспирациялық пневмониядан өледі. Стационарда мұндай науқастарға бірден гемостатикалық терапия, кеуде торының рентгенографиясы және бронхоскопия жүргізіледі. Бронхоскопияны диагностикалық және емдік мақсатпен жасайды. Тоқтамай жалғасып жатқан қансырауда, науқасқа екі өзекті Карленс түтігімен интубация жасалады. Содан кейін, зақымдалған өкпені өшіріп, сау өкпені тазалау (санация жасау) керек. Егер қансырау тоқтамаса, хирургиялық ем қолданылады. Кеуде торының жарақатында гемоперикард өте сирек кездеседі. Ол жүректің тығындалуына әкеліп соғады. Мұндай жағдайда шұғыл түрде перикардтың пункциясы жасалады.
Перикард пункциясының кең тараған әдістері:
1. Марфан әдісі – науқастың басын артқа қарай шалқайтып, жартылай отырған қалпында орналастырады. Жергілікті анестезияны (Sol. Novocaini 0,25%) қолданып, дененің орта сызығымен төстің семсер тәрізді өсіндісінің астынан теріні теседі. Инені жоғары және қиғаш етіп, 4 см тереңдікке кіргізеді, содан кейін аздап артқа бұрап, перикард қуысына енгізеді.
2. Ларрей әдісі – науқасты жартылай отырғызып, семсер тәрізді өсінді мен сол жақ 7 қабырғаның шеміршегі арасындағы түзілген бұрыштан инені енгізеді. Инені 1,5-2 см кіргізіп, кеуде қабырғасымен бойлай жоғары бағыттайды. Инені тағы 2-3 см -ге енгізгеннен кейін, оның ұшы перикард қуысына кіреді.
3. Куршманн әдісі – сол жақ 5 қабырғааралығында төстің қырынан 4-6 см шегініп, теріні теседі. Инені ішке қиғаштатып, кеуде торының алдыңғы қабырғасының бойымен енгізеді.
ІШТІҢ ЖАБЫҚ ЖАРАҚАТЫ
Стационарда емделетін барлық жарақаттардың 0,3% құрайды. Іштің жабық жарақатының 2 түрі бар: 1) ішкі ағзалардың зақымдалуынсыз; 2) ішкі ағзалардың зақымдалуымен.
Бірінші түрінде құрсақ қабырғасының жеке-дара зақымдалуы байқалады. Олар теріастылық және бұлшықетаралық гематомалар. Жыртылған бұлшықеттер мен ішастарынан ішкі ағзалар шығуы мүмкін – оларды жалған жарақаттық жарықтар деп атайды. Егер жыртылған бұлшықет немесе апоневроз ақауынан ішастарымен қапталған ішкі ағзалар шықса, олар шынайы жарақаттық жарықтар болып есептеледі. Ондай патология оперативті жолмен емделеді. Тері астында бұлшықеттердің жыртылуымен қосарланған, құрсақ қабырғасының ауыр соғылулары қатты ауыру сезімінің дамуымен, құрсақтың алдыңғы қабырғасының бұлшықеттерінің қатаюымен, құсу және метиоризммен сипатталады. Бұл кезде ішкі ағзалардың зақымдалуын анықтау қиынға түседі. Осындай жағдайда лапароцентез немесе лапароскопияны қолданған жөн.
Ішкі ағзалардың зақымдалуымен сипатталатын, іштің жабық жарақаттары өте қауіпті болады және науқастардың өліміне әкелуі мүмкін. Себебі, бұндай жарақаттар жарақаттық шокпен, ішкі қансыраумен және перитонитпен асқынуы мүмкін. Осындай патологияда қандай симптомдарға көңіл аудару керек? 1) ішінің үнемі қатты ауыруы, кейде зақымдалған ағзаның аймағында орналасуы мүмкін; 2) құрсақтың алдыңғы қабырғасының бұлшықеттерінің рефлекторлы қатаюы; 3) коллапс немесе шок.
Паренхиматозды ағзалардың зақымдалуында, ішкі қансыраудың белгілері байқалады: науқас бозарған, суық жабысқақ термен қапталған, аяқ-қолдары мұздаған, лоқсу, құсу, басының айналуына шағымданады. Тамыр соғуы жиілеген, әлсіз болады, АҚ төмендейді. Іштің қуысты аймақтарында перкуторлы дыбыстың тұйықталуы анықталады. Per rectum: тік ішектің алдыңғы қабырғасының томпайып түсуі анықталады. Диагнозды нақтылау үшін, әйелдерде қынаптың артқы күмбезінің пункциясы жасалады. Көбіне мұндай жағдайларда лапароцентез немесе лапароскопия жүргізіледі.
Құрсақ қуысында қанның анықталуы, лапаротомия жасаудың абсолютті көрсеткіші болып табылады. Қансырауды тоқтатып, құрсақ қуысына құйылған қанды алып тастау керек немесе реинфузия жасау қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |