Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган



Pdf көрінісі
бет25/780
Дата19.10.2023
өлшемі31,36 Mb.
#119326
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   780
eMipi» eKeyi 
арасына терт жыл салып ею кезде жа- 
рияланганымен де 
Heri3i 6ip , 6ip
материалдыц 
eKi 
(орысша, казакша) жагы сиякты. Бул 
eKeyi
де улы Абайдыц акындык жолымен, ортасымен алгаш рет кещрек таныстыруымен де К¥ВДЫ- 
Эсфесе, Кэютайдыц макаласы казак эдебиеттану гылымында мыктап кагылган Абайтану 
шмшщ берк тем1рказыгы 
icnerrec. 
Будан кешнп Абайтанушылар Кэютай макаласына аяк 
Tipen, epicTi 
ойларга бет алды.
Зейнелгабиден Эмриннщ 1909 жылы Уфа каласында басыльш шыккан «Насихат казакия» 
атты ютабында Абай елендерше орын бершген. Автор «елецнщ inii-алтын, сырты - кум к 
болып, улп-ернекпен болсын» деп, соган улп ретшде «Жакут казак эдебиеп» деген такырыппен 
Абайдьщ «Олец - сездщ патшасы, сез сарасы» атты елещнщ мэттнш толык келпрген. «Тобыкты 
Ыбырай маркумныц сездерЬ> атты бел1мде «Картайсац, кайгы ойлайсыц, уйкыц сергек», «Бай 
алады кезшде кеп берем деп» деген елецдер1 бершген.
Татар-башкурт каламгерлершщ жылы леб1з бшд1рген пшрлер1 Абайдыц абыройын 
асыра туст1. Солардыц 
6 ip i 
башкурт акыны Шаихзада Бабич 1913 жылы-ак «Мен Куианбаев 
жырларынан 
KepiM 
эсемд1кп, абзал сулулыкты керкем де рахат сез1мге беленсем, мен оныц 
орнын татар акыны Токай мен араб акыны Имраилькаис турган бшкке апарып койдым»36 -
деп жазган екен.
35 Кдраныз: «Абай», 1992, № 3 ,17-бет.
36 Караныз: «Казак эдебиеп», 26.10.1962 ж.


22
Дандай ЫСК^Щ ЛЫ
Татар эдебиетшщ классип Ибрагимев Fалымжан да казак сахарасын елецмен ернектеген 
Абайдьщ акындыгын жогары багалаган.
Абай туралы жазылган тагы да 6ip кунды ецбек - 1914 жылы Мэскеуде шыккан «Элшархият» 
жинагывда жарияланган Н.Рамазановтыц «Абай Кунанбаев» атты макаласы. К1тапта акаде­
мик А.Н.Веселовскийдщ 70 жылдыгына арнап Лазарев атындагы Шыгыс тшдер1 институты 
шыгарган болатын. Макаланьщ авторы - «Нук; Рамазанов - Кереку уезшщ казагы. Абайдьщ 
ем1рбаяндык алгаш рет орыс тш нде жазып, 1914 жьшы «Элшархият» жинагында жариялаган 
Петроград каласыныц студент!»37. Макалага косымша «биография» деген аньщтама берш п, 
Э.Бекейхановтыц «Записки Семипалатинского подотдела западно-сибирского отдела Русско­
го Географического Общества» (1907, стр. 1-8) жарияланган материалын пайдаланылганы 
ескертшген.
Ек1 макаланьщ езара уксастыктары болганымен де б1рдей емес; 6ip деректерд1 пайдалан- 
ган е й турл1 ею макала деп карау керек.
Макалада Абайдыц ем1рбаянымен кыска гана таныстырылган. Элихан сиякты оньщ 
шыккан тегше, елеццерше токталып жатпайды. «Тобыкты руынан шыккан акын Абай Ку- 
нанбаев Шыцгыс тауында туылган» - деп бастаган Н.Рамазанов: «В нем ярко олицетворяется 
переломная пора в духовной жизни киргизского народа... Первый из киргизов испытал он на 
себе силу русской школы, а знакомство с политическими ссыльными в 80-х годах расширило 
его умственный горизонт - он горячо полюбил русскую литературу»38 - деп, б1рден Абайга 
орыс эдебиетшщ ыкпалын керсетедк Акынныц Пушкиннщ «Евгений Онегин», Крыловтыц 
мысалдарын аударганын, елендершде Л.Толстой мен Салтыковты келпргенш алга тартады. 
Абай елендершде казак халкыныц кемшшктер1 оны жою максатымен кеп сыналганы дурыс 
ангарылган.
Н.Рамазанов казак поэзиясы, Абай елендершщ такырыптьщ багытгары жайлы айта келш: 
«В стихах Абая нет лишних слов, как у других киргизских поэтов, которые в погоне за рифмой 
загромождают тему стихотворения вставочными эпизодами и мотивами. У Абая слова на своем 
месте; каждое слово имеет свой глубокий смысл, Киргизы прекрасно понимают достоинство 
его произведений, поэтому слушают с интересом, хотя Абай беспощадно высмеивает и пори­
цает их, иногда даже проклинает за беспечный образ жизни» - деп, сипаттайды. Абайдьщ кеп 
елеццершц жогалып кеткещипне ренин бщщредь
Р.Карашев «Шайр, яки казак акындарыныц басты жырлары« (1912) атты жинакка жазган 
алгы сезшде эдебиет дегешмп, сез 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   780




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет