Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган



Pdf көрінісі
бет23/780
Дата19.10.2023
өлшемі31,36 Mb.
#119326
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   780
6ipiHmi 
орындарга (туржтерден кеш н п) халык 
екендшн ескерте келш, оныц scipece ойлау, есте сактау кабшетш, тш байлыгын, мэдениетш 
баталаган. Казак халкыныц рухани байлыгын баяндаганда ауыз эдебиет1 турлерше токталган. 
Bcipece «Козы-Керпеш-Баян сулу» дастанына кецш белш, талдайды. Казак акындарыныц 
Шортанбай, Ногайбай сиякты акындардыц шыгармаларына назар аудрады. Абайга ерекше 
кецш белш, оны казактыц жаца жазба эдебиетшщ непзш салушы репнде жогары багалайды: 
«Наконец как представителя нового течения в киргизской поэзии, следует назвать Кунан- 
баева - автора многих стихотворений, изящных по форме и поэтических по содержанию 
(особенно описания природы). Этому же автору принадлежат хорошие переводы «Евгения 
Онегина» и многих стихотворений Лермонтова (который оказался наиболее понятным для 
киргизов), таким образом у семипалатинских «Оленчи» (певиов) можно слышать, например, 
«Письмо Татьяны», распеваемое, конечно, на свой мотив» (204-бет).
Бул ютаптыц 1903 жылы, ягни Абайдыц KOii тсрюшде шыкканы ескерсек бул жолдарды 
улы акынныц окуы да, болмаса хабардар болуы да мумкш. Ал Э.Бекейхановтыц Абайдыц 
шыгармашылыгымен акынныц Tipi кезшде-ак айналыса бастап, ол туралы алгашкы nkipfli 
беделд1 орыс басьшымы бетшде биццргендтн атап еткен жен.
Э.Бекейханов Абайдыц улылыгын алгаш танып, халыкка таныстыруга, насихаттауга ай- 
тарлыктай ецбек ащ рдй Абай кайтыс болган соц, ол семейде орыс тш н д е шыгып туратын 
«Семипалатинский листокта» акынныц ем1рбаянымен таныстырган казанама жариялады. 
Некролог улпсшде жазылган макал ада туцгыш рет Абайдыц шыгармашыльщ болмысы жа- 
салынды. 1904 жылдыц 23 маусымында Семей ye3i Шыцгыс болысында туган даласына 
танымал казак акыны Абай Кунанбаевтыц кайтыс болганын хабарлаудан бастап, оныц ата- 
тепмен, ескен ортасымен, алган бшм1мен таныстырган. Оныц араб, парсы тшдерш жетпс 6Lnin, 
шыгыс эдебиет1мен еркш сусындагандыгын айтады. Абай езш щ бар кабшетш, дарынын ел 
арасындагы дау-дамай мен кемшшктерге карсы куреске жумсауга мэжбур болган «самородок» 
ед1 дейд1 автор.
Сексеншпп жылдардан бастап Абайдыц ем1рвде улкен бетбурыс болады. Ол саяси ай- 
даудагы журген Гроспен, acipece Михаэлиспен танысканнан кеюн, орыс, еуропа эдебиеимен 
айналыса бастайды. Абай Пушкинн1ц, Лермонтовтыц, Некрасовтыц, Толстойдыц, Тургеневтщ, 
Салтыковтыц, Достоевскийдщ, Белинскийдщ, Добролюдовтыц, Писаревтыц шыгармаларын 
окиды. Кейшнен Спенсердщ «Тэж1рибелерш», Льюистщ «Позипгоп философиясьш», Дрепердщ 
«Еуропа ойлауыныц дамуы», Чернышевскийд1ц «Современникте» жариялаган макалалары 
сиякты ецбектермен танысады, acipece Лермонтовты суйцп окиды. Сонымен 6ipre Абай 
Пушкиннщ «Евгений Онегинш», Крыловтыц мысаддарын аударады. Казанамада «Жасымда 
гылым бар деп ескермед1м», «Адамныц 6ip кызыгы бала деген», «Жан кершбес кез1ме», 
«Журепмд1 кум кылды» деп басталатын елендершщ м эинш келйрш, Абай акындыгыныц 
сипатын аша тускен. Абайдыц елецдер1н оныц баласы Турагулдыц жинап, дайындауымен, 
Э.Бекейхановтыц жалпы редакдиясымен жуырда Орыс География Кргамыньщ Семей бе- 
л1мшес1 бастырып шыгаргалы жатканын хабарлаган. Макалада «Абай, как это покажут стихи, 
представлял недюжинную поэтическую силу и составляет гордость киргизского народа. Еще 
не было киргизского поэта, так возвысившего духовное творчество народа, как Абай. Чудные 
его стихи, посвященные четырем временам года (весна, лето, осень и зима) сделали бы честь 
знаменитым поэтом Европы»34 - деген тужырым жасалган. Автор маглумаггарды Абайдыц 
немерес1 Кэютай Ыскакулы Кунанбаевтыц алганын ескертедь
Осыдан ею жыл еткен соц, ягни 1907 жылы «Записки Семипалатинского подотдела западно­
сибирского отдела императорского русского географического общества» деп аталатын кггапта 
Абайдыц ем1рбаяны сурепмен 6ipre екшш1 рет басылып шыкты. Бул басьшымдардыц непзшен


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   780




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет