Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| peii,
сонын ymiH окушысы да жазушынын сезшгешндей сезш, ойлаганындай ойлап Ьэм сол ойлаган ез репмен, ез магынасымен тусшерге Ьэм жадында калдырарга керек...» - деп, жазушы элп ойларын капай изд1, баскаларга калай ce3fliprici келед1, соньщ бэрше жазушы ньщ ез кез!мен карап, ез ойымен ойлауы керек. Жазушы кайгырса кайгырып, кулсе кулу керек. Окыган нерсешц iunci магынасымен 6ipre оныц сезш Ьэм калауын есшде калдыруга керек» -деп, эдеби шыгармашыльщтыц кыр-сырлары TyciHflipinfli. Мектепте ана тш вд е окып, улттыц рухы слцген бала «KeftiH кай журггыц мектеп-медресесвде окыса да, кай журттыц арасында журсе де суйегше сщген улт рухы жасамайды. Кайда болса да, и рш ш гш де кандай ауырлык, езгер1стер керсе де улт улы болып калады» - деген тужырымдарында бала тэрбиелеудщ, мектепте окытудыц аса мацызды, принципа мэселесш орынды кетерш отыр. М1ржакыптыц керкем эдебиетоц элеуметак мэш туралы ой-п1ирлер1 педагогикалык, багытта ербш, eMip- шендш таныткан. Сонымен XX гасыдыц басындагы казак эдеби ой -п ш рлерш щ жандана тусу1не улы Абайдыц поэзиясы Heri3ri козгаушы куш релш аткарды. Абай кайтыс болганда жазьшган казанамаларда, 1909 жылы шыккан туцгыш ютабына соцгы сез ретшде бершген Кэютайдьщ гумьфнамалык макаласында, сондай-ак орыс, баска да тшдерде шыккан турл1 жинактардагы макалаларда, деректерде Абай поэзиясы жайлы багалы пш рлер айтьшып, акындык дацкы жайлы бастады. Орысша жазылган ецбектерде Абайдыц орыс эдебиелмен байланысына назар кеб1рек аударьшды. Абайдыц досы В.П.Михаэлис кайтыс болгандагы казанамага «Ертюпн аргы жагынан ИбраЬим (Абай) Кунанбаевтай поэзияныц таза алтынын ашканын» оныц улкен ецбеп ретшде атап еткен. Сыншыл ойлардыц тагы 6ip epicTi арнасы сол кезде шыгып жаткан керкем шыгармалар мен окулык максаттагы ютаптар болды. Булардыц ден1 педагогикалык багытта устанып, эде- биетт1ц табигаты мэш жайында айтылган кунарлы ойлардьщ кезше айналды. XX гасьфдыц басындагы казак эдебиетшде Абай жулдызыныц жаркьфап керш)тмен казак когамыньщ рухани ем1р1ндеп жаца кезец басталды. Абай поэзиясында дала ем1ршщ ец 6ip езекп ©Hipnepi KepiHic тапты; келеек мэселелер! кетерш п, кемецгерл1к ой-п1к1рлер1н усынды. Абай идеялары букш кез 1 ашык казак зияларыныц ой-санасын билеп алып, рухани кушке айналды. ¥лтжанды казак окыгандары Абайды курметтеп, оньщ идеяларын насихаттау максатымен «Абай» атгы журнал шыгаруды колга алды. Оньщ алгашкы саны 1918 жылдыц 4-mi акпаньшда жарык керд) де сол жылдьщ соцында жабыньш калды. Журналдыц казак зияларыныц кемепмен Ж.Аймауытов пен М.Эуезов шыгарып турды. Журнал шыгардыц алдында «Сарыарка» (1917, №26) газетшде: «Абай» атгы казакша гылыми, эдеби, шаруашылык журнальша жазылу аптьтлттьт. Журналдыц жобасы кен. Жазушылары сай, нагыз казак тш!нде. Айына е й рет шыгады. Ылги жазып турушылар: М1нэн Турганбаев, Жус1пбек Аймауытов, Султанмахмут Торайгыров, Мухтар Эуезов, Сэбит Денентаев, Сештбеттал Мустафин» - деп жарнамаланды. 24 Дандай ЫСКАК?ЛЫ Барлыгы он е й саны шыккан журналдыц 6ipiHini нем1ршде Ж.Аймауытовтыц «Журнал туралы» деген бас макаласында Абайдьщ: «0Mip жолы - тар сокпак, 6ip иген жак, Hinin, е й басын устаган хак. Имек жолда тиянак тепстш жок, Кулап кетпе, тура шык, кезще бак» — деген елен шумагын эпиграф кылып алган. Бас макал ада журналдыц бет-багдары толык ашылган. Автор: «Тус-тусынан жау кысып, мал мен баска дау жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|