З. А. Мовкебаева (қолы)
тақырып. Тұлғаның психиодинамикалық теориясы
жүктеу/скачать 0,77 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Тұлғаның психодинамикалық теориясының негізгі бағыты.
- 2. Зигмунд Фрейд – тұлғаның мінез бітістерінің кезеңдері туралы.
| 7 тақырып. Тұлғаның психиодинамикалық теориясы
Жоспары: 1. Тұлғаның психодинамикалық теориясының негізгі бағыты. 2. Зигмунд Фрейд – тұлғаның мінез бітістерінің кезеңдері туралы. 3. Зигмунд Фрейд – тұлғаның негізгі үш тұжырымды сатысы туралы (ид, эго, супер эго). 1. Тұлғаның психодинамикалық теориясының негізгі бағыты. Тұлғаның психодинамикалық теориясының немесе классикалық психоанализ деген атпен танымал теорияның негізін салушы австрия ғалымы З.Фрейд. Фрейдтің пікірі бойынша, тұлға дамуының қайнар көздері – туа біткен биологиялық факторлар (инстинктер), нақтырақ айтқанда, жалпы биологиялық энергия – либидо (латын: Либидо-құштарлық) болып табылады. Бұл энергия біріншіден, тегін жалғастыру (жыныстық құштарлық) және екіншіден, жоюға (агрессивті құштарлық) бағытталған. (З. Фрейд., 1989). Тұлға өмірдің алғашқы алты жылында қалыптасады. Тұлға құрылымында санасыздық басымдық танытады. Либидонның жартылай негізін құрап тұратын жыныстық және агрессивті құштарлықтарды адам өзі ұғынбайды. Фрейд, тұлғаның ешқандай ырықты бостандықты меңгермегенін бекіткен болатын. Адамның мінез-құлқы, оның жыныстық және агрессивті түрткілері толықтай анықталады, оларды Фрейд ид (ол-оно) деп атады. Тұлғаның ішкі әлемін осы ықпал шегінде субъективті түрде қарастырған. Адам өзінің ішкі әлемнің тұтқыны болады, түрткінің (мотив) шынайы мазмұны мінез-құлқы қасбеттің (фасад) артында жатыр. Тек адамның тұлғалылығы туралы нақты мағлұматты суреттеме (обмоловки), түс көру және арнайы әдістер ғана бере алады. 2. Зигмунд Фрейд – тұлғаның мінез бітістерінің кезеңдері туралы. Тұлғаның жеке “элементтерінің” негізгі психологиялық қасиеттерін көбіне мінездің белгілері деп атайды (З. Фрейд., 1989). Бұл қасиеттер адамда ерте балалық кезеңде қалыптасады. Бірінші, “оральды” даму сатысында (туғанынан 1,5 жасқа дейін) баласын төсімен тамақтандырудан қатал әрі тұрпайы түрде бас тартуы баланың бойында сенімнің жоғалуы, шамадан тыс дербестік және өте белсенділікті, ал омырауымен уақыт бойы тамақтандыру (1,5 жастан да ұзақ) өте сенгіш, енжар және тәуелді жеке тұлғаның қалыптасуына алып келеді. Екінші, “анальды” сатысында әжетханалық дағдыларға үйрету процесінде баланы дөрекі түрде жазалау мінез-құлықтың сараңдық, ұқыптылық және нақтылық, дәлдік сияқты “анальды” қасиеттерін тудырады. Дәретханалық дағдыларға үйрету барысында ата-ананың балаға көз жұма салушы қарым-қатынасы нақты емес, жомарт тіпті шығармашылық жеке тұлғаның қалыптасуына әкелуі мүмкін. Бала дамуының ең маңызды “фаллистік” яғни, үшінші сатысында ұлдарда “Эдип (комплексі (3 тен 6-жасқа дейін), қыз балаларда “Электра комплексінің” қалыптасуы жүреді. Эдип комплексі, өзіне жынысы қарама-қарсы адамға (анасына) деген алғашқы жыныстық құштарлығын үзетіндіктен ұл баланың өз әкесін жек көруінен байқалады. Әкесі белгілейтін жанұя және әлеуметті шарттарды қабылдамауымен байланысты заңға бағынбайтын мінез-құлық пен агрессивті мінез осыдан кеп шығады. Электра комплексі (әкесіне ұмтылу және анасын жақтырмау) қыздың бойында анасы екеуінің арасындағы қарым-қатынаста алшақтықтың пайда болуын қалыптастырады. жүктеу/скачать 0,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|