72
әдістері. Оларға оқыту әдістері мен кәсіби ойындар секілді инновациялық
әдістер жатады.
С.М. Жақыповтың біріккен-диалоггты танымдық іс-әрекетті дамыту
тұжырымдамасына сәйкес, тиімді қарым-қатынас жүйесі
бірлескен-диалогтік
танымдық іс-әрекет көрсеткіштері арқылы ашылады.
Бірлескен-диалогтік танымдық іс-әрекеттің негізгі нысаны топтық
пікірталас, бұл жерде қатысушылар өз көзқарастарын білдіріп, қарсыластармен
пікірталасқа түседі, яғни ой мен қабілеттер жарысқа түсіп, стереотипті ойлау,
догматикалық көзқарас және бағалау талқыланады.
Бірлескен-диалогтік танымдық іс-әрекет студенттердің аналитикалық
қабілеттерін ұйымдастырады және дамытады, салыстыруға, ең бастысы бөлуге,
ақпаратты сын тұрғысынан бағалауға, қорытынды жасауға, жалпылауға, өзіндік
пікірлерді дәлелдеуге үйретеді. Ұжымдық ойлау іс-әрекетінің осындай ұйымы
ақыл-ой еңбегінің іскерлігін белсенді жаттықтыруға,
студенттердің
шығармашылық қабілеттерін дамытуға нақты мүмкіндік береді.
Тұлға субъектілігінің қалыптасуына уақыт пен жағдай керек екені белгілі.
Қазіргі кезеңде психологиялық қолдау көрсетудің “белсенді білім беру
технологиялары” кең таралған. Оларға тренингтер, іскерлік ойындар жатады.
Бірақ олардың сөзсіз артықшылықтарына қарамастан, бірінші кезекте,
тұлға
әрдайым осындай оқиғалардан тәжірибе жинақтап, іс жүзінде мұндай
тренингте, әдетте, тұлғаның нақты жағдайымен резонанс тудырмайтын жалпы,
«жаһандық» мәселелермен айналысады. Көбінесе, бұл жағдайда жеке
тұлғаларға өзінікі
ретінде қабылдай алмайтын, яғни өзінің табиғатына жат
белгілі бір мінез-құлықтар ұсынылады.
Іскерлік ойындарда белгілі бір проблемалық жағдай анықталып, оған
жеке тұлға орналасады. Бұл модельде ол оны шешеді. Бірақ, ереже бойынша,
ойынның мақсаты – олармен болып жатқан оқиғаларға қатысушылардың
қадамдық
ойлары мен емес, проблемалық жағдайларды шешудің жолдарына
арналған. Нәтижесінде, тұлға бұл мәселені шешудің дайын әдістерін «игереді»,
бірақ оны алу процесінің жеке тәжірибесін емес. «Өмірге», басқа жағдайға
ауысу тренинг жағдайынан өзгеше, алынған нәтиже үнемі пайдаланылмайды
және жаңа әдісті жасау қиынға соғады [46, б. 55].
Осылайша, «дайын шешімдер әдісі»
тұлғаның жылдам өзгеретін
жағдайларда тиімді әрекет етуіне жол бермейді, демек, олар тұлғаның
субъективтілігін дамытуға қолдау көрсетуде нәтижелі емес. Сабақтастықты
қалыптастыру мәселесі білім беру аясында дамиды.
Достарыңызбен бөлісу: