Зерттеудін езектілігі
жүктеу/скачать 49,58 Kb.
|
| Тақырыпты зерттеу денгейі. «Мадениаралых қатысым» академиялық пан ретінде еқ алдымен мадени антропологиянық жетістігі мен қогамдагы коммуникативтік удерістерге қатысты зерттеулер натижесіне суйенеді. Коммуникақияны зерттеуде оган когнитивтік жане алеуметтік психология, алеуметтану, когнитивтік лингвистика жане тілдердіқ типологиясы сияқты гылым салалары айтарлықтай улес косқан. Аталган гылым салаларыны қ адіс-тасілдері де ар алуан. Онық себебін еш уақытта аяқталмайтын, керісінше мазмундық жане формалық жагынан унемі толыга беретін жане тек адамга гана хатысты қатысым (коммуникақии) сияқты аялық (фондық) щбылыстық ерекшелігі деп тусіну керек. Зерттеудіқ қолданылатын адістеріне байланысты мадениаралых қатысым аясында дастурлі турде зерттеудіқ алеуметтік, психологиялық жане лингвистикалык багыттары айқындалган. Мадениаралых қатысым панаралық жане интеграқияланган гылым ретінде америкалық зерттеушілер Флоренс Клакхон мен Ф.Л. Стродбектіқ [1] мадени анропология жане алеуметтік психология бойынша еебектерінен жане этнолингвистер Джон Гамперқ пен Делл Хаймстық тіл мен мадениеттіқ арақатынасы туралы еқбектерінен бастау алады.
«Мадениаралых қатысым» термині алгаш рет 1954 жылы Э. Холл мен Д. Трагердіқ «Culture as Communication» («Культура как коммуникақия» — «Коммуникақия ретіндегі мадениет») [3] мақаласында колданылган. Мадениаралых қатысымнық негізгі ережелері мен пікірлері Э.Холлдық «The Silent Language» («Немой язык» — «Мылқау тіл») [4] атты белгілі еқбегінен соқ дами бастады. М¥нда автор мадениет пен қатысымнық арасындагы тыгыз байланысты анықтап, мадениаралых қатысымнық дербес академиялық пан ретінде дамуынық негіздерін қалады. Мадениаралых қатысым угымы жан-жақты тереқдеп, аударма теориясы, шет тілін опыту, салыстырмалы мадениеттану, контрастивтік прагматика жане т.б. салаларда жан-жақты тереқдеп, ол туралы квптеген гылыми еқбектер жариялана бастады. Мадениаралых қатысым теориясы Еуропа елдерінде жане Ресейде XX гасырдық 90-жылдарында қарқынды дамиды жане ол шет тілдерін оқытумен жане зерттеумен байланысты болды. Бу ретте М. Беннеттіқ, М. Хупстық, В.С. Библердіқ, В.П. Фурманованық, В.П. Кузовлевтіқ, С.Г. Тер- Минасованық, В.В. Красныхтық, Д.Б. Гудковтық, И.Э. Клюкановтық, Л.Н. Ваулинанық, Л.И. Гришаеванық, А.П. Садохинніқ, О.А. Леонтовичтіқ еебектерін атап вткен жвн. К,азакстанда мадениаралых хатысымнық дамуынық алгышарттары А. Байт¥РGынов, Қ + ¥банов, С. Аманжолов, Е.Н. Жанпейісов, а.т. Қайдаров, М. Копыленко, Э.Д. Сулейменова, P.F. Сыздыхова жане т.б. қазахстандық тіл білімініқ белгілі вкілдерініқ еебектерінде қаланган. Fылыми ілімніқ хазіргі антроповзекті парадигмасы олардық лингвокогнитивтік жане лингвомадениеттік манін тусіну позиқиясы арқылы тілдік щбылыстарды зерттеу манін взектендірді. Сондықтан лингвистикалых зерттеулердіқ қайнар квзі мадениаралых байланыстардық, когнитивтік-дискурсивтік жане шет тілдерін опыту мақсатында мадениаралых қатысымды, инновақиялық лингводидактиканы, сондай-ақ, салыстырмалы тіл білімі мен аударма маселелерін зерттеудіқ салыстырмалы аспектілерін зерттеуден бастау алады. Алгаш рет К,азахстанда мадениаралых хатысым XX гасырдые 90- жылдары зерттеле бастады [5]. К,азіргі мадениаралых зерттеулер философиялық-мадени аспектіде жургізіледі. Осылайша, бу маселе А.М. Ержанованық «Массовые коммуникақии и их влияние на глобальные трансформақии культуры» [6] диссертақиялық умысында зерттелген. Ж.М. Досхожинанық «Культурологический анализ межкультурной коммуникақии в условиях глобализақии» [7] диссертақиясы К,азахстандагы мадениаралых қатысым удерісін сипаттауга арналган. Мадениаралых қатысым нысандары мен тасілдерініқ қалыптасуьl мен дамуында алеуметтік мадени алгышарттар — ақпараттык богам, алеуметтік жане академиялық утқырлық, квші-хон удерістері, халықаралых байланыс пен мадениаралых байланыстар мақызды рвл атқарады. Бу тіл мен мадениеттіқ, мадениет пен қатысымнық жане коммуникативтік тарбиеніқ щттық негізі мен байланысы жагынан мадениаралых взара арекет етудіқ лингвистикалық аспектілерін зерттеу қажеттілігін негізге алады. Алайда қазақстандық лингвистикада мадениетке негізделген алем бейнесі мен тілдік сананы тереқ жане жан-жақты сипаттауга арналган кросс-мадени зерттеулер жоқтық расы. Қазақ тіл біліміндегі мадениаралых қатысымнық лингвистикалық аспектілерініқ жеткіліксіз зерттелуі осы олкылықтые орнын толтыру махсатын алдына қояды. жүктеу/скачать 49,58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|