Бағдарламасы Мемлекеттік жалпы міндетті техникалық және кәсіби білім беру стандарты негізінде 0704000 «Пайдалы қазба кенорындарын іздеу мен барлаудың геофизикалық әдістері»

 

 

 

 

2 

 

 

 

 

 

 

 

3 

 

 

 

 

Мазмұны 

 

 

 

1. Түсінік хат……………………………………….......4-5 

 

2. Пәнді оқытуда жоспарланатын нәтижелер……......…6 

 

3. Пәннің тақырыптық жоспары………………….....6-8 

 

4. Пәннің мазмұны (құзыреттіліктер)……………...... 9-30 

 

5.Бақылау жұмыстары-------------------------------------31-34 

 

6. Әдебиет және оқу құралдарының тізімі..................... 35 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 

 

 

1. Түсінік хат. 

Кәсіби қазақ тіліне арналған оқу-жұмыс бағдарламасы (№______ 

“____” _____________ 20___ ж.) үлгілік  бағдарлама негізінде жасалды.  

Оқу-жұмыс  бағдарламасы  орта  кәсіптік  білім  беретін  оқу 

орындарының оқыту үрдісі орыс тілінде жүргізілетін топтарында кәсіби 

қазақ тілін оқытуға арналған.  

Оқу-жұмыс 

бағдарламасы 

Мемлекеттік 

жалпы 

міндетті 

техникалық  және  кәсіби  білім  беру  стандарты  негізінде  0704000 

«Пайдалы  қазба  кенорындарын  іздеу  мен  барлаудың  геофизикалық 

әдістері» мамандығына арналған. 

Оқу  материалдарын  құру  және  нақтылауда  оқушылардың 

құзыреттіліктерін    дамыту  үшін  қазақ  тілінің  теориясын  білуге  және 

игеруге,  оны  кәсіби  мамандығына  байланысты  қолдана  білуге  ерекше 

мән берілген.  

Бағдарлама  бүкіл  оқыту  үрдісінде  коммуникативтік  бағыт  бере 

отырып,  қазақ  тілінен  алған  білімін  іс  жүзінде,  кәсіби  мамандығына 

еңбек  ету  барысында  пайдалана  білуді  көздейді.  Тілдік  материалдарды, 

атап  айтқанда,  қазақ  тілінің  фонетикасын,  грамматикасын,  лексикасын, 

синтаксисін  меңгерумен  қатар,  оқушыларды  ауызша  сөйлеуге,  ойларын 

жеткізуге, аударма жасауға деген біліктіліктерін қалыптастырады.  

Әр  тақырып  соңында  оқушылардың  білімін  тексеруге  арналған 

бақылау  сұрақтары  берілген.  Бұл  бақылау  тапсырмалары  арқылы  тіл 

үйренушінің қазақ тілінің грамматикасын қалай меңгергені, кәсіби сөздер 

және  сөз  тіркестерімен  жұмыс,  сөздікпен  жұмыс  жасау  үлгілері 

қарастырылған.  Сондай-ақ  кәсіби  мәтін  бойынша  сұрақ,  жоспар  құрып 

үйренуге арналған.  

«Кәсіптік  қазақ  тілі»  пәнін  оқыту  келесі  құзыреттіліктерді 

қалыптастыруға 

бағытталған. 

Пәнді 

оқытуда 

жоспарлған  

құзыреттіліктер: 

Базалық: 

-  қазақ тілінің грамматикалық заңдылықтарын меңгерту; 

-  жаттығу жұмыстары арқылы ауызша, жазбаша сауаттылыққа үйрету; 

-

 

оқушылардың 

ақыл-ойын, 

танымдық 

және 

шығармашылық 

қабілеттерін дамыту 

 

5 

-

 

тілдің  қарым-қатынастық,  танымдық-эстетикалық  қызметін  талап  ете 

отырып, оқушыларға тіл мәдениетін меңгерту. 

Кәсіптік:  

-

 

оқушылардың  бойында  Отанға,  туған  жерге  деген  сүйіспеншілік 

сезімдерін  қалыптастыра  отырып,  қоршаған  орта  мен  табиғи 

құндылықтарды бағалауға үйрету; 

-

 

кәсіптік  сөздер,  термин  сөздер  мен  сөз  тіркестерін  пайдалана 

отырып,  мәліметтерді  жинақтау,  саралау,  жүйелеуге  үйрету,  мәтін 

құрастыруға дағдыландыру. 

Арнайы: 

-

 

ауызекі сөйлеу, ауызша тіл дамыту жұмыстары арқылы әлеуметтік- 

тұрмыстық сөздік қорын молайту; 

-

 

оқушылардың  алған  білімдерін  өмірде,  кәсіби  қызметінде  қолдана 

білуін қалыптастыру; 

-

 

кәсіпке  байланысты  мәтіндердегі  этно-лингвистикалық  атауларды, 

аймақтық деректемелерді оқыту арқылы  дүниетанымын кеңейту. 

Базалық  құзыреттіліктерге    оқушының  алған  білімі  мен 

дағдыларын  тәжірбиеде,  күнделікті  өмірде  қолдану  талаптары  кіреді. 

Оқушылардың 

шығармашылық 

іс-әрекеттері 

мен 

құндылық 

бағдарларының жүйесінде көрсетіледі. 

Кәсіби  құзыреттіліктерге  оқу  үрдісінде  берілген  ақпараттарды 

қабылдау,  өз  бетінше  мәліметтер  жинақтау,  ауызекі  тілдесімде  өз 

ойларын  жүйелі  жеткізу  және  таңдаған  кәсіп  саласына  байланысты 

қолдана білу жатады. 

Арнайы  құзыреттіліктер  оқу  үрдісінен  тыс  әртүрлі  әлеуметтік-

тұрмыстық жағдайларды шешуге бағытталған. 

Бұл  талаптар  және  басқа  да  оқыту  нәтижелері  оқушыны  жеке 

тұлға ретінде қалыптастыру мен тәрбиелеу мақсаттарының іске асуымен 

анықталады. 

 

 

2. Пәнді оқытуда жоспарланатын нәтижелер. 

Қазақстан Республикасының 

мемлекеттік стандартында 

жоспарланған оқыту нәтижелері. 

Үлгілік  оқу бағдарламасында 

жоспарланған нәтижелер. 

Білуі керек: 

- қазақ тілінің грамматикасын; 

- сөздердің дұрыс айтылуы мен 

жазылуын; 

- мәтінді аударуды, сөздікпен 

Білуі керек: 

- қазақ тіліне тән дыбыстардың 

дұрыс айтылуы мен жазылуын; 

- орфографиялық және 

орфоэпиялық заңдылықтарды; 

 

6 

жұмыс жасауды; 

- мемлекеттік тілді үйренудің 

кәсіби мамандығында 

қажеттілігін. 

Меңгеруі керек: 

- кәсіби мәтінді ауызша айтуды, 

сауатты жазуды; 

- сөйлем, мәтін құруда термин 

сөздерді орынды қолдануды; 

-  грамматикалық заңдылықтарды 

сақтап, жағдаяттарға байланысты 

сұхбат құруды; 

- болашақ мамандығына қажетті 

кәсіби лексиканы. 

 

-  сөздердің лексикалық 

мағынасын; 

-  пунктуация заңдылықтарын. 

Меңгеруі керек: 

-  тіл дамытуда жаттығу 

жұмыстарын орындауды; 

-  сөздікпен жұмыс жасауды; 

- сұхбат құруда сөздердің орын 

тәртібін; 

- алған білімдерін өмірде, 

тәжірибеде, мамандығында 

пайдалануды. 

 

3. Пәннің тақырыптық жоспары. 

 

Оқытудың күндізгі формасындағы оқу уақытының көлемі (сағат) 

№  Тараулар мен тақырыптардың 

атауы 

Барлығы 

Теориял

ық 

Практик

алық 

1. 

Кіріспе сабақ. Қазақ тілі туралы 

Қазақстанның 

табиғат 

байлықтары  

2 

 

2 

1 – тарау. Фонетика  

 

  

 

1.1. 

Қазақ 

тілінің 

фонетикасы. 

Қазақстанның жер бедері 

2 

 

2 

2 – тарау. Лексика  

 

  

 

2.1. 

Сөздің  тура  және  ауыспалы 

мағыналары. 

Тұрақты 

сөз 

тіркестері. 

Қазақстанның 

пайдалы қазбалары 

2 

 

2 

3- тарау. Морфология  

 

  

 

3.1 

Біріккен, қысқарған, қос сөздер 

Геология және оның маңызы  

2 

 

2 

3.2 

Жалғау  түрлері.  Геологиялық 

ғылым салалары. 

4 

 

4 

3.3 

Зат  есім.  Геологияның  даму 

тарихы  

2 

 

2 

 

7 

3.4 

Сан  есім.  Геологиялық  зерттеу 

әдістері. 

2 

 

2 

3.5 

Сын  есім.  Табиғаттағы  су 

айналымы. 

4 

 

4 

3.6 

Етістік.  Етістіктің  шақтары. 

Қазақстанның су ресурстары.  

2 

 

2 

3.7 

Есімше. Жер асты сулары. 

4 

 

4 

3.8 

Көсемше. 

Жер 

асты 

суларының 

қасиеттері. 

4 

 

4 

3.9 

Етістіктің райлары. Минералды 

сулар. 

2 

 

2 

3.10 

Етіс  категориясы.  Қазақстан 

өзендері.  

4 

 

4 

3.11 

Есімдік. Көлдер және бөгендер.  

2 

 

2 

3.12 

Үстеу. Су және геология.  

4 

 

4 

3.13 

Көмекші 

сөздер. 

Ағын 

сулардың геологиялық әрекеті.  

4 

 

4 

3.14 

Сынақ. 

3 

 

3 

 

4 – тарау. Cинтаксис. 

Пунктуация 

  

 

  

4.1. 

Сөйлем  түрлері.  Өзендердің 

геологиялық әрекеті.  

2 

 

2 

4.2. 

Сөйлемнің  тұрлаулы  мүшелері. 

Мұздықтар 

және 

олардың 

геогогиялық әрекеті. 

2 

 

2 

4.3. 

Сөйлемнің 

тұрлаусыз 

мүшелері. Су-тіршілік көзі. 

4 

 

4 

4.4. 

Сөйлемнің  бірыңғай  мүшелері. 

Судың ластануы.  

2 

 

2 

4.5. 

Құрмалас сөйлем. Суды қорғау.   

2 

 

2 

4.6. 

Салалас құрмалас сөйлем. Арал 

теңізі.    

4 

 

4 

4.7. 

Сабақтас  құрмалас  сөйлем. 

Балқашқа қамқорлық.  

4 

 

4 

4.8. 

Тіл  ұстарту.  Қаныш  Сәтбаев-

алғашқы академик геолог. 

2 

 

2 

 

5 – тарау.  

Бақылау жұмыстары 

6 

 

6 

 

8 

 

 

Пән бойынша барлығы 

77 

 

77 

 

4. Пәннің мазмұны (құзыреттіліктер). 

1. Кіріспе сабақ. Қазақ тілі туралы. Қазақстанның табиғат 

байлықтары. 

Қазақ  тілі  -  мемлекеттік  тіл.  Оны  оқып-үйренудің  және  білудің 

міндеттілігі. Қазақ тілі білім-ғылымды, техниканы үйрену тілі, мәдениет 

пен экономиканы дамыту тілі.  

Қазақстанның табиғат байлықтары туралы түсінік.   

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз.  

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

- Қазақстан Республикасының   «Тіл туралы» Заңын; 

Меңгеру керек: 

- тіл туралы мақал-мәтелдердің мағынасын 

Қалыптастырылатын құзыреттіліктер: 

Базалық:  

-

 

мемлекеттік тілді меңгерту;  

-

 

ауызша және жазбаша тіл дамыту, ойларын жүйелі жеткізуге 

дағдылану; 

Кәсіби: 

-

 

туған жердің байлығын, табиғатын, табиғи құндылықтарын бағалау; 

-  теориялық білімін күнделікті өмірде, кәсіби мамандығында қолдану. 

-   қазақ тілінің кәсіби бағдар берудегі қызметін ұғыну.   

Арнайы:  

-

 

Қазақстанның табиғат байлықтарын білуге, игеруге, сақтауға үйрету; 

-

 

табиғат байлықтарының таңдаған мамандықтарымен байланысын 

түсіндіру. 

Оқушылардың білімін тексеруге арналған  

бақылау сұрақтары: 

1. Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз. 

Полезные ископаемые, месторождения, недра земли, специалист, 

поверхность земли, метод.  

2. «Қазақстанның табиғат байлықтары» мәтіні бойынша 6 сұрақ  

қойыңыз. 

I – тарау. Фонетика. 

1.1. Қазақ тілінің фонетикасы. Қазақстанның жер бедері. 

Қазақ тілінің дыбыстық құрамы және оның жіктелуі. Қазақ тіліне 

тән дыбыстар. Үндестік заңы. Буын және тасымал.  

 

9 

Қазақстанның жер бедері туралы. 

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз.  

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

фонетикалық талдау жасауды 

Меңгеру керек: 

- сөз бен қосымша арасындағы фонетикалық заңдылықты 

Қалыптастырылатын құзыреттіліктер: 

Базалық: 

-

 

қазақ тіліне тән дыбыстардың оқылуын, жазылуын меңгеру; 

-

 

сөздерді дұрыс айту мен жазуда үндестік заңын сақтауға дағдылану; 

-

 

буын түрлерін ажырату; 

Кәсіби: 

-

 

мамандыққа байланысты мәтінді оқу, аудару; 

-

 

кәсіби сөздер және сөз тіркестерімен таныстыра отырып, сөздік 

қорын молайту. 

Арнайы: 

-

 

туған жер, туған ел, жер  байлығы туралы мақал-мәтелдердің 

мағынасын түсіну;  

-

 

танымдық, шығармашылық қабілеттерін арттыру. 

 

Оқушылардың білімін тексеруге арналған  

бақылау сұрақтары: 

1.

 

Қазақ тілінің фонетикалық ерекшеліктері. 

2.

 

Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз.  

Природный ресурс, минерал, атмосфера, рельеф, геологическое 

строение, равнина. 

3.

 

«Қазақстанның жер бедері» мәтіні бойынша 6 сұрақ құрыңыз.  

 

II – тарау. Лексика. 

2.1.  Сөздердің тура және ауыспалы мағыналары. Тұрақты сөз 

тіркестері. Қазақстанның пайдалы қазбалары. 

Қазақ тілінің лексикасы, сөздік қор. Сөз мағыналары. Сөздердің 

тура және ауыспалы мағыналары. Тұрақты сөз тіркестері.  Қазақстанның 

пайдалы қазбалары туралы. 

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз.  

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

сөздердің тура және ауыспалы мағыналарын 

Меңгеру керек: 

 

10 

- кәсіби сөз, сөз тіркестері бар мәтіндерді 

Қалыптастырылатын құзыреттіліктер: 

Базалық: 

-

 

еркін және тұрақты сөз тіркестерінің ерекшеліктерін меңгеру,; 

-

 

тіл байлығы мен сөздік қорды дамыту. 

Кәсіби: 

-

 

Қазақстанның пайдалы қазбалары туралы мәліметтерді жинақтауда, 

саралауда, жүйелеуде өлкетану материалдарын қолдану, мәтін 

құрастыруға дағдылану; 

-

 

пайдалы қазбаларды білу, іздеу, табу, игеру геология мамандарының 

міндеті екенін түсіну; 

Арнайы: 

-

 

әдістемелік стратегияларды пайдаланып, «Қазақстанның пайдалы 

қазбалары» тақырыбына байланысты сөздік қорды байыту; 

-

 

пәнаралық байланыс арқылы аударма жұмыстарын, тіл дамыту 

жұмыстарын дамыту; 

-

 

қазақ тіліне тән дыбыстарды анық айтуға, жазуға дағдылану. 

 

Оқушылардың білімін тексеруге арналған  

бақылау сұрақтары: 

1.

 

Тұрақты сөз тіркестері және оның түрлері. Мысал келтіріңіз.  

2.

 

Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз.  

Уголь, нефть, железо, медь, основной запас, драгоценный камень. 

3.

 

«Қазақстанның пайдалы қазбалары» мәтіні бойынша 6 сұрақ 

құрыңыз.  

 

III – тарау. Морфология. 

3.1. Біріккен, қысқарған, қос сөздер. 

Геология және оның маңызы. 

Сөз құрамы. Біріккен, қысқарған, қос сөздер туралы түсінік. Жасалу 

жолдары. Геология туралы түсінік.  

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз.  

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

күрделі сөздерді ажыратуды 

Меңгеру керек: 

-

 

термин сөздердің ғылым салаларымен байланысынжәне оларды 

орынды қолдануды 

Қалыптастырылатын құзыреттіліктер: 

Базалық: 

 

11 

-

 

біріккен, қысқарған, қос сөздердің жасалу, қалыптасу,  айтылу, 

жазылу заңдылықтарын игеру; 

Кәсіби: 

-

 

кәсіпке байланысты ауызекі қарым-қатынасқа түсуге, өз ойларын 

жеткізуге қажетті білімділік, іскерлік дағдыларын қалыптастыру; 

-

 

айтылым, тыңдалым, оқылым, жазылым әрекеттерін пайдалана 

отырып, оқушылардың сөйлеу тілін дамыту. 

Арнайы: 

-  күрделі сөздерді  сауатты жазуға, орфоэпия, орфография 

заңдылықтарын сақтауға үйрету; 

- «Геология және менің мамандығым» тақырыбына эссе жазу. 

 

Оқушылардың білімін тексеруге арналған  

бақылау сұрақтары: 

1. Біріккен, қысқарған қос сөздер. Мысал келтіріңіз. 

2. Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз.  

Геология, структура, геологическая разведка, геологическая карта, 

вещественный состав земли, задача геологов.  

3. «Геология және оның маңызы» мәтіні бойынша 6 сұрақ құрыңыз.  

 

3.2.Жалғау түрлері. Геологиялық ғылым салалары. 

Сөз  құрамы.  Түбір  мен  қосымша.  Жалғау  түрлері.  Жалғаулардың 

сөз  байланыстырудағы  қызметі.  Геологиялық  ғылым  салалары  туралы 

түсінік.   

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз.  

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

сөз құрамын 

Меңгеру керек: 

-

 

жалғаулардың сөз байланыстырудағы қызметін 

Қалыптастырылатын құзырлықтар. 

Базалық: 

-

 

түбір мен қосымшаны меңгеру; 

-

 

жалғау түрлерін ажырата білу; 

-

 

жалғаулардың орын тәртібін игеру; 

-

 

грамматикалық заңдылықтарды білу. 

Кәсіби: 

-

 

геологиялық ғылым салалары туралы білу; 

-

 

жаңа кәсіби сөздерді, сөз тіркестерін пайдалана отырып, сөйлем 

құрастыруға, ойын қысқаша жеткізуге, мәтінді түсініп оқуға дағдылану. 

 

12 

Арнайы: 

-

 

мәнерлеп оқу дағдысын қалыптастыру; 

-

 

мәтін бойынша сұрақ құру; 

-

 

ауызекі тіл мен жазба тілді байланыстыра отырып, ойын еркін 

жеткізуге, сауатты жазуға машықтандыру. 

 

Оқушылардың білімін тексеруге арналған  

бақылау сұрақтары: 

1. Жалғау түрлері. Мысал келтіріңіз.  

2. Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз.  

Историческая геология, минералогоия, геофизика, гидрогеология, 

методы исследования, производство. 

3. «Геологиялық ғылым салалары» мәтіні бойынша 6 сұрақ құру.  

 

3.3.

 

Зат есім. Геологияның  даму тарихы. 

Зат есім.  Негізгі туынды зат есім. Жалпы және жалқы зат есімдер. 

Зат есімнің сөйлемдегі қызметі.Геологияның даму туралы түсінік. 

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз. 

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

зат есімнің сөйлемдегі қызметін 

Меңгеру керек: 

-

 

- зат есімдердің тұлғалық, мағыналық түрлерін 

Қалыптастырылатын құзырлықтар. 

 Базалық: 

-

 

зат есім туралы толық мәлімет беру; 

-

 

жалқы есімдердің, географиялық атаулардың, пайдалы қазба кен 

орындарының жазба және әдеби тіл нормаларын меңгеру; 

-

 

мәтіннен зат есімдерді, атау сөздерді табу. 

Кәсіби: 

-

 

мәтінге байланысты тіл дамыту жұмыстарын жүргізу; 

-

 

болашақ мамандардың танымдық-іздемпаздық қасиеттерін дамыту; 

-

 

мамандыққа, пәнге қызығушылығын арттыру. 

Арнайы: 

-

 

тілдің теориялық заңдылықтарын ауызекі сөйлеу тілінде пайдалану; 

-

 

лексикалық тақырыпта берілген кәсіби сөздерді меңгерте отырып, 

мамандыққа қызығушылығын арттыру; 

 

Оқушылардың білімін тексеруге арналған  

бақылау сұрақтары: 

 

13 

1.Зат есім және оның түрлері. Мысал келтіріңіз. 

2. Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз.  

История развития геологии, расплавить металл, земная кора, горные 

породы, наука, исследовать. 

3. «Геологияның даму тарихы» мәтіні бойынша 6 сұрақ құрыңыз. 

 

3.4.Сан есім. Геологиялық зерттеу әдістері. 

Сан  есім.  Дара  және  күрделі  сан  есімдер.  Сан  есімнің  есімнің 

мағыналық түрлері. Жасалу жолдары. Сөйлемдегі қызметі. Геологиялық 

зерттеу әдістері туралы. 

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз 

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

сан есімнің түрлерін және жасалу жолдарын; 

-

 

сөйлемде атқаратын қызметін. 

Меңгеру керек: 

-

 

термин сөздерді айтылым, жазылым, тілдесім әрекеттерінде дұрыс 

қолдануды 

Қалыптастырылатын құзырылықтар: 

 Базалық: 

-

 

оқу материалын қайталау арқылы білім деңгейін тереңдету; 

-

 

сан есімнің мағыналық топтарына байланысты жаттығу жұмыстарын 

орындау; 

-

 

сан есімдері бар мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар, жұмбақтар арқылы 

тіл дамыту. 

Кәсіби: 

-   мәтіндегі жаңа сөздердің мағынасын меңгеру; 

-    мамандыққа  қатысты  сөздерді  сөз  тіркесінде,  сөйлем  құрауда 

пайдалануға дағдылану; 

-  мәтін арқылы кәсіби білім өрісін кеңейту; 

- лексикалық тақырыптар арқылы кәсіби біліктіліктерді жетілдіру. 

Арнайы: 

-

 

ойын элементтерін пайдалана отырып, сан есімдерді қайталау; 

-

 

жаңа сөздердің мағынасын түсіндіру; 

- мәтіндегі ойды тезис түрінде жазуға үйрету.