Болтаева ә. М

r
Критерий тағайындалуы:

^X 2 -критерийі бір таңдаудағы зерттелушілердің 3

r
немесе одан көп жағдайларда өлшенген көрсеткіштерін салыстыру үшін

пайдаланылады.
^X 2 -көрсеткіштер биіктігінің бір жағдайдан келесі жағдайға

r
өтудегі өзгерісін анықтауға мүмкіндік береді³⁷.
_X 2
Сипаттамасы: Бұл критерий ^{r T} -Вилкоксон критерийінің 2 ден көп
өлшеу жағдайының таратылуы болып табылады. Алайда мұнда жылжулардың абсолюттік биіктіктері емес зерттелушінің индивидуалды мәндері рангіленеді.

Пайдаланудағы шектеулер:

1. 
   Таңдаулар тобына төменгі шегі әрқайсысы 3 тен кем емес
   

(c  3)
өлшеуден

X

2
өткен 2 ден артық
(n  2)
зерттелуші болуы тиіс.

_2. c  3 _,
^{n  9} жағдайында алынған эмпирикалық мәнінің мәнділік деңгейі ^r

XІІ–A кестесі арқылы ал
c  4 _,
n  4
жағдайында XІІ –Б кестесі бойынша

X
2
анықталады. Зерттелушілер мен жағдайлардың одан да көп жағдайында ^r -


³⁷ Сидоренко Е. В. Методы математической обработки в психологии. -СПб: ООО «Речь», 2007.
– 350с.-94б

эмпирикалық мәні кестесі бойынша).
2

X
^r критерий мәнімен салыстырылады. (1 қосымшаның ІХ

Бұл
₂ 2

X

X
^r критерий
критериімен таралым жағынан ұқсастығымен

түсіндіріледі және еркіндік дәрежесі ^V төмендегі дәреже бойынша анықталады.
V  C 1
^C - өлшеу жағдайларының саны.

Болжамдары:

^{H 0 } әртүрлі жағдайларда алынған көрсеткіштер арасында айырмашылықтар кездейсоқ.

H ₁ 
әртүрлі жағдайларда алынған көрсеткіштер арасында

айырмашылықтар кездейсоқ емес.

r
Фридман критерийін ( ^X 2 ) есептеу алгоритмі

№	Есептеулер мазмұны
1	Зерттелушінің әр өлшемдегі (1,2,3) алынған индивидуалды мәндерін анықтау.
2	Барлық зерттелушілер мәліметін осы жолмен өңдеу.
3	Рангтердің өлшеулер жүзеге асырған жағдайлар бойынша қосындысын шығару. Рангілердің жалпы қосындысының есептеу қосындысымен сәйкестігін тексеру.
4	X 2 критерийін эмпирикалық мәнін анықтау r X 2   12  (Tj2 )  3  n  (c  1) r  n  c  (c  1)   
5	X 2 шеткі мәнін анықтау. r а) c  3 , n  9 жағдайында 1 қосымшаның 8 –A кестесі бойынша б) c  4 , n  4 жағдайында 1 қосымшаның 8–Б кестесі бойынша
6	Зерттелушілер мен зерттеу жағдайлары санының көп жағдайында еркіндік деңгейінің V санын анықтау. V  C 1; Мұндағы C - өлшеу жағдайының саны. Еркіндік деңгейінің V санына сай X 2 шеткі мәнін анықтау (Қосымша 4). r 2 Егер X 2 эмпирикалық X шеткі мәніне тең немесе басым түссе r айырмашылық сенімді, яғни H қабылданады.

3. 
   Пейдж L- тенденциялар критерийі
   

Критерий тағайындалуы: ^L -критерийі бір таңдаудағы зерттелушілердің 3 немесе одан көп жағдайларда өлшенген көрсеткіштерін салыстыру үшін

^L - критериінің шеткі мәндер кестесі шағын таңдау тобына
(n  12)
және

салыстырылатын өлшемдер
(c  6)
шектеулі саны есептелген.

Егер бұл шектеулер орындалмаған жағдайда Фридманның пайдалануға тура келеді.

Пайдаланудағы шектеулер:

1. Таңдау тобының төменгі шегі әрқайсысы 3 - тен кем емес
2

X
^r -критерийін
^{(c  3)} өлшеуден

өткен 2-ден артық ^{(n  2)} зерттелуші болуы тиіс. Жоғарғы шегі -16 зерттелуші

және 6 жағдай болуы қажет
^{(n  12, c  6)} . ^L -критерийін мәні статистикалық мәні 3

деңгейді қарастырады.

Болжамдары:

p  0,05
p  0,01
^{p  0,001} (J.Greene MP^/Olіveta 1989).

^{H 0 } индивидуалды көрсеткіштердің бірінші жағдайдан келесі жағдайға өтудегі жоғарылауы кездейсоқ.
^{H 1 } индивидуалды көрсеткіштердің бірінші жағдайдан келесі жағдайға өтудегі жоғарылауы кездейсоқ емес.

^L - критерийі есептеу алгоритмі

№	Есептеулер мазмұны
1	Бірінші зерттелушінің әр өлшемдегі (1,2,3) алынған индивидуалды мәндерін рангілеу.
2	Барлық зерттелушілер мәлімет осы жолмен өңдеу. Мұнда бірінші ретінде кез-келген зерттелушіні алуға болады.
3	Рангтердің өлшеулер жүзеге асырылған жағдайлар бойынша қосындысын шығару. Рангілердің жалпы қосындысының есептеу қосындысымен сәйкестігін тексеру.
4	Барлық жағдайларды олардың рангілік қосындысының өсу реті бойынша орналастыру.

³⁸ Сидоренко Е. В. Методы математической обработки в психологии. -СПб: ООО «Речь», 2007.
– 350с.-101б

таралымды салыстыру үшін
^{(n1,2  50)} . Әр топтағы зерттелушілер саны 50 ден

жоғары болуы керек. Эмпирикалық таралымды теоретикалық таралымдармен

салыстырудың кей жағдайларында Е.В.1978)
n  5
жағдайы қарастырылады. (Гублер

2. 
   Дәрежелер қандайда бір белгінің өсу немесе кему реті бойынша реттестірілуі қажет. Белгілер міндетті түрде оның қандайда бір өзгерісін бейнелеуі қажет.
   

Болжамдар:

³⁹ Сидоренко Е. В. Методы математической обработки в психологии. -СПб: ООО «Речь», 2007.
– 350с.-142б

H ₁ 
екі таралым арасындағы айырмашылықтары сенімді.

Бұл болжамдар екі таралым арасындағы алшақтаулардың максималды жиынтықтарының нүктесі бойынша бағаланады.

жүктеу/скачать 350,96 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: