Дипломдық ЖҰмыс мамандығы 5В120100-«Ветеринариялық медицина»
жүктеу/скачать 3,67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сурет 1 . Қарағанды облысы,Ұлытау ауданы « Жарасбаев » шаруа қожалығы
- 3 Зерттеу нәтижелері 3.1 Шаруашылықта трихофитоздың таралу деңгейі және күресу шаралары
Кесте 9 - «Жарасбаев» шаруа қожалығының техникамен қамтамасыз етілуі.
Өндірістік машықтану өткен ауылдың ең ірі шаруашылықтарның бірі ТОО “Жарасбаев” шаруашылығында жүргізілген зерттеу нәтижелеріне сүйеніп,келесі мәселелерді қамтыдым: А) Шаруашылықта паразитарлық ауру қоздырушыларының өсіп өнуін болдырмау үшін мал дәрігері жылына 2 рет бүкіл малды қамти отырып,ивомек препараттарын қолданады, теріні тозаңдату жолымен өңдейді.Өңдеу жұмыстарын көктем және күзде өткізген жөн. Б) Өндірістік кооператив малдары бұрғылаған скважина арқылы суарылады. Жалпы суаттарының жағдайы талаптарға сай келеді.Дегенмен жеке меншік иелігі болғандықтан, шаруашылық малдарының жайылымдарын ауыстыру мүмкіндігі жоқ. В)Шаруашылықтың қасапханасы,қи сақтайтын қоймасы санитарлық-гигиеналық талаптарға сәйкестендірілген. Г)Паразитарлық ауруларға қарсы қолданылытын дәрі-дәрмекпен шаруашылықтың қамтамасыз етілуі төмен.Мысал ретінде креолин препаратының тиімсіздігіне қарамастан қолдануы. Дәрі- дәрмектерді , құрал – саймандарды аудан орталығынан тапсырыс бойынша алып отырады.
3 Зерттеу нәтижелері 3.1 Шаруашылықта трихофитоздың таралу деңгейі және күресу шаралары Қой трихофитиясы табиғи ошақты жұқпалы ауру. Аурудың пайда болуы мен таралуын анықтау маңызды мәселенің бірі болып табылды.Трихофития өте кең таралған және ауыл шаруашылығы саласының дамуына үлкен зиянын тигізуде.Орталық Қазақстан облысы,Ұлытау ауданы,Айыртау ауылдық округіндегі «Жарасбаев» шаруа қожалығындағы қойларда,әсіресе трихофитияның пайда болуындағы инфекция көзі ауру және ауырып жазылған дерматомикоздық ауруларды тасымалдаушы жануарлар, егеуқұйрықтар болса,ал аурудың негізгі себебі болып қойларды ауру жануарлармен бірге ұстап,малды лас қораларда ұстау табылады.Трихофития көбіне қойларға организміне алиментарлық жолдармен, кейде зақымдалған тері жабыны арқылы енеді.Кеміргіштермен инфекцияланған жем-шөппен азықтандыру, кеміргіштердің қоршаған ортаны ластауы жануарлар арасында аурудың тез тарауына мүмкіндік береді.Кеміргіштер мен құстарда паразиттік тіршілік ететін кенелер қоздырушының берілуінде белгілі бір рөл атқарады.«Жарасбаев» шаруа қожалығындағы қойлардың трихофитияға шалдығуы 6,6 %-ды құрайды.Қойлардың трихофития ауруы жылдың кез келген мезгілінде, әсіресе жаз, күз айларында жиі кездеседі.Қоршаған орта температурасының тез өзгеруі, азық құрамында витаминдік заттардың аз болуы, күтіп-бағудың төмендігі жануар организмінің ауруға қарсы тұру қабілетін төмендетеді.Шарушылықта бұзаутас жылдың кез келген мезгілінде, бірақ көбінесе қысқы-көктемгі кезеңде ағзаның қарсыласуының төмендеуі аясында, сондай-ақ сау жануарларды қайта топтастыру кезінде ауру жануарлармен араласқан кезде тіркеледі.Сонымен қатар ауруды тасымалдаушы ауру жануармен жұмыс жасаған адамдар болып табылады. Сауыншыларда,малшыларда,бақташыларда,зоотехниктерде,ветеринарларда және жануарлармен немесе олардың жүнімен,терісімен және басқа да өнімдерімен тікелей байланыста болатын басқа адамдарда кездеседі.Дәнді дақылдар, сабан, жүгері сабағы, шөп, картоп сияқты азықтармен бірге және малды фермаларда тасымалдау кезінде кездейсоқ жағдайлар мен эпидемиологиялық індеттер пайда болуы мүмкін. Ауру тасымалдаушы болып тышқандар мен басқа кеміргіштерді жұқтыруы мүмкін[15,16]. Сонымен қатар жануарлар арасында таралуы белгілі бір дәрежеде тышқан тәрізді кеміргіштер арасындағы эпизоотияға және егістіктерде,мал фермаларында және тұрғын үйлерде жеткіліксіз дәрілеу шараларына байланысты.Қоздырғыштарға қарсы күресте алдын алу іс-шаралары құрғақ жемшөп пен астықты сақтауға арналған қоймаларды тышқан тәрізді кеміргіштердің жаппай қоныстануынан қорғалуы,сондай-ақ теріні аурудан зардап шеккен кеміргіштермен ластанған құрғақ жемшөптің оған тигізетін әсерінен,әсіресе осы азықтарды тасымалдау кезінде немесе оларды малға азықтандыру процесінде таралып жататын жағдайлар көптеп кездеседі.Табиғи мекендейтін жерлерде.Ауру көбінесе ауру жануарлармен тікелей байланыс нәтижесінде пайда болады және оларға күтім жасайтын заттарды қолданған кезде де кездеседі.Туындаған аурудың таралуында адамның инфекцияның берілу механизміне уақтылы араласуы маңызды рөл атқарады.Инфекцияның таралуын шектеудегі алдын-алу шарасы-қабырғалардағы, қоқыстардағы, едендердегі қоздырғыштар болып табылады[17]. Ауруды әрі қарай ушықтырып алмау үшін биологиялық қауіпсіздік (биоқорғаныс) жасаумыз керек-бұл жануарларды инфекциялық және инвазиялық аурулардан,сондай-ақ жануарлардан алынатын өнімдерді патогенді микрофлорамен жұқтырудан қорғау жүйесін айқындайтын шара. Фермада биологиялық қауіпсіздік жүйесін құру келесі мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған: 1. Патогендік микроорганизмдердің қой қораларға, жемшөп қоймаларына және ферманың басқа да үй-жайларына түсуін болдырмау. 2. Фермаға түскен кезде патогендік микроорганизмдердің таралуын болдырмау немесе шектеу. 3. Фермада бар патогендердің санын жою немесе азайту. 4. Жануарлардың аурушаңдығын бақылау. 5. Өнімнің ластану немесе биологиялық ластану қаупін азайту. 6. Ауыл шаруашылығы жануарларының өнімділігін арттыру. 7. Жануарлардың өліміне жол бермеу. Өндірістік және экономикалық шығындар мал фермасының биоқорғанысының нашарлығынан болады.Жергілікті жердің эпизоотиялық жағдайына байланысты қой бұзаутасының пайда болуы мен таралуы биоқорғауды дұрыс ұйымдастырмаған кезде үлкен қаржылық шығындарға әкелуі мүмкін.Мал шаруашылығы кәсіпорындарын, соның ішінде жүн және ет фермаларын биологиялық қорғаудың әмбебап хаттамалары бар.Алайда, әр шаруашылық үшін аймақтың эпизоотиялық жағдайына және өндірістің технологиялық ерекшеліктеріне сәйкес кәсіпорынның биоқорғау жөніндегі жеке бірегей іс-шаралар жоспары әзірленіп, бекітілуі керек екенін түсіну керек. Шаруашылықта бұзаутастың алдын-алу шаралары және қарсы күрес.Қой бұзаутасын алдын – алу үшін қойларды құрғақ ауа райында 18 °С — тан төмен емес температурада 2% Сулы креолин эмульсиясы бар жүзу ваннасында немесе арнайы бейімделген контейнерде тоғытады эмульсиясының температурасы 20-25 °С аралығында болуы керек.Экспозиция-2 минут. Сау қойларды 10 күн аралықпен екі рет тоғытады. Өңдеуден бұрын жануарларға демалу беріледі, тамақтандыру 4-5 сағат бұрын тоқтатылады, суару–өңдеуден 1-2 сағат бұрын.Препараттың жұмыс эмульсиясы қолданар алдында дайындалады.Осы мақсатта сумен толтырылған ваннаға мұқият араластыру арқылы 100 литр суға 2 кг (1000 литрге 20 кг) мөлшерінде креолин қосылады. Ваннаға жаңа креолин құю 200 қой өңделгеннен кейін жүзеге асырылады. Бұл жағдайда ваннаға әр 1000 литр су үшін 20 кг креолин қосылады.Ваннадан шыққан кезде жануарлар эмульсия ағызу үшін шығу алаңында 15 минут ұсталады,содан кейін жайылымға жіберіледі.Суық мезгілде қойларды қорада кептіру үшін ұсталады.Егер ванна ластанған болса, ол босатылады, кірден мұқият тазаланады және жұмыс эмульсиясы қайтадан дайындалады. Егер жануарларда өңдеуден кейін 2 күн ішінде токсикоз белгілері байқалмаса, олар бүкіл малды өңдей бастайды. Үй – жайларды, жабдықтарды, күтім заттарын дезинфекциялау, дезинсекциялау, дезакаризациялау және дезинвазия үшін жараларды антисептикалық өңдеу (жуу) үшін,оның ішінде 60 °с дейін қыздырылған 3-5% су эмульсиясы қолданылады. Іріңді және қабыну процестерінде, тұяқтардың, тұяқтардың және мүйіздердің қыртыстарында,сондай-ақ жайылым кезеңінде жануарларды кенелер мен жәндіктерден қорғау үшін 2% су эмульсиясы қолданылады[18]. Тері ауруларын болдырмау үшін маусымдық қырқу шараларын өткізіп отырған дұрыс (жаз және күз айында).Қауіп төндіретін шаруашылықтарда бір айдан бастап барлық өсіп келе жатқан төлдерді, мал шаруашылығы кешендеріне келетін барлық төлдерді, асыл тұқымдық және өзге де мақсаттар үшін шетелден келіп түсетін барлық ірі қара малды вакцинациялайды (жасына қарамастан иммундайды). Союға арналғандарды қоспағанда, жануарларды шаруашылыққа кіргізуге немесе одан шығаруға; ветеринариялық мамандардың келісімінсіз шаруашылық ішінде қайта топтастыруға; тазарту, санитариялық және дезинфекциялау жүргізілгенге дейін ауру жануарлар ұсталған үй-жайларға сау жануарларды кіргізуге тыйым салынады. Барлық сезімтал жануарларды 10 күнде бір рет клиникалық тексеруден өткізеді. Ауру және ауруға күдікті адамдарды оқшаулайды және вакциналармен емдейді. Барлық басқа жануарлар вакцинацияланады. Вакцинациядан кейінгі алғашқы 15 күнде егілген жануарларды амалсыз сойған кезде етті инъекция орны кесілгеннен кейін жалпы негізде пайдаланады. Вакцина енгізілгеннен кейін 15 күннен кейін жануарларды союға және етті шектеусіз пайдалануға рұқсат етіледі.Көңді биотермиялық дезинфекциялайды, содан кейін ол тек тыңайтқыштар үшін қолданылады. Қиды биотермиялық залалсыздандырудан кейін басқа мақсаттарда қолдануға рұқсат етілмейді. Шаруашылық трихофитоз бойынша клиникалық ауру жануарларды бөлудің соңғы жағдайынан кейін, сондай-ақ қорытынды дезинфекция жүргізгеннен кейін 2 айдан соң қолайлы деп саналады[19]. Дезинфекциялау үшін құрамында 2% формальдегид және 1% күйдіргіш натрий бар формальдегидтің сілтілі ерітіндісі; өңдеу арасындағы 1 сағаттық аралықпен ерітіндіні екі рет жағу кезінде күкірт-карбол қоспасының ыстық 10% ерітіндісі; 40% формалиннің 10 бөлігінен, керосиннің 10 бөлігінен, креолиннің 5 бөлігінен тұратын ыстық формалин-керосин эмульсиясы қолданылады және 75 бөлік су.Соңғы дезинфекция үшін формальдегидтің сілтілі ерітіндісі қолданылады. Қой бұзаутасының жалпы алдын-алу шаруашылықта ветеринариялық-санитариялық ережелерді сақтаудан, жануарларды ұстауға қалыпты жағдай жасаудан, оларды толық тамақпен қамтамасыз етуден, үнемі дезинфекция мен дератизациядан тұрады.Шаруашылыққа кіретін барлық жануарларға 30 күн бойы карантин берілуі керек.Сау жануарларды оқшаулағыштан шығарар алдында олардың терісі мыс сульфатының, натрийдің 1-2% ерітінділерімен немесе басқа құралдармен алдын ала өңделеді.Алдын алу мақсатында гризеофулвин, метионині бар күкірт қолданылады.Жануарларға бұл препараттар тамақпен тағайындалады.Бұрын қолайсыз шаруашылықтарда сезімтал жануарларды ерекше профилактика мақсатында вакцинациялайды. Қозыларды 3 айдан бастап егеді.Трихофитоз пайда болған жағдайда шаруашылық қолайсыз деп жарияланады.Жануарларды вакциналайды және науқастарды анықтау мақсатында әрбір 10 күн сайын қарайды.Үй-жайларды ауру жануарлар бөлінгеннен кейін дезинфекциялайды.Ағымдағы дезинфекция әр 10 күн сайын жүргізіледі.Дезинфекция үшін құрамында 1% сілті және 5% формальдегид бар формалиннің сілтілі ерітіндісі, күкірт-карбол қоспасының 10% ерітіндісі қолданылады; бір мезгілде күтім заттарын, арнайы киімді өңдейді.Шаруашылық жануардың қалпына келуінің соңғы жағдайынан және қорытынды дезинфекция жүргізілгеннен кейін 15 күннен кейін қолайлы деп танылады[13]. Бұзаутастың алдын-алуда теріні дұрыс күту, үй-жайларды, жабдықтар мен күтім заттарын профилактикалық дезинфекциялау. Жануарлардың терісін үнемі тексеріп отыру керек.Барлық ауру иттерді оқшаулау.Ауру жануарлардың тұратын орның, астауларын дәнекерлеу лампасымен немесе натрий гидроксидінің 2% ыстық ерітіндісімен дезинфекциялаңыз.Күтім заттарын 4% формальдегид, 10% керосин, 0,2% СК-9 және 85,8% су бар эмульсияға 30 минутқа батыру арқылы зарарсыздандырыңыз. 1.Өндірісте мал шаруашылығы қора-жайларын дезинфекциялау және санитариялық өңдеу жүргізу бағдарламасы әзірленуі тиіс: - Жүргізілген дезинфекцияның сапасын дезинфекцияланған беттерден (қабырғалар, едендер, оттықтар, жабдықтар) алынған шайындыларды зертханалық зерттеумен растау қажет. - Дезинфекция, санитариялық өңдеу жүргізуге немесе оны жүргізуді бақылауға жауапты адамдар бекітіледі. - Дезинфекция жұмыстарына кіріспес бұрын жұмысшылар осы жұмыс түріне (препараттардың әсер ету механизмін білу, ерітінділердің концентрациясын есептеу), ерітінділерді дайындау әдістері мен дезинфекциялық құралдармен жұмыс істеу қауіпсіздігі бойынша оқытудан өтуі керек. - Шаруашылықта мал басы арасында инфекциялық аурудың өршуі туындаған кезде жоспардан тыс "мәжбүрлі" жедел дезинфекция жүргізілген жағдайда дезинфекциялау құралдарының жеткілікті (ауыспалы) қоры болуы тиіс. - Сондай-ақ су ішетін астаулар мен сумен жабдықтау жүйелерін жүйелі түрде тазалау және дезинфекциялау жүргізу қажет. - Жемшөп қоймаларын дезинфекциялауды және оларды саңырауқұлақтар мен зеңдерге қарсы өңдеуді жүргізу қажет. Патогендік микрофлораның деконтаминациясын жүргізу және жануарлардың тұяқтарын мезгіл-мезгіл профилактикалық емдеуді дезинфекциялық ерітінділері бар арнайы тұяқты ванналар арқылы жүргізу маңызды. Жергілікті жердің эпизоотиялық жағдайына және фермада анықталған жұқпалы ауруларға сәйкес барлық мал басын ветеринариялық профилактикалық егу жүйесін әзірлеу және қатаң сақтау маңызды. Мал басына клиникалық ветеринариялық тексеру жүргізу кезінде жұқпалы аурулар бойынша ауру және күдікті жануарларды анықтау, оқшаулау және емдеу жүргізу немесе жануарды одан әрі пайдалану туралы шешім қабылдау қажет. Егер иттер аумақты қорғау немесе жайылымда пайдаланылса, онда олар есепке алынуы және ветеринариялық бақылауда болуы, жылына 1 рет зерттелуі,құтыруғақарсы,сондай-ақ. Егер шаруашылықта ауру тіркелген жағдайда барлық жануарларды әр 10 күн сайын клиникалық тексеруден өткізеді.Ауру жануарлар мен күдіктілерді оқшаулайды және қарсы вакциналардың емдік дозаларымен иммундайды. Ауру жануарларды бөлудің әрбір жағдайынан кейін оның тұрған жері дезинфекцияланады.Вакцинацияланған жануарларды мәжбүрлі сою кезінде иммунизациядан кейінгі алғашқы 10 күнде етті инъекция орны кесілгеннен кейін жалпы негізде пайдаланады.Вакцинациядан кейін 10 күн өткен соң жануарларды союға және етті пайдалануға шектеусіз рұқсат етіледі.Күн сайын ауру жануарлар тұрған үй-жайларда механикалық тазарту жүргізіледі, қи мен жемшөп қалдықтары қи қоймасының аумағында залалсыздандырылады[20,21]. Ауру жұқпалы болып келеді, оған күрес шаралары қой ауруға шалдыққанда үш бағытта және таралу ерекшеліктерін ескере отырып жүргізу керек. Бірінші бағыт. Ауру қоздырғыштарының көзін оқшаулау және жою.Бұл шараларды ұйымдастырғанда ауру қоздырғыштарының көзі тек қана ауырған қойда ғана емес, ауырмаған қойлар екенінде есте ұстаған жөн.Сондықтан да ауру қоздырушы көзі ретінде ауырған малмен бірге микроб алып жүруші ауырмаған малдарды да оқшаулау керек. Екінші бағыт.Аурудың таралуына қарсы шаралар жүйесі.Аурудың пайда болу және таралуына қойлардың күтіліп бағылуы,азықтандырылуы көп әсерін тигізеді.Аурудың таралуына жол бермеу үшін жалпы мал дәрігерлік санитарлық шаралардың орындалуымен қатар,қойларды өсіру технологиясыдұрыс ұйымдастырылуы керек.Бұл үшін: а) сыртқы ортада ауру қоздырғыштарының көбейіп кетпеуі үшін мал қораларын,оның айналасы мен құрал-саймандар жоспарлы түрде дезинфекциялануы керек; б) жас қойларды арнаулы бокс жүйеде ұстаған жөн;c) әсіресе, қойды азықтандырудың режимі қатаң сақталуы керек.Үшінші бағыт.Төлдердің індетті ауруларға қарсы төзімділігін арттыру.Төл организмінің жалпы резистенттілігін арттыруға бағытталған жұмыстардан басқа, бұл шаралар кешені белгілі-бір індетке қарсы спецификалық иммунитет қалыптастыруды да көздейді.Трихофитияның жалпы дауасы мал фермасында ветеринариялық-санитариялық ережелерді сақтау,малды дұрыс күтіп,азықтандыру,қора жайда ретті түрде дезинфекция жұмыстарын жүргізуге саяды.Аурудың алғашқы шығуын білу үшін бүкіл малды ай сайын қарап отыру керек, бұның малды тұрғылықты орнына қою алдындағы топтау кезінде үлкен маңызы бар. Аурудан сәтті және қауіп төнген шаруашылықтарда жаңа туған жас қозыларды профилактикалық мақсатпен бір айлық жасынан бастап ЛТФ-130 вакцинасымен иммундайды.
жүктеу/скачать 3,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|