Кристалл торы кеңістікте белгілі бір ретпен орналасқан атомдардан, иондардан немесе молекулалардан тұратын үш өлшемді қалыпты құрылым



бет1/3
Дата02.06.2023
өлшемі25,05 Kb.
#98108
  1   2   3

1.5 Бақылау сұрақтары


1.5.1 Кристалдық торлардың негізгі типтері және сипаттамалары.
Кристалл торы – кеңістікте белгілі бір ретпен орналасқан атомдардан, иондардан немесе молекулалардан тұратын үш өлшемді қалыпты құрылым. Кристалдық торлардың негізгі түрлері:
1. Кубтық тор – онда барлық үш ось те тең және бір-біріне перпендикуляр. Бұл түрге темір, никель, алюминий сияқты қарапайым металдар жатады.
2. Алтыбұрышты тор – бір-біріне 120 градус бұрышта орналасқан екі бірдей ось және бір тік осі бар. Бұл түрге графит, кварц және сапфир сияқты көптеген кристалдар жатады.
3. Тетрагональды тор – бір-біріне 90 градус бұрышта орналасқан екі тең осі бар және бір тік осі басқа екеуінен ерекшеленеді. Бұл түрге цирконий және рутил сияқты кристалдар кіреді.
4. Орторомбты тор – бір-біріне перпендикуляр үш түрлі ось бар. Бұл түрге топаз және корунд сияқты кристалдар кіреді.
5. Моноклиникалық тор – бір-біріне перпендикуляр екі түрлі ось бар, ал бір осі қалған екеуіне бұрыш жасап көлбеу. Бұл түрге гипс және мусковит сияқты кристалдар кіреді.
6. Триклиникалық тор – үш түрлі ось бар, барлығы бір-біріне әр түрлі бұрыштармен қисайған. Бұл түрге турмалин және дала спаты сияқты кристалдар кіреді.
Кристалл торларының сипаттамаларына атомдар арасындағы период және байланыс ұзындығы сияқты тордың параметрлері, сонымен қатар оның нүктелік симметрия тобымен анықталатын тордың симметриясы кіруі мүмкін. Кристалл торларында сонымен қатар олардың қасиеттері мен мінез-құлқына әсер ететін бос орындар, қоспалар және дислокациялар сияқты әртүрлі ақаулар болуы мүмкін.
1.5.2 Металлографиялық микроскоптардың жұмыс атқару
принциптері.
Металлографиялық микроскоп - металл және басқа материалдардың микроскопиялық заңдылықтарын бақылау арқылы құрылымын зерттеуге арналған құрал. Ол оптикалық принциптерге негізделген және бірнеше негізгі компоненттерден тұрады:
1. Оптикалық жүйе: үлгінің кескінін үлкейтетін линзаны және үлкейтілген кескінді микроскоп арқылы көруге мүмкіндік беретін окулярды қамтиды.
2. Жарық көзі: әдетте галогендік шам немесе жарық диоды үлгіні линзадан өткен кезде жарықтандыру үшін пайдаланылады.
3. Фокустау жүйесі: анық кескін алу үшін линзаны үлгіден белгілі бір қашықтыққа реттеуге мүмкіндік береді.
4. Үлгілер кестесі: сынаманы зерттеу үшін орналастыратын орын.
Металлографиялық микроскоптың жұмыс істеу принципі үлгі арқылы жарықты өткізу және оны қажетті деңгейге көтеру болып табылады. Бұл жағдайда көзден түсетін жарық линзадан өтіп, үлгіге соғылып, оның бетінен шағылысып отырады. Үлгі арқылы өткен жарық қайтадан линзаға түседі және окуляр арқылы көрінетін үлкейтілген кескінді құрайды.
Металлографиялық талдау кезінде үлгіні жылтыратуға және оның құрылымының бөлшектерін шығару үшін реагенттермен шабуыл жасауға болады. Жылтырату микро-кедір-бұдырды кетіруге және бетті тегіс етуге көмектеседі, ал реагенттермен шабуыл материалдың құрылымдық ерекшеліктерін, мысалы, түйіршіктерді, фазаларды, қосындыларды және басқа ақауларды аша алады.
Металлографиялық микроскоптарды көптеген әртүрлі материалдардың, соның ішінде металдардың, керамиканың, полимерлер мен композиттердің құрылымын зерттеу үшін пайдалануға болады. Микроскопиялық зерттеулердің нәтижелері материалдардың қасиеттерін түсінуге және олардың машина жасау, электроника, медицина және басқалар сияқты әртүрлі салаларда қолданылуын анықтауға көмектеседі.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет