Монография «Елтаным баспасы»
Көп мағыналықтың жалғаса туындауы
жүктеу/скачать 14,19 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Көзі ашылу →
| Көп мағыналықтың жалғаса туындауы.
Көп мағыналық етістік жəне есім мəнді фразеологизмдерде кездеседі. Əсіресе етістік фразеологизмдерде мағына байланысы айқын ажырыты- лып тұрады. Қазақ тілінде тұсау кесер деген фразеологизм бар. Фразеологиялық сөздікте екі мағынасы тіркелген: 1.Жас баланың тұсауын кесерде жасалатын жиын-той. 2.Жастарға өнер жолында сəт сапар тілеу мағынасында айтылады деп көрсеткен./ 526б/. Бұл фразеологизмнің жасалуына этнографиялық тұсау кесу ұғымы негіз болған. Фразеологизмдегі көпмағыналықтың бірте-бірте даму нəтижесі өмірдегі əлеуметтік өзгерістерге қатысты. Жиын-тойдағы ай- тылатын жақсы тілек мағынасы тереңдей келе, қоғамдық ортадағы бо- лып жатқан ұқсас жағдайға байланысты сəт сапар тілеу мағынасына ұласты. Ал қазіргі кезде осы тіркестің үшінші мағынасы пайда бол- ды. Қоғам дамуында кейін көрініс беріп жүрген бір жаңа ғимараттты немесе жаңа құрылған ресми ұйымдарды ашу салтантатты түрде жұртқа таныстырылатын болды. Міне, осы рəсім тұсау кесер деп атал- ды жəне тілдік қолданыста жиі айтылатындықтан қалыптасып кетті. Аталған соңғы мағына жалғаса туатын көпмағыналықтың бір мысалы. О бастағы ситуациядағы ұқсастық пен мағынадағы ішкі байланыс көп мағыналықтың тууына себепкер болады. 187 Мысалы: Көзі ашылу → 1. Санасы, сезімі ояну 2. Бір нəрсеге қолы жету 3. Қиындықтан құтылу 4. Білім алу Келтірілген мысалда ауыспалы метафоралық негізгі мағына көзі жүктеу/скачать 14,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|