Мотивтер және қажеттіліктер. Тұлға мен адамның мотивациясы



Дата27.11.2023
өлшемі159,56 Kb.
#129980
Байланысты:
Мотивтер мен қажеттіліктер

Мотивтер және қажеттіліктер.

Тұлға мен адамның мотивациясы

Мотивация - бұл адамды нақты, мақсатты түрде әрекет етуге итермелейтін ішкі және сыртқы қозғаушы күштердің жиынтығы; өзін және басқаларды ұйымның мақсаттарына немесе жеке мақсаттарына жету үшін іс-әрекетке шақыру процесі.

"Мотивация" ұғымы "мотив" ұғымына қарағанда кеңірек. Мотив, мотивациядан айырмашылығы, мінез-құлық субъектісіне жатады, оның тұрақты жеке қасиеті, ішінен белгілі бір әрекеттерді жасауға итермелейді. "Мотивация" ұғымы екі мағынаға ие: біріншіден, бұл адамның мінез-құлқына әсер ететін факторлар жүйесі (қажеттіліктер, мотивтер, мақсаттар, ниеттер және т.б.), екіншіден, белгілі бір деңгейде мінез - құлық белсенділігін ынталандыратын және қолдайтын процестің сипаттамасы.

Тұлға мен адамның мотивтері


Мотив — бұл адамды белгілі бір қажеттілікті қанағаттандыруға бағыттай отырып, іс-әрекетке итермелейтін нәрсе. Мотив-объективті үлгі, объективті қажеттілік ретінде әрекет ететін қажеттіліктің көрінісі.
Мысалы, ынта-жігермен жұмыс істеу, сондай-ақ наразылық білдіруден жалтару мотив ретінде әрекет етуі мүмкін.
Мотивтер ретінде қажеттіліктер, ойлар, сезімдер және басқа да психикалық формациялар болуы мүмкін. Алайда, қызметті жүзеге асыру үшін ішкі себептер жеткіліксіз. Қызмет объектісі болуы керек және мотивтерді адамның іс-әрекеттің нәтижесінде қол жеткізгісі келетін мақсаттармен байланыстыру қажет. Мотивациялық-мақсатты салада қызметтің әлеуметтік шарттылығы ерекше айқын.
Тұлғаның мотивациялық-қажеттілік саласы адамның өмір бойы қалыптасатын және дамитын мотивтердің бүкіл жиынтығын білдіреді. Жалпы алғанда, бұл сала динамикалық, бірақ кейбір мотивтер салыстырмалы түрде тұрақты және басқа мотивтерді бағындырып, бүкіл сфераның өзегін құрайды. Бұл мотивтерде адамның бағыты көрінеді.

Мотив дегеніміз – адамның түрлі дәрежедегі саналы және астарсанадағы қажеттіліктер жүйесінен туындайтын, белгілі әрекет-қылық актісін орындауға бағытталған итермелеуші күш.

Тұлға көптеген күштердің жетегінде болғандықтан, мотивтің не екенін нақты айту қиын. Мотив болуы мүмкін: 1)Мақсат немесе тілек - адам неге қол жеткізгісі келеді? 2)Сенімдер мен көзқарастар – адамды белгілі бір әрекетке немесе мінез-құлыққа дайын ететін дайын стереотиптер. 3)Қорқыныш пен кешен – адам бір нәрседен қашуға тырысады, ол үшін ол күш-жігерін аямайды. 4)Қызығушылықтар мен бейімділіктер - адам бір нәрсеге қызығушылық танытқанда, оны байқап көргісі келгенде. 5)Идеялар - адам оның қайда апаратынын әлі білмеген кезде, бірақ ол өз қалауын қанағаттандырудың белгілі бір мағынасын көреді. 6)Қажеттілік - бұл қанағаттандырылғанға дейін адамды мазалайтын ішкі немесе инстинктивті қалаулар.

Жеке тұлғаның қажеттіліктері мен мотивтері


Қажеттілік - бұл адамның ішіндегі шиеленісті тудыратын, оны жоюға жеке адамды итермелейтін, оны қанағаттандыру үшін белгілі бір әрекеттер жасағанда ғана мүмкін болатын белгілі бір қажеттілік. Қажеттіліктер, сондай-ақ жеке тұлғаның мотивтері болуы мүмкін:
  • Органикалық, функционалдық, материалдық, әлеуметтік, рухани.
  • Жеке және топтық.
  • Психологиялық және интеллектуалдық.
  • Күнделікті және жылдық.

  • Бір жағдайда адамды бірден бірнеше қажеттіліктер итермелеуі мүмкін. Қажеттіліктердің маңыздылығына қарай адам алдымен ең маңыздыларын, содан кейін екінші кезектегілерін қанағаттандырады. Кейде адам басқаларды қанағаттандыру үшін кейбір қажеттіліктерден бас тартады.

Назарларыңызға рақмет!

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет