Семинар: Арабтық басқару моделінің теориялық негіздері


инан, муфавада, вуджух және амаль



бет2/2
Дата17.01.2023
өлшемі18,85 Kb.
#61733
түріСеминар
1   2
инан, муфавада, вуджух және амаль.

Араб экономикасы шеңберіндегі фирма теориясы контекстінде адамның мақсаты – материалдық және рухани игіліктерге жету. Исламдық өндіруші, исламдық тұтынушы сияқты, мәңгілік өмір игілігіне ие болатындай дүниенің игіліктерін көбейтуге ұмтылады. Сондықтан олардың шаруашылық қызметі діни мораль нормаларымен анықталады.


Араб әлемі өзіне тән ұлттық ерекшеліктері бар көптеген елдерден тұрады. Бұл ретте араб елдерінің бизнесмендеріне азды-көпті дәрежеде тән бірқатар сипатты белгілерді бөліп көрсетуге болады. Менеджментте Іскерлік және іскерлік қарым-қатынас этикасы – бұл бір ұйымның мүшелері мен серіктестік серіктестері ұстанатын дәстүрлі адами құндылықтарға негізделген ережелер жиынтығы. Дәстүрлі түрде іскерлік этика компания қызметкерлерінің, оның тұтынушыларының және серіктестерінің мүдделерін құрметтеуге негізделген. Ол бәсекелестерге де қатысты және бизнестегі кішігірім салалардың табыс үшін күресте тыйым салынған немесе адал емес әдістерді қолданбауды білдіреді. Белгілі бір елдің мәдениетіне байланысты бизнестегі этика мен этикет біршама өзгереді. Ал ислам көзқарасы бойынша іскерлік этика ғибадаттың бір бөлігі болып табылады, өйткені ол мұсылманның жай ғана ұстануға міндетті болған ережелер мен заңдар жиынтығын қамтиды. Исламдағы этика түзетулер енгізе алады, бір нәрсеге рұқсат етеді және бір нәрсені толығымен тыйым сала алады. Сауда-саттық пен бизнестің шариғат рұқсат еткен сызба бойынша құрылуы үшін Исламның заңдары мен қағидалары сақталуы үшін мұсылман кәсіпкердің сауда құқығы мен исламдық бизнес этикасын оқуы міндетті екені анық.
Араб серіктестерімен іскерлік байланыстар орнату кезінде олардың этикалық стандарттары еуропалық стандарттардан көп жағынан ерекшеленетінін міндетті түрде ескеру қажет. Бұл айырмашылықтарды жеткіліксіз түсінген кезде түсініспеушіліктер болуы мүмкін, бұл көбінесе қақтығыстар мен сенімсіздіктерге әкеледі.
Араб экономикасында бірқатар шектеулер бар. Тыйым салынған кәсіпкерлік қызметке мыналар жатады:
өсімқорлық;
Тәуекелділігі жоғары белгісіз операциялар;
• Ислам дінінің әдептеріне сай келмейтін әрекеттер (құмар ойындары, лотереялар, бағалы қағаздардағы алыпсатарлық);
дәстүрлі коммерциялық сақтандыру;
тыйым салынған тауарларды өндіру және сату;
Монополияны орнату, сондай-ақ монополиялық тауарға баға белгілеу үшін сөз байласу;
· табиғи ресурстарды ұтымсыз пайдалану немесе оларды қалпына келтіруге кедергі келтіру.
Батыста негізгі әлеуметтік бірлік жеке адам болса, мұсылмандық ортада отбасы (ру) солай танылады. Батыста адамның мәртебесі негізінен оның жетістіктерімен анықталаса, ал араб елдерінде таппен анықталады. Батыста көп жағдайда менеджерлер адал, бірақ әділ болуды мақсат етеді; Арабтар әділдік қана емес, икемді де болуға ұмтылады. Батыс ұйымдар мен әлеуметтік институттарға сенеді. Араб мәдениеті Құдайға сенетін көшбасшыларды жақсы көреді.
Батыс, негізінен, барлық жаңа және озық нәрсенің жақтаушысы; Арабтар ең алдымен өздері бағалайтын дәстүрлерді бұзбай, қазіргі қызмет жағдайлары мен мінез-құлық формаларына бейімделуге тырысады.
Батыс бизнесінде ресми арналар негізінен бизнес-жобаларды ілгерілету үшін пайдаланылады, араб ортасында бұл үшін жеке байланыстар қолданылады. Келіссөздерде батыстықтар қисынды дәлелдер табуға тырысса, арабтар жеке айтыстарға, үндеулерге және табанды үгіттерге жүгінеді.
Араб орындаушылар үнемі жақсы орындалған жұмыс үшін мақтау іздейді, ал Батыста жұмысшылар көбінесе оны жоғалтпағанына қанағаттанады. Арабтар батыстықтарға қарағанда сынға әлдеқайда сезімтал және өзін-өзі сынауды аз пайдаланады.
Жалпы алғанда, арабтардың басқару жүйесінің өкілдері өздерінің мінез-құлқы ислам этикасының қағидаттарына қайшы келмейтін болса, халықаралық серіктестермен байланысқа міндетті, дәл және қабылдайды. Басқаларды қанау, алдау немесе келісім-шартты бұзу арқылы әділетсіз пайда тапты деп есептелетін фирмалар араб менеджерлерімен қарым-қатынаста сәтті бола алмайды. Араб мәдени ортасында жұмыс істейтін менеджерге тән негізгі қасиеттер ислам дәстүрін терең білу, мәдениетаралық төзімділік, коммуникативті дағдылар мен икемділік болуы керек.
Арабтардың мінез-құлық менталитетінің қалыптасуына исламдық дәстүрлер орасан зор әсер етті. Көптеген Батыс елдерінде шіркеу, дін дегендер мемлекеттен бөлек, бөлінген, ал араб мемлекеттерінің көпшілігінде олай емес. Қоғамдық мінез-құлық, саясат және бизнес діни нормалармен анықталады. Мәселен, араб қалаларының көшелеріндегі қайыршылардың көптігі шетелдіктерді таң қалдырады. Бірақ қайырымдылық – исламның негізгі қағидаларының бірі. Мұсылмандар дәулетті азаматтарға өздерінің діни парызын орындауға көмектесу үшін қайыр сұрауды қарастырады. Садақаға алғыс айтқанда берушіге емес, Аллаға айтады.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет