Тәжірибелік конференциясының ЕҢбектері


Рисунок 2 - Влияние состава заполнителя на изгибную прочность образцов



Pdf көрінісі
бет23/40
Дата03.03.2017
өлшемі9,36 Mb.
#6705
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   40

       
Рисунок 2 - Влияние состава заполнителя на изгибную прочность образцов 
 
На основании результатов опытных работ установлено, что применение серы в качестве добавки 
позволяет уменьшить расход битума, повысить производительность применяемых асфальтосмесителей 
и  уплотняющих  механизмов,  снизить  температуры  нагрева  битумов  и  приготовления 
асфальтобетонных  смесей,  повысить  водо-  и  морозостойкость  асфальтобетона  и,  следовательно, 
долговечность дорожных покрытий. 
На  основе  использованных  теоретических  положений  получен  серный  бетон  с  марочной 
прочностью  400-500,  истираемый  не  более  чем  на  0,25-0,31,  имеющий  морозостойкость  более  100 
циклов и марку по водонепроницаемости В8-В10. Материал стоек во многих агрессивных жидкостях – 
натриевой щелочи, в растворах серной кислоты. 
Резюмируя изложенное, можно прийти к выводу, что по уровню технических и экономических 
показателей,  бетон и железобетон по прежнему останется основным конструкционным строительным 
материалом.    При  этом  применение  добавок  в  бетоне  требует  высокой  культуры  технологического 
процесса,  компетенции  специалистов  в  технологии  изготовления  железобетонных  изделий  с 
гарантированными  характеристиками.  Использование  модификаторов,  наполнителей  и  заполнителей 
позволит  получать  долговечные  строительные  материалы,  способные  составить  конкуренцию  на 
строительном  рынке  Казахстана.  Только  в  этом  случае  можно  рассчитывать  на  изготовление 
продукции, отвечающей лучшим отечественным и зарубежным образцам [2]. 
Составлены  и  представлены  заявки  на  изобретения  по  темам:  «Способ  получения  серного 
вяжущего», «Способ получения серного цемента», «Способ приготовления смеси для серного бетона» 

178 
 
(Заявка  на  изобретение  инновационный  патент  РК  от  14.02.2012.    Авторы:  Имангалиев  Т.А., 
Джаппарова М.Т., Алманов Г.А., Ниязов Т.Ж., Юриков А.П.). 
 
Литература 
1.
 
Назарбаев Н.А. Социально-экономическая модернизация – главный вектор развития Казахстана. 
Послание Президента народу Казахстана. Астана, 27.01.2012 г.  
2.
 
Перспективы химизации в строительстве // Под научн. ред. А.А. Кулибаева / Сб. научн. тр. – 
Алматы, ЗАО «НИИстпромпроект», 2010.-160 с.  
 
 
УДК 548.73 
            
ЭНЕРГЕТИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ ФЕРМИ СТРУКТУРЫ ЖИДКИХ СОСТОЯНИЙ 
 
Казиев М.Т., Садырбаева А.С., Джусенов А.У. 
ЮКГУ им. М. Ауэзова, Шымкент, Казахстан 
 
Түйін 
Сұйық күйдің Ферми құрылымының энергетикалық анализі келтірілген 
  
Summary 
Submitted to the Fermi energy analysis of liquid-state structure 
 
 При переходе веществ в жидкую фазу, образуются ротаторные структуры. Для разных веществ, 
переход  происходит  при  разных  температурах.  Например,  жидкая  фаза  вода  образуется  при  t  ≥  0
0
С. 
Ротаторы  жидкости  являются  Ферми  частицами  [1].  В  момент  образования  жидкой  фазы,  энергия 
жидкости, в соответствие с запретом Паули, разбивается на большое число энергетических уровней. На 
каждом  уровне размещаются по 2 ротатора. Они имеют противоположные магнитные спины. Вокруг 
ротаторов возникает магнитное поле, которое притягивает ротаторы друг к другу.  На создание Ферми 
структуры  требуется  большое  количество  энергии.  Часть  энергии  идѐт  на  сообщение  кинетической 
энергии ротаторам, часть на создание потенциальной энергии магнитного поля вокруг ротаторов. При 
образовании 1 м
3
 воды полный расход энергии составит: 
9,073·10
8
 + 2,493·10
9
 = 3,4·10
9
   Дж 
где:  9,073·10
8
  –  кинетическая  составляющая  (энергия  льда  +  теплота  плавления);    2,493·10
9
  – 
потенциальная составляющая (энергия магнитного поля эквивалентная теплоте парообразования). 
       Эта  энергия  распределяется  между  ротаторами.  Энергия,  приходящая  на  один  ротатор 
составит: 
3,4·10
9
 / 1,67·10
28
 = 20,361·10
-20
   Дж 
где: 1,67·10
28
 – число ротаторов в 1 м
3

Поступающая  в  жидкость  энергия  воспринимается  ротаторами.  Она  изменяет  соотношение 
между кинетической и потенциальной энергиями полной энергии ротатора. При этом величина полной 
энергии остаѐтся неизменной в течение всего периода нагревания жидкости.  
Используя  положения  квантовой  механики,  для  трансляционной  энергии  Ферми  частиц 
электронов, получено следующее уравнение квантового состояния [2]: 
3
2
3
3
)
2
(
8
h
V
m
N
f
                                             (1) 
 где: N – число электронов в металле объѐмом – V; m – масса электрона; h – постоянная Планка. 
Для  использования  этого  уравнения  при  описании  трансляционного  движения  ротаторов 
жидкости,  введѐм  в  него  поправку.  Поправка  касается  массы  ротатора.    Энергия  любой  частицы 
описывается классическим уравнением:  
                                                         
m
P
E
2
2
                                        (2) 
Учитывая, что ротатор состоит из двух вращающихся молекул, при рассмотрении его движения, 
в уравнение (2) должна фигурировать не масса ротатора, а его приведѐнная масса – m
р

2
M
M
M
M
M
p
m
m
m
m
m
m
 
       где: m
M
 – масса одной молекулы. 

179 
 
       Введя полученное значение в уравнение (2) получим: 
                                                       
M
m
2
                                                (3) 
       Подставляя (3) в (1) получим 
                                                   
3
2
3
3
)
(
8
h
V
m
M
f
                              (4) 
Энергию Ферми  E
f
  для ротаторной жидкости – воды  найдѐм следующим образом.  В момент 
образования  жидкой  воды  в  ней  возникает  Ферми  структура,  в  которой  на  каждом  энергетическом 
уровне располагается по два ротатора. В 1 м
3
  жидкости  –  воды,  содержится    1,67·10
28
  шт. ротаторов. 
Значит, количество уровней в 1 м
3
 воды будет равно:  
 
28
28
10
835
,
0
2
10
67
,
1
,   шт 
Среднее значение энергии для одного энергетического уровня составит: 
 
20
28
8
10
865
,
10
10
835
,
0
10
073
,
9
,    Дж 
 
Тогда энергия Ферми уровня будет равна: 
 
20
20
10
109
.
18
6
.
0
10
865
.
10
f
,   Дж 
 
Зная энергию Ферми можно вычислить температуру Ферми: 
  
                                             
f
f
 
46
.
13122
10
38
.
1
10
109
.
18
23
20
    
0
К 
 
В  момент  насыщения  Ферми  структуры  жидкой  фазы  –  воды  в  ней  возникает  максимально 
возможное  количество  энергетических  уровней.  Максимально  возможное  количество  энергетических 
уровней  определяют  из  выражения:  g·N,    где    g  –  степень  вырождения  структуры;  N  –  количество 
ротаторов в жидкости. Для воды  принято, что g = 2 (как и у электронов). Количество ротаторов  в 1 м
3
  
N = 1,67·10
28
  шт. Следовательно, общее число энергетических  уровней в момент насыщения системы 
будет равно: 
2·1,67·10
28
 = 3,34·10
28
 ,  шт. 
Отсюда среднее значение энергии одного уровня составит: 
20
28
9
10
002
,
9
10
34
,
3
10
007
,
3
,  Дж 
где: 3,007·10
9
 – это кинетическая энергия воды в момент насыщения  при t = 647 
0
К (374 
0
С). 
Энергия Ферми уровня в условиях насыщения будет равна: 
Е
f
 = 
20
20
10
003
,
15
6
,
0
10
002
,
9
,   Дж 
Сравнение  энергий  Ферми  в  момент  возникновения  и  в  момент  насыщения  показывает,  что 
величина  энергии  Ферми  в  момент  насыщения  снизилась.  Это  можно  объяснить  увеличением  числа 
энергетических уровней в системе. 
      Из полученных значений температур Ферми видно, что жидкая вода будет оставаться Ферми 
жидкостью  во  всѐм  диапазоне  своего  существования.    Опытами  установлено,  что  вода  существует  в 
диапазоне температур от  273
0
К  до  647  
0
К. 
 
Литература 
1.
 
М.Т. Казиев. Структура жидких состояний. МНПК «Ауезовские чтения», том 5, Шымкент, 2011. – С. 
137-139. 
2.
 
Ч. Уэрт., Р. Томсон. Физика твѐрдого тела. – М.: Мир, 1969. 

180 
 
ӘОЖ.541.18; 546.224 
 
МҦНАЙ ӚНДІРІСІНЕН БӚЛІНЕТІН  КҤКІРТ ҚОСЫЛЫСТАРЫН ЫҢ АНОДТЫ 
ТОТЫҒУЫ 
 
Алтынбекова М.О.,  Қарабаев М.Б. 
Қ.А.Ясауи атындағы  ХҚТУ, Тҥркістан,  Қазақстан 
 
Резюме 
Полученные  данные  дали  предпосылки    для  разработки  электрохимических    способов  получения 
важнейших неорганических соединений серы из серосодержащих отходов 
 
        Summary 
 Taken data give parcels far elaboration  of  electro chemical ways  of  recepting main freehold  compound  
sulphur  from  sulpur-containing  wastes.   
 
Қазақстанның болашағы мҧнай, газ кешенінің дамуына байланысты. Қазақстан ҥшін мҧнай мен 
газ  -  аса  маңызды  стратегиялық  сала.  Мамандардың  мәліметтеріне  қарағанда,  бҥгінде  Қазақстандағы 
мҧнай мен газ шикізатының қоры - 2,8 млрд. тонна болса, табиғи газдың қоры 1,9 млрд. текше метрді 
қҧрайды. 
Мҧнайдың  энергетикада, кӛлік жҥйесінде, әртҥрлі ӛндіріс салаларында  мәні ҥлкен. Мҧнайдан 
кӛптеген  сҧйық  отындар  (бензин,  керосин,  реактив,  дизель,  газтрубина,  қазан,  отындары)  майлаушы 
және  майлар,  пластикалық  майлағыштар,  парафин,  техникалық  кӛміртегі  (кҥйе)  битумдар,  мҧнай 
кокстарын,  басқа  кӛптеген  дайын  ӛнімдер  алады.  Мҧнай,  кӛмір  ӛндірістеріндегі  газдарды  ӛңдеу 
процестерінде әртҥрлі мӛлшерде ӛте  зиянды, қоршаған ортаға, тірі организмдерге тигізетін залалы кӛп 
улы  газдар    –  кҥкіртсутек,  кҥкірт  диоксиді    тҥзіледі.    Қазақстанның    химия  және  мҧнай 
ӛнеркәсіптерінде  тҥзілетін  кҥкіртсутек,  кҥкірт  диоксиді  газдарын    химиялық  жолмен  ӛңдеу  кезінде  
жоғары  температура  мен    қымбат  катализаторларды    қолдану  арқылы    жҥзеге  асатындығы  [1]  әдеби 
мәліметтерден белгілі. 
Мҧнарадан    шыққан  газ    кері  кокс  газы  деп  аталып,кҥкіртті  сутекпен  және  басқа  да  кҥкіртті 
қосылыстардан тазартылып,кокс немесе металлургия пештерін қыздыруға отын ретінде қолданады. 
Мҧнайды  айдау  кезінде  кҥкіртті  қосылыстар  ыдырап,  кҥкіртсутек  тҥзіледі,  ол  әсіресе 
хлорсутекпен бірге аппараттардың коррозиясының кҥшті себепшісі болады. Кҥкіртсутек су болса және 
жоғары температурада аппараттардың металдарымен реакцияға тҥсіп, кҥкіртті темір тҥзіледі: 
                  Fe + H
2
S↔ FeS + H
2
                                                                                      (1) 
FeS тҧратын қорғау қабаты металл бетін аздап болса да одан арғы коррозиядан қорғайды, бірақ 
хлоридтің  гидролизінен  тҥзілген  хлорсутек  болған  жағдайда,  FeS  тҧратын  қорғау  қабаты  онымен 
реакцияға тҥсіп бҧзылады: 
          FeS + 2HCl ↔ FeCl
2
 + H
2
S                                                                                  (2) 
Хлорлы темір су ерітіндісіне ӛтеді де бӛлінген кҥкіртсутек темірмен қайтадан реакцияға тҥседі. 
Ӛңдеуге  тҥсетін  мҧнай  қҧрамында    судың  және  тҧздардың  болуы  мҧнай  ӛңдеу  зауыттарының 
жҧмысына  кӛп  зиян  келтіреді.  Судың  мӛлшері  кӛп  болса,  мҧнай  айдау  қондырғысының 
аппараттарында  қысым  кӛтеріледі,  олардың  қуаты  кемиді,  суды  қыздыруға  және  буландыруға  артық 
жылу  шығыны  орын  алады.  Судың  мҧнаймен  бірге  болуы  ондағы  тҧздарды  ерітіп,  гидролиз 
реакциясын кҥшейтіп аппартаттардың коррозиясын ҥдетеді. 
Қазіргі  кезде,  кҥкірт  диоксидінің  қоршаған  ортаға  әсері  барған  сайын  артып,  табиғаттағы 
геологиялық жҥйенің зат алмасуының тепе-теңдік қҧрылымын бҧзушы фактор ретінде байқалуда. Тҥсті 
металлургияда кҥкірт диоксидінің ең кӛп мӛлшері мыстың, қорғасынның және мырыштың сульфидті 
рудаларын  жағу  және  қайта  ӛңдеу  процестерінде  бӛлінеді.  Сонымен  қатар  қҧрамында  шаң-тозаң, 
фторлы қосылыстар және металдардың қосылыстары болатын газдар шығарылады [2].  
Кӛптеген  зерттеу  нәтижелері,  ӛндірістің  қарқынды  дамуына  және  техникалық  регламенттердің 
бҧзылуына байланысты, шамамен әрбір 10 жыл сайын қалдықтардың мӛлшері екі есеге артатындығын 
кӛрсетті. Ӛнеркәсіптік газ тҥріндегі қалдықтар ӛзінің қҧрамы бойынша әртҥрлі. Ең негізгілері – кҥкірт 
диоксиді, азот диоксиді, кӛміртегі тотығы, шаң және басқа да химиялық заттар. Ӛнеркәсіптік алаңдарда 
атмосфераның  анағҧрлым  жоғары  ластануы,    яғни  кҥкіртті  газ  концентрациясы    ЗЖЖК-дан  20-40, 
шаңдар  –  5.0-10.0,  азот  қос  тотығы  –  1.6-ға  дейін,  кҥкіртті  қышқыл  –  1.1-3.0-ден  жоғары  екендігі 
анықталған [3].         
Соның ішінде, атмосфераның кӛп мӛлшерде шаңдар мен кҥкірт диоксиді газының орташа айлық 
максимальды  концентрациясы  бойынша  ластануы,  жылдың  ауыспалы  мезгілінде,  әсіресе  қолайсыз 

181 
 
климаттық  жағдайларда  –  кҥшті  батыстан  соққан  жел  әсерінен  температуралық  инверсия  кезінде 
байқалады. 
SO
2
  газы  металлургия,  химия,  мҧнай, энергетика  ӛнеркәсіп  орындарының  іс-әрекеті  барысында 
кӛп  тҥзіледі  [4].  Тҥтіндік  газдардың  қҧрамында  80-90%  кҥкірт  оксидтері  болады,  ал  кҥкірсутек 
қалдықты газдардың (51-66%) және адсорбциялық газдардың (15-31%) қҧрамында болады. 
 
Атмосферадағы  зиянды  заттар  мӛлшерінің  ЗЖЖК-дан  мҧндай  дәрежеде 
жоғарылауы, бҧл зонаның ерекше қауіпті екендігін кӛрсетеді. 
Кҥкірт диоксиді – улы қосылыс, ауадағы концентрациясы 0,03-0,05мг/л- ден кӛп болса , ентігу, 
бронхит, ӛкпенің қабынуына  әкеледі.Кҥкірт диоксиді  жер қыртысының кейбір  бӛліктерінде , сондай-
ақ  вулкан жарылыстары  кезінде  де бӛлінуі мҥмкін. 
 Қоршаған  ортаға  антропогендік  ықпал  ету  ауқымына  және  осыдан  туындайтын  қауіп-қатер 
деңгейіне  байланысты,  әр  тҥрлі  залалсыздандыратын  технологиялық  процестерді  дамытудың  жаңа 
жолдарын қарастыру қажет. 
Кҥкірт  диоксидінің    тотығу  процесінің    жылдамдығы  бәрінен  бҧрын  қолданылатын 
катализаторлардың 
активтілігімен 
анықталады. 
Кҥкірт 
диоксидінің 
тотығу 
реакциясына  
каталитикалық  кӛптеген  заттар  әсер  етеді,  бірақ  кҥкірт      қышқылы  ӛндірісінде    әруақытта    тек  ҥш 
катализатор  қолданылған. Газдардың  катализатормен жанасу  уақытындағы  оптимальды температура  
кҥкірт  диоксидінің  шығымына  әсер  етеді.  Жанасу  уақыты    t    аз  болған  кезде  ,  берілген  жағдайда  
мҥмкін  болатын    максимальды  шығымды  алу    ҥшін,  оптимальды  температура    жоғары  болуы  керек. 
Тотығуды  реакцияның  жылдамдығын  арттыра  отырып  жҥргізу  контактылы  аппаратта  жҥзеге 
асырылады. 
Қазіргі таңда ӛнеркәсіптердегі қалдық газдарды арзан және тиімді реагенттермен жҥйелі тазалау 
әдістерін  зерттеу  және  қайта  ӛңдеу  арқылы  SO
2
  газдарынан  тазалау  негізінде  қалдықсыз  технология 
жасау ӛзекті мәселелердің бірі болып отыр. 
Біздің  жҧмысымыздың  мақсаты  –  қоршаған  ортаны  қорғау  және  табиғат  қорларын  тиімді 
пайдалану  мақсатында    кҥкірт  диоксиді  газынан  тазалаудың  экономикалық  және  экологиялық 
тиімділігін  қарастыру  және  ӛңдеу  технологиясын  жасау  арқылы  залалсыздандыру  және  атмосфераға 
тасталынатын  зиянды  кҥкірт  диоксиді  газынан  тазалау  мҥмкіндіктерін  анықтау,  абсорбция  процесін 
активтендіретін тҥрлі қоспаларды қосу арқылы кҥкірт диоксидін абсорбциялау механизмін анықтау. 
Тәжірибеге  қажетті  кҥкірт  диоксидін  белгілі  әдістеме  бойынша  [5],  натрий  сульфитіне  кҥкірт 
қышқылымен әсер ету арқылы алдық. 
Кҥкірт диоксидінен тазалаудың тиімділігін анықтау ҥшін арнаулы қондырғыда алынған 100-500 
мл газ кӛлемі алдын-ала дайындалған суспензия арқылы ӛткізіліп, ерітіндідегі еріген кҥкірт диоксиді 
газының мӛлшері анықталды.   
Алдын-ала  жҥргізілген  тәжірибелер  нәтижелері (1-кесте ), 500 мл кҥкірт диоксидін нейтралды  
ерітіндіден  ӛткізгенде,  еріген  газдың  мӛлшері    натрий    сульфатының  концентрациясы    артқан  сайын  
тӛмендейтіндігін кӛрсетті. 
 
1-кесте. Натрий сульфаты ерітіндісінен  кҥкірт диоксиді газын ӛткізгендегі еріген мӛлшері 
С
Na2SO4
,М 
0,1 
0,25 
0,5 
1,0 
1,5 
2,0 
2,5 
m(SO
2
),г 
7,28 
7,42 
6,53 
6,25 
6,10 
5,34 
4,81 
 
Бҧл жҧмыста  нейтрал  ортада тҥйірші(кті  (Pb,Cu, Fe)  электродтарды қолдана отырып, кҥкірт 
диоксиді газының электрохимиялық жолмен тотығуы   зерттелінді. 
1- суретте  кӛрсетілгендей 600 А/м
2
  ток тығыздықтарында  кҥкірт диоксидінің тотығу дәрежесі 
қорғасын  электродында    86,5%,  мыс  электродында  81,0%,  темір  электродында  80,2%    ал  әрі  қарай 
токтығыздығын  ҧлғайтқан  сайын  ток  бойынша  шығымы      белгілі  заңдылықпен  88%  -ке  дейін 
ӛседі.Одан ары қарай ток тығыздығын  800 А/м
2
 ӛсіргенде  ток  бойынша шығым Pb,Cu электродында 
біртіндеп кеми  бастағанын кӛруге болады. Ал темір электродында ток тығыздығы бірден тӛмендейді.  
Біздің  ойымызша,  ток  тығыздығын  кӛбейткен  сайын    электрод  бетіндегі  PbO
2, 
CuО    қабаттарының 
қалыңдығы  да  кӛбейеді.    Катализатор  мӛлшері  кӛбейетіндіктен  тотығу  дәрежесінің    жоғарылауы 
байқалады.  Ал,    темір    электродында  жоғары  ток  тығыздықтарында    қосымша  процестердің  ҥлесі 
артады  да,  ток  бойынша    шығымы    тӛмендейді.  Жоғары  ток  тығыздықтарында    оттегі  атомдарының 
молекула  тҥзу  процесі  артып,  электрод  кеңістігінен  тез  шығып  кетіп  тотығу  реакциясына  толық 
қатысып ҥлгермейді  
 
 

182 
 
 
 
C
Na2SO4
=0.5M,  =30 мин, L=5cм, V(H
2
S) =500мл,  t=25
0
С 
1- қисық    Pb, 2-қисық Cu, 3 –қисық Fe 
 
Сурет- 1 Натрий сульфаты  ерітіндісіндегі кҥкірт диоксиді газының    ток   
бойынша шығымына  ток тығыздығының  әсері 
 
Кҥкірт диоксидінің тотығу механизмін кеуекті графит  электродтарында  зерттегенде [2], кҥкірт  
қышқылының  концентрациясын  және  кҥкірт  диоксиді  газының  парциалды  қысымына    электрод 
активтілігінің  тәуелділігі  бойынша  графит    электродында  электр  тотығу  процесі  адсорбцияланған        
SO
2
    хемосорбцияланған    су  молекуласымен  тікелей  тотығуы  нәтижесінде  жҥзеге  асады  деген 
қорытынды жасалған. Химиялық реакция  тотығудың бәсеңдетілген стадиясы деп жорамалданады: 
                  (SO
2
)
адс 
+2OH
адс
  =H
2
SO
4
                                                                        (3) 
Кҥкірт  диоксидінің    тотығуының  ток  бойынша  шығымына  электролиз  ҧзақтығының  әсерлері 
қарастырылды.  Электролиз    ҧзақтығының    әсері  бойынша  тәжірибелер  20-120  мин  аралығында 
жҥргізілді.  Зерттеу  жҧмыстарында  анод  ретінде  тҥйіршікті  қорғасын,  мыс,  темір      электродтары 
қолданылды.  Бҧл  электродтардың  ерекшелігі  -  процесс  электродтың  бҥкіл  кӛлемінде  ӛтіп,  процестің 
жоғары  жылдамдықпен  жҥруін  қамтамасыз  етеді.  2  -  суретте  кӛрсетілгендей  электролиз  уақытын 
ҧзартқан  сайын    ток  бойынша  шығымы    бастапқы  да    ӛседі  де,  электролиз  уақытын  60  минуттан 
жоғарылатса, жҥйеде қосымша процесс жҥреді де, ток бойынша шығым кемиді. Белгілі бір уақыттан 
кейін ерітіндідегі кҥкірт диоксидінің  мӛлшері кемиді де, электр тогының мӛлшері қосымша процеске 
жҧмсалады. Электролиз ҧзақтығының  ток бойынша шығымы мыс электродында  бірқалыпты ӛседі де,  
ал темір, қорғасын электродтарында   ток  бойынша   шығымы   кемиді.  
 
 
 
C
Na2SO4
=0.5M, i=600А/м
2
, L=5cм, V(H
2
S) =500мл,  t=25
0
С 
1- қисық    Pb, 2-қисық Cu, 3 –қисық Fe 
 
Сурет 4 Натрий сульфаты  ерітіндісіндегі кҥкірт диоксиді газының    ток  бойынша шығымына  
электролиз ҧзақтығының  әсері 
 

183 
 
 
 
  Қорыта  айтқанда,  лабораториялық  жағдайда    алғаш  рет  алынған  бҧл  ғылыми  нәтижелерді 
кҥкірт диоксиді  газын электрохимиялық жолмен тотықтыра отырып залалсыздандырып және олардан 
кҥкірт қышқылының тҧздарын   алуға болатындығы анықталды.  
Кҥкірт диоксиді газын тҥйіршікті қорғасын, мыс , темір  электродтарда тотығу кезінде, әртҥрлі 
параметрлердің  әсерлері  қарастырылып,  осы  процестің  тиімді  жағдайында  кҥкірт    диоксидінің    
тотығуының ток бойынша шығымы    қорғасын электродында 86,5%, мыс электродында 82,05%, темір 
электродында 80,05%,    болатындығы  кӛрсетілді. 
 
Әдебиеттер 
1.
 
Новиков Ю.В. Экология  окружающей среда и человек.  М., ФАИР-ПРЕСС, 2002 .-560 с.  
2.
 
Мин  Р.С.,  Большаков  Г.Р.  Определение  содержание  серы  и  сернистых    соединений  в  нефтяных    и 
нефтепродуктах // Томск. Фил. АН СССР. 1985 - №28. - 63 с.  
3.
 
Лисова И.В. Электрохимическое поведение  элементной серы и ее кислородсодержаших  соединений 
в водных растворах на твердых электродах// Дисс. канд. хим. наук  Караганда, 1993. – 112 с.  
4.
 
Баешов  А.Б.,  Алтынбекова  М.О.,  Баешова  А.К.  Утилизация  сероводорода    путем  окисления    на 
кусковых электродах // Материалы Международной  научно - практической  конференции  «Физико-
химические процессы  в газовых  и жидких средах»  - Караганда , 2005. – С.173.   
5.
 
Баешов А.Б., Баешова С.А., Мамырбекова А.К.  Применение  промышленного  переменного  тока  для 
переработки  серосодержащих    материалов    в  водных    растворах  //  Материалы  ІV    Конгресса  
нефтегазопромышленников России «Нефтегазопереработка  и нефтхимия-2005» - Уфа, 2005. –С. 348 .  
 
 
УДК 504.05/.06/.75 
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   40




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет