«Тоқырау» және «Қайта құру» кезеңіндегі Қазақстан
жүктеу/скачать 10,56 Kb.
|
ÐеңлÑбай ÐанÑаÑ
- Бұл бет үшін навигация:
- Экономикалық қиындықтар
- Саяси қиындықтар
- Әлеуметтік даму
|
«Тоқырау» және «Қайта құру» кезеңіндегі Қазақстан (1960-1991 жж.). Қазақстанда «Тоқырау жылдары» деп аталатын кезең кеңестік дәуірдің екінші жартысында, әсіресе Леонид Брежневтің басшылығымен болған экономикалық және саяси тоқырау кезеңін білдіреді. Осы кезеңдегі Қазақстандағы жағдайдың кейбір негізгі аспектілері: Экономикалық қиындықтар: 1. Ресурстарға тәуелділік: Қазақстан, басқа да кеңестік республикалар сияқты өзінің бай табиғи ресурстарына, әсіресе мұнайға, газға және пайдалы қазбаларға қатты тәуелді болды. Экономика осы тауарларға тым тәуелді болғандықтан қиындықтарға тап болды. 2. Ауылшаруашылық мәселелері: Ауылшаруашылық әлеуеті зор болғанымен, колхоздастыру жүйесіндегі тиімсіздік ауыл шаруашылығы саласында проблемаларға әкелді. Өнімділікке, ресурстарды бөлуге және бөлуге қатысты мәселелер болды. Саяси қиындықтар: 1. Авторитарлық билік: Тоқырау жылдарындағы Қазақстандағы саяси ахуал Мәскеуден келген авторитарлық билікпен сипатталды. Орталық үкімет автономияны шектей отырып, жергілікті істерге айтарлықтай бақылау жүргізді. 2. Саяси тұрақтылық: Қазақстан осы кезеңде жалпы саяси тұрақтылықты бастан өткерді. Тұрақтылық пен тәртіпті сақтауда кейін тәуелсіз елдің тұңғыш президенті болған Нұрсұлтан Назарбаевтың үлесі зор. Әлеуметтік даму: 1. Мәдени қуғын-сүргін: Кеңес өкіметі жергілікті мәдениеттерді басып-жаншып, біртұтас кеңестік бірегейлікті насихаттауға тырысты. Бұл саясат Қазақстанның бай мәдени мұрасына әсер етті. 2. Урбанизация: Бұл кезең ауылдан қалалық жерлерге ауыса отырып, урбанизацияны жалғастырды. Экономикалық ландшафтты өзгерте отырып, индустрияландыру жұмыстары да жүргізілді. Мәдениет пен ғылымның гүлденуі көбінесе ұлттық сананың стихиялық жаңғыруының бір белгісі болып табылады. Қазақтар жағдайында мұндай белгіні студент жастардың түрлі бейресми ұйымдарының, мысалы, «жастұлпар» және т.б. пайда болуынан байқауға болады. «Жастұлпар» – қазақ мәдениеті мен мұрасын насихаттайтын және сақтайтын қазақстандық студенттер қозғалысы. Ұйым жастар арасында қазақ мәдениеті мен ғылымын насихаттау мақсатында концерттер, көрмелер, конференциялар мен семинарлар сияқты түрлі іс-шаралар өткізеді. «Жастұлпар» да дарынды қазақ студенттеріне қолдау көрсетіп, олардың өнер мен ғылымның түрлі салаларында дамуына көмектесуде. Жастұлпарадан» басқа Қазақстанда студент жастардың басқа да бейресми ұйымдары бар, олар да ұлттық бірегейлікті дамытуға үлес қосады. Олардың кейбіреулері әдебиет, өнер, музыка немесе ғылыми зерттеулер сияқты әртүрлі салаларға бағытталған. Олар жас қазақстандықтар білім алмасып, дағдыларын дамытып, ой-өрісін кеңейтетін кездесулер, семинарлар, шеберлік сыныптары және басқа да шаралар ұйымдастыра алады. Бұл бейресми студенттік ұйымдар қазақтың ұлттық болмысын қалыптастыруда маңызды рөл атқарады және жастардың дарындары мен қызығушылықтарын танытуына, сондай-ақ пікірлес адамдармен байланысын нығайтуға мүмкіндік береді. Олар Қазақстанның мәдени мұрасын сақтауға және танымал етуге және дамытуға үлес қосуда 1986 жылдың желтоқсан көтерілісі, Казахстанда Желтоқсан атақтары деп аталады. Ол Қазақстан Республикасының алдында болатын әскери шаруашылықпен алдын ала өмірдеуді сұрау етіп, қаншама азаматты топтарды қамтып ала алатындарын анықтады. Осылайша 1986 жылы қауымнанша қатар семіпалаталарда шаңырау өткізді. Осы өткізгендерді Желтоқсан атақтары деп атады. Оларды қолданбаушы көтеруден жасалған қауымдық өзгеріске шақырмайтын көтеріліске қарсы келгендері болар деп табуды басқарды. Осы келісімнен бастап әскери көтерілістер тізімі қалыптастырылды. Қазақстан Республикасы әскери көтерілісінің басшысы Желтоқсан өткізуді анықтады және Қазақстан Республикасы Президенті Орынбек Әбділдін ауыстырып, азаматты өлтіру қақтығын билдірді. жүктеу/скачать 10,56 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|